سقوط ادامه‌دار بورس
مصطفی صفاری کارشناس بازار سرمایه
بورس نماگری برای تعیین وضعیت اقتصاد سیاسی است. بورس تهران از ۲۰ مرداد ۱۳۹۹ ، در مسیر سقوط قیمتی قرار گرفت. انتظار می رفت براساس سیکل های ۲۰ ساله بورس تهران، این بازار با گذشت ۲ سال، دوباره به مسیر رشد بازگردد. با این وجود انتظار یادشده به واقعیت نرسید و محقق نشد.
سیاست های اقتصادی که دولت سیزدهم به واسطه بودجه ۱۴۰۱ تصویب کرد، فشار مضاعفی به شرکت های بورسی تحمیل کرد و سودآوری آنها را تحت تاثیر منفی قرار داد. در ادامه، دورنمای تاریک برجام و روابط تجاری میان ایران با سایر کشورها، از مهم ترین دلایلی است که سایه تاریکی را بر اقتصاد کشور انداخته است. بورس نیز از این شرایط تاثیر منفی پذیرفته و از مسیر رشد عقب مانده است.
سرمایه ترسو است؛ بنابراین با توجه به ابهاماتی که عملکرد بورس تهران را تحت تاثیر منفی قرار داده ، شاهد خروج پول قابل توجه به ویژه ازسوی سرمایه گذاران خرد و حقیقی از بازار سرمایه بوده ایم. روند ریزشی حاکم بر بورس تهران به افت ارزش سهام بسیاری از شرکت های ارزشمند منتهی شده است. در چنین شرایطی، بسیاری از صاحبان سرمایه، نگران شرایط هستند و اقدام به فروش سهام خود با نازل ترین قیمت ممکن می کنند. در واقع ترس بر سهامداران خرد حاکم شده و همین ترس، مهم ترین فاکتور اثرگذار بر بورس است. این در حالی است که تمامی فاکتورها حکایت از ارزندگی بخش قابل توجهی از سهام شرکت های بورسی دارد.
بنابراین، موقعیت کنونی بهترین زمان برای خرید سهام شرکت های ارزنده بازار بوده و در واقع فرصتی برای خرید سهام با پایین ترین قیمت فراهم آمده است، هرچند سرمایه گذاران بورس باید نگاه تخصصی و بلندمدت داشته و نباید به کسب سود قابل توجه در بلندمدت امیدوار باشند.
در ادامه باید تاکید کرد که در طول ماه های گذشته، اقتصاد جهان با چالش های جدی روبه رو شده است. بسیاری از کشورها به ویژه پس از حمله نظامی روسیه به خاک اوکراین و بحران در اروپای شرقی با تورم های قابل توجه مواجه شده اند. در چنین شرایطی، اغلب بانک های مرکزی در اقتصادهای بزرگ جهان، اقدام به افزایش نرخ بهره بانکی با هدف کنترل تورم کرده اند. این موضوع نیز زمینه ساز افت بازارهای سهام جهانی بوده است. تورمی شدن اقتصاد جهان، به گسترده شدن رکود در بازار فلزات منتهی شده است. کما اینکه قیمت طلا در هفته های اخیر تحت تاثیر شرایط یادشده در بازارهای جهانی، افت قابل ملاحظه ای را پشت سر گذاشته است. در همین حال، بهای کامودیتی های فلزی نیز در مسیر نزولی قرار دارد. شرایط یادشده مانع سودآوری شرکت های بورسی کشور ما و به ویژه گروه های فلزی و معدنی شده است؛ بنابراین باید اذعان کرد که نبود دورنمای روشن از اقتصاد جهان، درنهایت تاثیر منفی خود را بر بورس تهران نیز گذاشته است.
تیم اقتصادی دولت سیزدهم نیز بارها وعده هایی برای بهبود عملکرد بورس تهران مطرح کرده، با این وجود وعده های یادشده هیچ گاه محقق نشدند؛ بنابراین سیاست های اقتصادی دولت و ناکارآمدی این سیاست ها از دیگر دلایل رخت بربستن رونق از بورس تهران است. در واقع سرمایه گذاران بورسی نسبت به سیاست های حاکم بر بازار سرمایه تردید دارند و همین موضوع مانع رونق بورس تهران است. با توجه به اهمیت و اثرگذاری بازار سهام در فرآیند توسعه اقتصادی، انتظار می رود رویکرد دولت در قبال این بازار اصلاح شود. بسیاری از چالش های حاکم بر بورس تهران، ریشه های سیاسی و اقتصادی دارند و رفع آن با سیاست گذاری درست ممکن است.
در حال حاضر، تعداد سهامداران بورسی کشور افزون بر ۴۰ میلیون نفر برآورد می شود که بخش عمده آنها در ۲ سال گذشته، وارد بازار سهام و عملا متضرر شده اند. این ضرر در شرایطی است که در سال های اخیر شاهد تورم افسارگسیخته ای در اقتصاد کشور بوده ایم؛ بنابراین بازگشت دوباره اعتماد به این بازار، به سادگی ممکن نیست.
