زیر و بم لایحه بودجه ۱۴۰۲ شهرداری
امیر شهرابی-مدیرکل برنامه و بودجه شهرداری تهران
لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ شهرداری تهران با اعتبار ۷۸ هزار و ۴۷۵ میلیارد تومان برای بررسی و تصویب در روز سه شنبه ۴ بهمن ۱۴۰۱ به شورای اسلامی شهر تهران ارائه شد. بودجه پیشنهادی ۱۴۰۲ در مقایسه با بودجه مصوب سال ۱۴۰۱ ، رشد ۵۶ درصدی داشته است؛ رشدی که در قاعده و شکل برنامه چهارم تحول و پیشرفت شهر تهران ( ۱۴۰۴ - ۱۴۰۱ )، تغییر در سطح شاخص عمومی قیمت ها، نوسانات اقتصادی و نیز رفع مسائل کلیدی شهر در چارچوب وظایف و تکالیف مدیریت شهری اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.
لایحه سال ۱۴۰۲ به لحاظ ساختاری ـ شکلی و محتوایی در مقایسه با سال های قبل تغییراتی دارد و از ویژگی های متفاوتی برخوردار است که در نوع خود به شفافیت، انعطاف پذیری و انطباق پذیری بودجه با برنامه کمک کرده و ویژگی بارز لایحه، تهیه و تنظیم سه سطحی بودجه است. در سطح اول ۷۸ هزار و ۴۷۵ میلیارد تومان با ۵۶ درصد افزایش نسبت به بودجه مصوب سال ۱۴۰۱ را داریم که بودجه معمول و مرسوم شهرداری است که اعتبارات هزینه ای، پروژه های تملک دارایی های سرمایه ای اعم از پروژه های مستمر و غیرمستمر در سطح مناطق و معاونت ها و پروژه های توسعه محله ای و نیز اعتبارات تملک دارایی های مالی را شامل می شود.
در سطح دوم و در قالب تبصره ۲۰ حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. طبق این تبصره به شهرداری تهران اجازه داده می شود، در صورت تحقق منابع مازاد بر بودجه مصوب در امسال، برای تامین مالی ۱۶ کلان پروژه علاوه بر سقف اعتبار مصوب اقدام و در تفریغ بودجه منظور کند. سطح سوم بودجه پیشنهادی بر تامین مالی شهرداری از طریق جلب مشارکت بخش خصوصی تمرکز دارد. در تبصره ۱۹ لایحه، فرصت های سرمایه گذاری و مشارکت مردمی در ۴۲ پروژه شهری شهر تهران درج شده است تا بخش خصوصی برای مشارکت در پروژه های شهری تهران نقش آفرین باشد. از این نظر لایحه بودجه ۱۴۰۲ از انعطاف پذیری و شفافیت بالایی برخوردار است، چرا که بسته به تحقق منابع درآمدی، میزان مشارکت در پروژه های سرمایه گذاری و دیگر متغیرهای اقتصادی، زمینه خدمات رسانی گسترده تر و ایجاد تحول در شهر را برای مدیریت شهری فراهم می کند.
لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ در راستای برنامه (مصوب) چهارم تحول و پیشرفت شهر تهران برمبنای تحقق عدالت شهری ( ۱۴۰۴ - ۱۴۰۱ ) تهیه شده و برشی از برنامه چهارم است. لزوم انطباق بودجه با برنامه جزو دغدغه های مدیریت شهری در فصل بودجه ریزی بوده و بودجه پیشنهادی برمبنای مسائل کلیدی شهر و موضوعات پنج گانه برنامه مصوب (حمل ونقل و ترافیک، محیط زیست و آلودگی هوا، ایمنی شهری و بافت فرسوده، مسائل فرهنگی، اجتماعی و هوشمندسازی و بهبود مدیریت) تهیه و تدوین شده است. در برنامه چهارم، تعداد ۱۴۴ حکم مصوب شده که مابه ازای این احکام در سطح ماموریت های شش گانه، برنامه ها، طرح ـ خدمت و پروژه های شهری قابل ردیابی است.
از دیگر ویژگی های محتوایی لایحه که گامی مهم در راستای استقرار نظام بودجه ریزی مشارکتی به شمار می آید، طرح «من شهردارم» است. در فرآیند تدوین و پیشنهاد پروژه های توسعه محله ای برای نخستین بار از نظرات و پیشنهادهای شهروندان تهرانی در قالب این طرح استفاده شده است. دراین باره در یک زمان بندی مشخص و همزمان با فصل بودجه ریزی، ۲۰۸۵ پروژه به ارزش نزدیک به ۴ هزارمیلیارد تومان در بوته نظرسنجی قرار گرفت و پروژه های سطح محلات توسط شهروندان در سامانه (من شهردارم) اولویت گذاری و تایید شد تا لایحه بودجه منطبق با خواست و نظرات شهروندان تنظیم و به شورای اسلامی شهر تهران ارائه شود. یکی از ویژگی های لایحه، بازنگری در ساختار بودجه شهرداری و سازمان ها و شرکت های تابعه و وابسته به آن بوده و بر این اساس، در حوزه تدوین لایحه بودجه ۱۴۰۲ شهرداری برای ساماندهی، تجمیع و دسته بندی ردیف های اعتباری اقدام شده است.
این موضوع ضمن ایجاد شفافیت و انعطاف پذیری اجرای بودجه بستر تحقق اهداف عملکردی پیش بینی شده در زمان تدوین را فراهم می سازد. از دیگر تغییرات لایحه می توان به پیاده سازی مدل جدید تسهیم و توزیع عادلانه و اطلاعات محور اعتبارات هزینه ای و سرمایه ای مستمر برمبنای شاخص های موثر، پیاده سازی نظام تصویب پروژه های جدید بر اساس مطالعات فنی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، زیست محیطی، پدافند غیرعامل و عدالت، بازنگری و ساماندهی تبصره های بودجه و نیز تغییر و بهبود ساختار کتاب بودجه شهرداری تهران اشاره کرد.
با تغییرات در ساختار کتاب لایحه بودجه، علاوه بر تقسیم اعتبار براساس شاخص ها و تدقیق واحدهای سنجش، امکان مقایسه بودجه (در یک نمای کلی) پروژه های سرمایه ای مستمر و غیرمستمر مناطق ۲۲ گانه و معاونت ها، سازمان ها و شرکت ها فراهم شده است. علاوه بر این، بازنگری در فرم های بودجه سازمان ها، شرکت ها و یکپارچه سازی نظام کدینگ بودجه آنها با نظام بودجه ریزی شهرداری زمینه نظارت پذیری بر بودجه و ارتقای شفافیت و انضباط مالی و یکپارچه سازی سامانه های بودجه و مالی و اتصال بودجه سازمان ها و شرکت ها به بودجه عمومی شهرداری را میسر می کند.
