روند قیمت ارز این روزها با ثبات در روند صعودی بسیاری از پیش ‌ بینی ‌ ها را نقش بر آب کرده و شواهد نشان می ‌ دهد چشم ‌ انداز بازار ارز در بلندمدت همچنان صعودی خواهد بود و بعید است دلار را دوباره در قیمتی کمتر از ۳۴ هزار تومان ببینیم؛ مگر اینکه رویدادی غیرقابل ‌ پیش ‌ بینی رخ دهد.

یکی از مهم ‌ ترین مسائلی که نشان می ‌ دهد چشم ‌ انداز نرخ دلار در بلندمدت صعودی است، وضعیت اقتصاد کلان جهان است. حدود یک ‌ سوم افزایش نرخ دلار طی 2 سال اخیر ناشی از ارزشمند شدن خود دلار امریکا بوده و این یعنی حتی اگر اقتصاد ما ثابت بماند هم امکان افزایش نرخ دلار وجود دارد؛ مگر آنکه اقتصاد ما از اقتصاد امریکا پیشی بگیرد.

علاوه بر قدرت گرفتن ارز شاخص در بازارهای بین ‌ المللی و تجاری، عوامل داخلی نیز بر سیر صعودی نرخ دلار اثر ‌ گذار است؛ عواملی از جمله ناکام ماندن سیاست ‌ های انقباضی پولی، کسری بودجه، نقدینگی جدید و... همه نشان می ‌ دهد احتمال تضعیف ریال همچنان وجود دارد؛ بنابراین تا زمانی که دولت با افزایش پایه پولی باعث تضعیف ریال می ‌ شود، اوج ‌ گیری ارز شاخص کاملا طبیعی است.

همچنین یکی دیگر از نشانگرهای رشد بلندمدت نرخ دلار، نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی است که این شاخص نیز بیانگر احتمال تداوم روند صعودی نرخ دلار در آینده نه ‌ چندان دور است.

تنها یک شاخص داریم که در صورت وقوع آن نرخ دلار کاهشی خواهد بود و آن تحولات و رویدادهای سیاسی و بین ‌ المللی است. بدین معنی که اگر شرایطی فراهم شود که بتوانیم نقش ایران را در بازار نفت جهان تقویت و ورود سرمایه ‌ گذاران خارجی به کشور را بیشتر کنیم و جلوی خروج سرمایه از کشور را بگیریم، می ‌ توان به کاهش نرخ دلار امیدوار بود.

چنانچه اتفاق خاصی در روابط بین ‌ المللی ایران رخ دهد، این موضوع می ‌ تواند به ‌ عنوان یک شاخص بسیار تعیین ‌ کننده در تعیین نرخ دلار ایفای نقش کند.

نقش سیاست در اقتصاد آنقدر پررنگ است که اگر تحولی در آن ایجاد شود، قادر است شوک منفی ۳۰ درصدی به بازار دلار وارد کند؛ یعنی می ‌ تواند نرخ دلار را به ۳۰ درصد کمتر از رقم تعادلی فعلی که ۴۰ هزار تومان است برساند.

تاثیر تحولات سیاسی بر نرخ ارز از نظر علمی به ‌ هیچ ‌ عنوان قابل پیش ‌ بینی نیست و نمی ‌ توان مانند دیگر شاخص ‌ ها برآورد کرد که آیا در بلندمدت رویدادهای سیاسی رخ می ‌ دهد که باعث افت نرخ دلار شود، یا خیر؛ بنابراین نمی ‌ توان به ‌ طورکلی به صعود یا نزول نرخ دلار براساس تحولات سیاسی به ‌ عنوان یک شاخص قابل پیش ‌ بینی امیدوار بود. فقط باید منتظر ماند و برمبنای تحولات سیاسی جاری نرخ بازار را پیش ‌ بینی کرد.

اکنون ‌ که کشور در حال تجربه تورم بالای ۴۰ درصد است، شاید برمبنای شاخص ‌ های علمی، نرخ دلار در بلندمدت چشم ‌ انداز مثبتی داشته باشد، اما نسبت به برخی بازارهای مالی دیگر از جمله ملک، طلا و بورس بازدهی آن در بلندمدت کمتر خواهد بود. از آنجایی ‌ که بازار ارز برای افراد حقیقی غیر از تولیدکنندگان و صادرکنندگان یک بازار غیررسمی است و از همین رو ابزارهای متنوع مالی و راهکارهای کاهش ریسک برای این عده در اختیار نیست، معامله در چنین بازاری پرریسک و عمدتا مبتنی بر شانس است. البته برخی افراد هستند که صرفا با هدف تنوع در سبد دارایی ‌ های خود بخشی از پول ‌ شان را تبدیل به ارز می ‌ کنند که عمدتا نیز دید بازدهی ندارند که در این صورت خرید دلار منطقی به ‌ نظر می ‌ رسد.

در نهایت نباید این نکته را فراموش کرد که خرید دلار و تبدیل پول ملی کشوری که در آن زندگی می ‌ کنیم به یک پول خارجی از نظر اجتماعی نیز صحیح نیست و به ‌ نوعی شرط ‌ بندی علیه خود محسوب می ‌ شود.