خورشیدخالق خانههای پاک
کامیار فکور_خبرنگار
امروزه انرژی خورشیدی پای خود را بیشازپیش در ساختمانهای مسکونی باز کرده است. با توجه به اینکه ۲۵ تا ۴۵ درصد مصرف انرژی مربوط به بخش ساختمان است، تامین انرژی از خورشید در ساختمانهای مسکونی اهمیت بسیار زیادی پیدا میکند. با استفاده از انرژی خورشیدی بخش زیادی از انرژی هر خانه قابل تامین است. استفاده از انرژی خورشیدی اگر در تمام یا بخش وسیعی از ساختمانهای شهری استفاده شود، تاثیر بسیار مهمی بر محیطزیست و کاهش انتشار گازهای گلخانهای خواهد داشت. دستیابی به این هدف، نیازمند نکاتی مانند هماهنگی بخشهای گوناگون، دانش فنی بالا، درک ساختار پیچیده ساختمانی و سرمایهگذاری اولیه است. استفاده از انرژی خورشیدی در بخش ساختمانی میتواند در ۳ جنبه از جمله تامین گرمایش و سرمایش ساختمان، سیستمهای فتوولتائیک در تامین انرژی الکتریسیته در ساختمان و بهره گرفتن از نور طبیعی خورشید برای ایجاد روشنایی طی روز برای ساختمان مورداستفاده باشد.
مکانهایی که میتوانیم سیستمهای خورشیدی را در آنها نصب کنیم شامل سقف و بالکنها، دیوارهای خارجی و مکانهایی که در آن آفتاب فراوان وجود دارد، میشود. استفاده از انرژی خورشیدی در تامین گرمایش و سرمایش برای اهداف گوناگونی میتواند قابلاستفاده باشد که از جمله آن تامین آب گرم و همچنین گرمایش و سرمایش فضای ساختمان در فصول گوناگون است. کلکتور خورشیدی صفحه تخت برای این هدف مناسب است، چراکه از سازگاری بالایی برخوردار بوده و نصب و ترکیب راحتتری با ساختمان دارد و میتوان از آن در زیرزمین، بالکن و... استفاده کرد. سیستم دیگری که برای تامین انرژی ساختمان از انرژی خورشیدی مورداستفاده قرار میگیرد، سیستمهای فتوولتائیک است.
از این سیستمها برای تامین انرژی الکتریسیته موردنیاز در ساختمان به دو صورت استفاده میشود. در یکی از ساختمان بهعنوان پایه استفاده میشود و در مورد دیگر، آن را بهعنوان بخشی از ساختمان در نظر میگیرند. اداره اطلاعات انرژی امریکا صفحات یا پنلهای خورشیدی را به ۳ دسته صفحات خورشیدی با قدرت کم، متوسط و زیاد تقسیمبندی میکند. صفحات خورشیدی با قدرت کم قابلاستفاده برای گرم کردن آب استخر یا در تهویه و گرم کردن محیط است، صفحات خورشیدی با قدرت متوسط صفحاتی مسطح با مصرف مسکونی و تجاری است و صفحات خورشیدی با قدرت زیاد نیز قدرت بالایی برای تولید گرما یا برق داشته و معمولا در نیروگاههای تولید انرژی خورشیدی استفاده میشود. از مزایای استفاده از پنلهای خورشیدی میتوان به پاک بودن انرژی تولیدی آنها اشاره کرد. گرچه نباید ردپای کربن در تولید این پنلها را نادیده گرفت. انرژی خورشیدی تجدیدپذیر است و برخلاف سوختهای فسیلی تمام نمیشود. این موضوع برای کشورهایی که فاقد منابع سوختهای فسیلی هستند، اهمیت زیادی دارد. این پنلهای خورشیدی برای نصب نیاز به محدوده خاصی ندارند و میشود بهراحتی آن را روی سقف خانه نصب کرد. البته از معایب صفحات خورشیدی میتوان به این اشاره کرد که باید فاقد آلودگی بوده و مرتب تمیز شوند و بسته به شرایط محیطی روزی یکبار تا هفتهای یکبار نیاز به نظافت دارند. در اقتصاد سرمایهداری همین مسئله یکی از معایب آن شمرده میشود، چراکه برای این اقتصاد بیش از اینکه تامین نیاز افراد مطرح باشد، انباشت سود و سرمایه مطرح است و ترجیح میداد امکان این وجود داشت که کنتوری هم بر خورشید نصب کند. پنلهای خورشیدی نیاز به شرایط جوی مناسب داشته و در تمامی مناطق آب و هوایی قابلاستفاده نیست. از سویی هم، هزینه سرویس سالانه و خرید و نصب اولیه آن بهنسبت بالاست. به همین دلیل است که در روند کنونی بازار مسکن ایران خیلی نمیتوان امید به همهگیر شدن آن داشت، مگر اینکه دولت تصمیمی جدی برای پرداخت یارانههای تشویقی داشته باشد و از سوی دیگر، بهتدریج استفاده از انرژیهای ناپاک را کنار بگذارد. با توجه به اینکه ایران دارای منابع عظیمی از نفت و گاز است و از سوی دیگر در بحث مقابله با تغییر اقلیم رویکردی منفعلانه دارد، نمیتوان به همهگیر شدن خانههایی با انرژی پاک در ایران امیدوار بود، مگر با ایجاد تحول و تغییر رویهای در سطح کلان.