لزوم توجه به زیرساختهای گردشگری
مهران امیرحسینی-کارشناس گردشگری
زیرساختهای گردشگری از جمله عوامل موثری هستند که میتوانند بهطورمستقیم منجر به ارائه خدمات شوند و برخورداری از آنها علاوه بر تاثیرگذاری بر توسعه گردشگری به بهبود سطح کیفی زندگی جامعه محلی نیز کمک شایانی میکند.بهطوریکه ایجاد زیرساختها و بهرهبرداری مناسب آن، باعث رونق گردشگری و در نتیجه، افزایش عایدات اقتصادی گردشگری میشود. عایدات گردشگری، علاوه بر افزایش درآمد کشور، بهطورگستردهای در سراسر جامعه پخش و عامل مهمی در توزیع متوازن درآمد در جامعه میشود. همچنین، با گسترش صنعت گردشگری علاوه بر بهبود استانداردهای اقتصادی در مناطق گردشگری، استانداردهای فرهنگی آنان نیز بهبود قابلتوجهی خواهد یافت.وقتی درباره زیرساختهای صنعت گردشگری صحبت میشود، ایجاد مراکز اقامتی و پذیرایی، گسترش راههای حملونقل، دسترسی فیزیکی به جاذبه توریستی، دسترسی به آب لولهکشی، برخورداری از شبکه برق، برخورداری از گاز یا سایر فرآوردههای نفتی، وجود سیستم دفع زباله و فاضلاب، فضاهای سبز و... که همه در طبقهبندی زیرساختها در زیرمجموعه زیرساختهای سخت قرار میگیرند، به ذهن خطور میکند. باید توجه کرد که واژه زیرساختها در درآمد کشور، بهطورگستردهای در سراسر جامعه پخش و عامل مهمی در توزیع متوازن درآمد در جامعه میشود. همچنین، با گسترش صنعت گردشگری، علاوه بر بهبود استانداردهای اقتصادی در مناطق گردشگری، استانداردهای فرهنگی نیز بهبود قابلتوجهی خواهد یافت.
اطلاعرسانی و تبلیغات در سطح ملی و بینالمللی، مدیریت مناسب بخشهای صنعت گردشگری، ایجاد امنیت برای مردم و گردشگران، آموزش و فرهنگسازی مردم جامعه، بهداشت و گردشگری الکترونیک هرکدام شاخصهایی هستند که میتوانند روند دستیابی به نقطه ایدهآل را در صنعت گردشگری بهبود بخشند و بر ترجیحات و انگیزههای گردشگران برای ورود به منطقهای تاثیرگذار باشند.سرمایهگذاران بخش خصوصی باتوجه به ماهیت اقتصادی خود، علاقهای برای قوت بخشیدن به زیرساختهای خرد گردشگری جامعه ندارند، در حالی که برای دستیابی به آنچه توسعه گردشگری نامیده میشود، توجه به زیرساختها که عمدتا از مسائل فرهنگی نشأت میگیرد، همانقدر مهم است که زیرساختهای کلانتر موردتوجه قرار می گیرد.در حقیقت، توسعه همزمان این دو زیرساخت، مانند ۲ بال پرنده برای پرواز است. علاوه بر بیمیلی بخش خصوصی برای تقویت این نوع زیرساختها، نبود ابزار مناسب نقشآفرینی نیز، مزید علت شده تا باعث عدمتوازن زیرساختهای موردنیاز شود.در اینجا دولت بهعنوان متولی عمومی بهبود سطح کیفی جامعه، میتواند با کمک به بخش خصوصی در ترغیب به سرمایهگذاری و ساخت زیرساختهای سخت، با تمرکز بر استفاده از ابزارهای دولتی اثربخش و فراگیر خود بار ایجاد، تجهیز و نگهداری زیرساختهای خرد و کلان را برعهده بگیرد و تعاملات خود را با بخش خصوصی برای توسعه متوازن زیرساختهای گردشگری بهحداکثر برساند، بهطوری که باعث افزایش انگیزه سفر به کشور بهدلیل بهرهمندی از خدمات و زیرساختهای گردشگری اعم از خدمات هتلداری، سرگرمی، تفریح، تنوع فرهنگها، نژادها و آداب و رسوم باشد.گردشگری بهعنوان صنعتی سبز در جهان، عاملی برای رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی بهشمار میرود، ایران نیز بهلحاظ بهرهمندی از انواع مختلف گردشگری از جایگاه قابلتوجهی برخوردار است و میتواند از این صنعت در راستای دستیابی به توسعه پایدار استفاده کند.
امروزه گردشگری در جایگاه یکی از مهمترین صنایع پایدار، فرصت بزرگ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای کلانشهرها و مادرشهرهای جهانی بهوجود میآورد. رقابت در راستای توسعه پایدار گردشگری باتوجه به ارائه نیازهای گردشگران، در کنار تقویت مشارکت بخشهای خصوصی و شهروندان در رفع این نیازها باید مورداهمیت و برنامهریزی مدیریت اجرایی گردشگری، قرار گیرد. گردشگری مجموعه و نظامی از عناصر به هم پیوسته است که در تمامی مراحل با هم در تعامل هستند.
ایجاد زیرساختهای گردشگری در شهرهای مختلف ایران، یکی از عمده مباحث قابلتاکید است. برای توسعه زیرساختهای گردشگری در شهرها، همکاری و هماهنگی بخشهای دولتی و خصوصی از الزامات است که هریک باید با قرارگرفتن در جایگاه خود، سبب کارآمدی راهکارهای ارائهشده در این عرصه شوند؛ قدر مسلم گام اول باید برنامهریزی در سطوح مختلف این صنعت و فراهمسازی زمینههای لازم برای توسعه صنعت گردشگری باشد.