پرونده نوسازی ناوگان حمل‌ونقل، موضوعی حیاتی است، زیرا سلامت جامعه را تضمین می‌کند. امیرحسن کاکایی، عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت در این‌باره گفت: به‌راحتی می‌توان مشاهده کرد که حمل‌ونقل عمومی باوجود انواع طرح‌های ۲۰ سال گذشته، از جمله طرح نوسازی ناوگان حمل‌ونقل، همچنان رو به اضمحلال است؛ هزینه‌های حمل‌ونقل عمومی بار و مسافر، داخل و خارج شهرها افزایش و سرعت متوسط حرکت در شهرهای بزرگ کاهش می‌یابد. مصرف سوخت به‌طور غیرقابل‌تحملی بالا می‌رود و در نهایت آلایندگی با سرعت بیشتر می‌شود.وی افزود: این افزایش هزینه‌ها و پایین آمدن کارآمدی نظام حمل‌ونقل عمومی، با خود اقتصاد را هم فرو می‌برد. اما چرا سیاست‌گذاران نتوانسته‌اند باوجود شعارهایی که می‌دهند، جلوی روند نزولی کارآمدی نظام حمل‌ونقل عمومی را بگیرند؟ از چند وجه می‌توان به این موضوع نگاه کرد. آیا افول اقتصادی باعث افول حمل‌ونقل عمومی می‌شود یا برعکس؟ قطعا افول اقتصاد باعث کاهش توان حمل‌ونقل می‌شود. به‌عنوان مثال در دوران کرونا و بعد از آن شاهد بودیم که چگونه لجستیک در دنیا با چالش‌های جدی روبه‌رو شد و پس از کرونا، چگونه با سختی دوباره سر پا شد. اما قطعا اگر رکود چین ادامه یابد، سرعت رشد دنیا کاهش خواهد یافت و متعاقب آن، حمل‌ونقل هم با رکود روبه‌رو می‌شود و دوباره در این زمینه چالش‌های جدی در دنیا خواهیم داشت. این کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه به‌راحتی می‌توان ارتباط متقابل حمل‌ونقل عمومی و اقتصاد را نشان داد، گفت: در ایران هم از زمانی که تحریم‌ها سختگیرانه شد، هم اقتصاد رو به افول رفت و هم روابط بین‌المللی کاهش یافت. نخستین رخداد ناشی از تحریم‌ها، افول شدید نظام حمل‌ونقل بین‌المللی کشور بود، اما به‌تدریج این تحریم‌ها روی حمل‌ونقل داخلی هم اثر گذاشت و سرعت استهلاک را بالا برد. کاکایی در ادامه یادآور شد: هنگامی‌که رشد اقتصادی کشوری با چالش جدی روبه‌رو می‌شود، دولت‌ها حتی برای مسائل خیلی ابتدایی مانند حمل‌ونقل عمومی مسافر درون‌شهری که وظیفه ذاتی دولت است، دچار مشکل کمبود سرمایه‌گذاری خواهند شد. کمبود سرمایه‌گذاری در این بخش باعث افزایش نیاز به استفاده از حمل‌ونقل خصوصی یا همان خودرو شخصی و در نتیجه افزایش ترافیک خواهد شد. وی تصریح کرد: افزایش ترافیک، باعث کاهش کارآمدی همان ناوگان موجود و کاهش درآمدهای آن می‌شود. دولتی هم که پول ندارد، به‌جای آنکه با سرمایه‌گذاری در این زمینه، جلوی گسترش مشکل را بگیرد، تمرکز خود را روی خودرو سواری می‌گذارد که مردم خود پول آن را می‌دهد. به‌عبارتی با این کار دولت با یک تیر، دو نشان می‌زند؛ اولا از زیر بار سرمایه‌گذاری در حمل‌ونقل عمومی شانه خالی می‌کند و دوم اینکه از خرید خودرو توسط مردم، مالیات گرفته و درآمد کسب می‌کند. این روند غلط سال‌هاست که پارادایم ذهنی تقریبا تمام سیاستمداران، سیاست‌گذاران و قانون‌گذاران در این زمینه شده است. وی با اشاره به طرح نوسازی که بی‌نتیجه رها شده، گفت: در چنین شرایطی (ترافیک سنگین، ناکارآمدی راه‌ها، اقتصاد ضعیف و کمبود سرمایه‌گذاری) گاهی هم که دولت طرحی ارائه می‌دهد تا به کمک سرمایه‌گذاری بخش خصوصی مشکل را حل کند، مشوقی وجود ندارد که بخش خصوصی به‌طورجدی وارد این عرصه پرریسک شود. نتیجه می‌شود همان طرح‌های نوسازی ناوگانی که صرفا روی کاغذ باقی مانده است. عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت با اشاره به تردد خودروهای تک‌سرنشین، ادامه داد: این روزها با ادامه روند غلط در توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی، متاسفانه حمل مسافر بیش‌ازپیش به خودروهای تک‌سرنشین یا تاکسی‌های اینترنتی که عملا همان کار خودروهای تک‌سرنشین را انجام می‌دهند، سپرده شده است.کاکایی افزود: برخی شرکت‌های ثروتمند به‌ویژه در صنایع غذایی به‌تازگی روی ناوگان حمل بار خود سرمایه‌گذاری کرده‌اند و همین مختصر باعث رونق خودروسازی‌های سنگین کشور در دو سه سال گذشته شده است؛ اما قطعا با این وضعیت، ورود خودروهای نو در این بازار بسیار کند است. بدین‌ترتیب ما با یک اقتصاد بیمار در بازار حمل‌ونقل عمومی روبه‌رو هستیم که روزبه‌روز بر وخامت حال آن افزوده می‌شود. این عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت ادامه داد: اگر این چرخه باطل متوقف نشود، قطعا ما همچنان شاهد افول بهره‌وری لجستیک در کشور در سال‌های آینده خواهیم بود؛ حتی اگر بهترین خودروهای برقی و خودران سواری را وارد کنیم. نهایتا ترافیک بیشتر و بیشتر و سرعت متوسط کمتر و کمتر می‌شود. بماند که معتقدم با این نظام ترافیکی و جاده‌ها و حمل‌ونقل، خودروهای برقی هم در نهایت مصرف انرژی را در کشور بالا می‌برد؛ هرچند شاید نرخ رشد مصرف انرژی را کمتر کند. وی گفت: امید است چرخه باطل افول نظام حمل‌ونقل متوقف و چرخه جدیدی مبتنی بر نظام حمل‌ونقل عمومی دوباره زنده شود. کاکایی در پایان با تاکید بر اینکه باید هر چه زودتر تغییر مسیر داد، گفت: هزینه‌های مصرف انواع سوخت موردنیاز این ناوگان ناکارآمد خصوصی و عمومی سنگین بوده و چاره‌ای جز تغییر مسیر وجود ندارد.