شفافیت در زنجیره‌تامین با رعایت استانداردها
معصومه فرید آتشگاه، کارشناس مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران
مزایای متنوع صنعت پوشاک از جمله قدرت اشتغالزایی بالا، ارزآوری، تولید ثروت ملی، نیاز به سرمایه‌گذاری کمتر نسبت‌به سایر صنایع و توان خلق ارزش‌افزوده بالا، موجب شده که بسیاری از کشورها صنعتی‌شدن خود را از صنایع نساجی و پوشاک آغاز کنند. با وجود مزایای قابل‌توجه، امروز این صنعت با چالش‌هایی متفاوتی همراه است. گستردگی بسیار زیاد زنجیره تامین و تقاضا در این صنعت و نیاز به یک زبان تجاری مشترک، محدودیت‌های مرتبط با جعل و قاچاق کالا در زنجیره‌تامین این صنعت و نارضایتی صاحبان برند، بنگاه‌های اقتصادی و مصرف‌کنندگان و نیز ضرورت دسترسی به اطلاعات استاندارد برای ذی‌نفعان این صنعت (شامل تولیدکنندگان مواد خام، تولیدکنندگان محصول، ارائه‌دهندگان خدمات حمل‌ونقل و لجستیک، عرضه‌کنندگان تگ‌های بازشناسی، صاحبان برند، فروشگاه‌های زنجیره‌ای، خرده‌فروشان، مصرف‌کنندگان و انجمن‌های صنعتی) از جمله بخشی از چالش‌های پیش روی فعالان آن به‌شمار می‌رود. برای پاسخگویی به این چالش‌ها، امروز ذی‌نفعان گوناگون همکاری نزدیکی در ایجاد اطلاعات واقعی و به‌روز درباره جریان محصولات و اطلاعات در زنجیره تامین پیدا کرده‌اند و همپوشانی بالای جریان فیزیکی محصول و جریان اطلاعاتی آن به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل شده است.
نکات کلیدی:
۱- سازمان GS ۱ با هدف مدیریت زنجیره تامین، استانداردهای گوناگونی را در 3 حوزه شناسایی، ضبط و به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات ارائه می‌دهد. این استانداردها این امکان را ارائه می‌کند تا برخی از چالش‌های پیشروی صنعت پوشاک رفع شود که در ادامه با اختصار به آنها اشاره شده است.
شماره جهانی قلم تجاری کالا ( GTIN )؛ این شناسه برای شناسایی اقلام تولیدی و تجاری استفاده می‌شود. برای سهولت، نماد میله‌ای این کد براساس استاندارد EAN ۱۳ تولید و توسط دستگاه‌های قرائت‌گر خوانده می‌شود. برندهای معتبر مانند ZARA برای تولیدات خود از این کد استفاده می‌کنند.
شماره جهانی قلم تجاری کالا سریالی ( SGTIN )؛ شناسایی سریالی محصولات یکی از نیازهای صنایع گوناگون از جمله صنعت پوشاک است. راهکار GS ۱ در این مورد شماره جهانی قلم تجاری کالای سریالی است. این شناسه برای جلوگیری از جعل و قاچاق نیز کاربرد دارد. بسیاری از برندهای معتبر جهان در حوزه لباس در کنار GTIN از این سریال استفاده می‌کنند که بدین‌ترتیب قابلیت استعلام برای تک‌تک تولیدات فراهم می‌شود.
شناسنامه یا کاتالوگ کالا ( GPC )؛ این ساختار طبقه‌بندی که در ۱۴ زبان زنده جهان موجود است و به فارسی نیز ترجمه شده، تولیدکننده را قادر می‌کند برای کالای تولیدی خود مطابق با استانداردهای جهانی کیفیت، داده کاتالوگ الکترونیکی ایجاد کند و مصرف‌کنندگان علاوه‌بر استعلام کد قلم تجاری، می‌توانند اطلاعات کالا را به‌راحتی مشاهده کنند. این موضوع نیز در سخت‌تر کردن جعل کالا بسیار موثر است.
شبکه جهانی همزمان‌سازی داده‌ها ( GDSN )؛ این شبکه، محلی است برای تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان یک زنجیره تامین در سراسر جهان تا کاتالوگ محصولات قابل عرضه خود را به اشتراک بگذارند و همچنین محلی برای خرده‌فروشان، مصرف‌کنندگان یا عمده‌فروشان کوچک‌تر تا بین کاتالوگ‌های ارائه شده به‌دنبال محصول موردنظر خود باشند. با توجه به عضویت اتحادیه اصناف لباس ایران در فدراسیون بین‌المللی پوشاک ( IAF ) و با توجه به برنامه‌های ارائه‌شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت برای توسعه این صنعت، پیوستن به این شبکه جهانی الزامی به نظر می‌رسد. لازمه ورود به این شبکه داشتن کد GTIN برای محصولات تولیدی یا قلم تجاری موردمبادله، کد شناسایی جهانی مکان ( GLN ) و کاتالوگ الکترونیکی محصول براساس ساختار طبقه‌بندی جهانی ( GPC ) است. در نوشتاری دیگر سایر نکات در این‌باره بیان می‌شود.
