پیشنهاداتی برای حمایت از صنایع کوچک
مرتضی اللهداد-اقتصاددان
صنایع کوچک در ایران نسبت به صنایع بزرگ از قدمت و سابقه بیشتری برخوردار است و پیشینه آن به بازارهای اولیه در هر شهر برمیگردد.صنایع کوچک با برخورداری از فرهنگ سازمانی چابک، تکنولوژی روز و سیستم تولید انعطافپذیر میتوانند محصولات خود را با نرخ کمتر و کیفیت مطلوب تولید و روانه بازار کنند.نقش کلیدی صنایع کوچک و متوسط ( sme ) در توسعه اقتصاد و اشتغالزایی انکارناپذیر است، اما نکته حائزاهمیت، بحثهای حمایتی از نظر ارائه تسهیلات در این حوزه است که متاسفانه در کشور ما این موضوع در گذشته بهصورت جدی دنبال نمیشد، اما اکنون بانکهای کشور در راستای حمایت از این صنایع، تسهیلات و مشوقهایی را در نظر گرفتهاند.
باید به این نکته کلیدی اشاره کرد که صنایع کوچک و متوسط، در بیشتر کشورها بهعنوان عنصر مهم پیشرفتهای اقتصادی ـ اجتماعی شناخته شدهاند.این صنایع بهویژه در ایجاد فرصتهای شغلی با سرمایهگذاریهای پایین، توسعههای منطقهای، توسعههای سازمانی شرکتهای متکی بر اصول فناوری، نوآوری محصولات و ایجاد روشهای نوین، اهمیت بسزایی دارند.
در کشور ما در سالهای گذشته نیز میزان قابلتوجهی تسهیلات در اختیار صنایع کوچک و متوسط قرار گرفت، اما منجر به بهبود فضای کسبوکار و تسهیل فعالیت بنگاههای اقتصادی نشد.دولت باید باتوجه به نقش ارزشمند و بیبدیل صنایع کوچک در موضوع حفظ و افزایش سطح اشتغال پایدار کشور برای اعتلای این بخش از همه توان خود استفاده کند.لازم است با بهرهگیری از تمامی تجربیات و ظرفیتهای موجود در راستای بهبود نظام سیاستگذاری و اتخاذ خطمشیهای مناسب برای توسعه صنایع کوچک و متوسط جهتگیری کنیم. در ادامه، چند راهکار پیشنهادی برای توسعه حمایت از این بخش ارائه میشود.
- تقویت برندینگ و افزایش ظرفیت بازرگانی صنایع کوچک
- حمایت از صنایع کوچک در تمام مراحل تولید تا بازار؛ از تامین مواد اولیه گرفته تا صادرات کالا.
- گسترش تعامل سازنده بین تمامی ذینفعان توسعه کسبوکارهای کوچک و متوسط بهویژه وزارت صنعت، معدن و تجارت (سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی)، وزارت امور خارجه، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان برنامه و بودجه، وزارت جهاد کشاورزی، بانک مرکزی و سایر دستگاههای اجرایی کشور بهدلیل همپوشانیهای بسیار آنها در وظایف و مسئولیتهای مربوطه و وجود ظرفیتهای مناسب کاری در زمینه کسبوکارهای کوچک و متوسط
- اولویتبخشی شبکه بانکی کشور به تامین منابع مالی و سرمایه در گردش موردنیاز کسبوکارهای کوچک و متوسط و از سوی دیگر، نظارت کارآمد بانک مرکزی بر تمامی بانکها و موسسات مالی و اعتباری مجاز و جلوگیری از فعالیت موسسات غیرمجاز و بازار غیرمتشکل پولی
- حمایت دستگاه قضا از فعالیت سرمایهگذاران و بخش خصوصی و برخورد قاطع و عادلانه با هرگونه فساد در چرخه فعالیت اقتصادی
- وضع و اصلاح قوانین و مقررات انضباطی کارآمد بهمنظور مبارزه جدی و مستمر با قاچاق کالا و ارز و جلوگیری از واردات کالای مشابه تولید داخل با هدف حمایت از فعالیتهای کارآفرینانه و تولید ملی
- افزایش سرمایه صندوق ضمانت سرمایهگذاری صنایع کوچک و متوسط و در نتیجه قدرت ضمانتدهی آن
- پیگیری اختصاص معادل ریالی ۱۰ درصد ورودی سالانه صندوق توسعه ملی نزد بانکهای عامل مطابق ضوابط صندوق مذکور در قبال اخذ خط اعتباری ریالی برای پرداخت تسهیلات ارزان به کسبوکارهای کوچک و متوسط تعاونی و غیردولتی
- ایجاد سازکارهای لازم بهمنظور اجرای کامل قوانین و مقررات موجود موثر بر کسبوکارهای کوچک و متوسط بهویژه قانون بهبود مستمر محیط کسبوکار، قانون اجرای سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، قانون برنامه پنجساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی، قانون معافیت از پرداخت سهم بیمه کارفرمایانی که حداکثر ۵ کارگر دارند، قانون احکام دائمی برنامههای توسعه کشور، قانون رفع موانع تولید رقابتپذیر و ارتقای نظام مالی کشور و آییننامههای مربوط به آنها و پایش مستمر اجرای قوانین و آییننامههای فوق و رفع موانع و مشکلات اجرایی احتمالی.
- توجه به خوشه صنعتی و آمایش سرزمین در احداث هر واحد صنعتی
و در نهایت اینکه، برای موفقیت در این مسیر باید نگاه جدیتری به حمایتهای چندجانبه دولت در زمینههای مختلف داشت.