بیمه رسانه «تعهد به نفع ثالث»
عسل اشتری_کارشناس امور بیمه
بیمه مسئولیت مدنی رسانه همگانی، شکل خاصی از نوع بیمه شخص ثالث است که رسانه همگانی مسئولیت مدنی خود را در خسارات احتمالی ناشی از خطاها و تقصیرهای عوامل رسانه دیداری و شنیداری خود اعم از مدیرمسئول، نویسنده، ویراستار، خبرنگار و ناشر به اشخاص ثالث بیمه میکند.
هدف بیمههای مسئولیت اصولا جبران خسارتهای مالی و جانی ناشی از فعل و ترک فعل وارده به اشخاص ثالث بر اثر اعمال بیمهگذار است.
حمایت دوسویه این نوع بیمه، بهمعنی حمایت از اموال و داراییهای بیمهگذار از یک سو و حمایت از زیاندیده از طریق تضمین جبران خسارت از سوی دیگر است.
بیمه مسئولیت رسانه میتواند پوشش مناسبی در برابر افترا و ادعاهای نقض حریم خصوصی و همچنین کپیرایت و دیگر حقوق حمایتشده مالکیت معنوی باشد.
همچنین نقض علامت تجاری و خسارت ناشی از خطا، حذف، تحریف یا اظهارات گمراهکننده در برابر دعاوی ناشی از نمایش، ارتباطات، انتقال یا تدارک اطلاعات که ممکن است حقوق دیگران را نقض کند، در قالب پوشش ریسک بیمه مسئولیت قرار میگیرد.
لازم به ذکر است پوششهای بیمه رسانه، شکل استاندارد و یکسانی ندارد و باتوجه به نیازهای بیمهگذار قابل تنظیم و توافق است؛ بهگونهای که برخی از شرکتهای بیمهای در کشورهای دیگر حتی خسارات ناشی از هک و ویروسی کردن اطلاعات در فضای رسانه را بیمه میکنند.
شرکتهای بیمهگر باتوجه به دامنه پوششی که برعهده میگیرند حوزه عملکردشان گاهی چنان گسترده می شود که قدرت جبران خسارت رااز دست می دهند در نتیجه حیات رسانه را به خطر می افتد. در این صورت حق بیمه یا همان تضمینهای بیمهای ضامن بقای رسانه و جبران زیانهای وارده است.
با این اوصاف این نوع بیمه در مفهوم حقوقی بهعنوان «تعهد به نفع ثالث» شناخته میشود، چراکه بیشباهت به بیمههای مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در برابر اشخاص ثالث نیست.
مبنای ایجاد تعهد به نفع ثالث تجویز قانونگذار است که گاهی اوقات جنبه الزام و تضمین نیز دارد.
شایان ذکر است این نوع بیمهنامه بهدلیل صادر نشدن در ایران در صورتی که از طرف اصحاب رسانه درخواست شود، باید مطابق آییننامه ۹۴ شورایعالی بیمه موارد مربوط به اکچوئری و محاسبه ریسک و تعرفه آن به بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران ارسال و از این نهاد مجوز لازم کسب شود.
اعمال بیمهگذار (رسانه) همیشه جنبه افترا و توهین یا هتک حرمت ندارد و باتوجه به دامنه وسیع فعالیت رسانههای همگانی و نقش آنها در نشر تبلیغات تجاری و امکان بروز خسارتهای مادی و جسمی به اشخاص ثالث، پوشش خسارتهای ناشی از تبلیغاتی که دارای دوگانگی باشد از دیگر اهداف بیمههای مسئولیت رسانه همگانی محسوب میشود.
اشخاص ثالثی که موضوع انتفاع احتمالی از این نوع بیمهها قرار میگیرند، نامحدودند و نمیتوان مصداقی از آنها را تعیین کرد، اما برای هر رسانه همگانی باتوجه به دامنه فعالیت که میتواند محلی، منطقهای، ملی یا بینالمللی باشد، میتوان برآوردها و ارزیابیهای متفاوتی از نظر مدیریت ریسک و تخصیص حق بیمه و همچنین خطرات قابلپوشش داشت.
بیمه مسئولیت مدنی رسانه همگانی باتوجه به دامنه فعالیت رسانه هم از نظر نوع اعم از شنیداری و نوشتاری و تصویری، چه در فضای حقیقی و چه مجازی و هم از نظر دامنه جغرافیایی اعم از محلی، ملی، منطقهای یا بینالمللی، ریسک بیشتری نسبت به دیگر بیمههای مسئولیت مدنی را در خود دارد.
نکته مهم دیگر، ضرورت رعایت حد اعلای حسن نیت است. در بیمه مسئولیت مدنی رسانه همگانی مسلما شخص بیمهگذار حقی بر دریافت خسارت ندارد و فقط خسارت شخص ثالث از طریق تعهدات بیمهای جبران میشود.