چهارشنبه هفته گذشته در شیلی کارگران معدن دست به اعتصابی سراسری زدند. صدای این اعتصاب در مرزهای سیاسی این کشور محدود نشد و جهان را از وجود و قدرت خود باخبر کرد. اعتصاب کارگران شرکت کودلکو که هم مطالبه‌ای معیشتی و هم محیط‌زیستی را خواستار بود، به‌دنبال یک نارضایتی تاریخی رقم خورد. این مرکز صنعتی که امروز دارای نیروگاه‌های زغال‌سنگ و پالایشگاه نفت و مس است از سال ۱۹۵۸ که توسعه‌یافته همواره منبع تولید آلودگی هوا بوده است. حال ذوب‌آهن مس ونتاناس وابسته به شرکت کودلکو تبدیل به آلاینده‌ای شده که تنها در کمتر از یک ماه گذشته بیش از ۱۰۰ نفر را دچار مسمومیت ناشی از گاز دی‌اکسید گوگرد کرده است. بیشتر افرادی که دچار این مسمومیت شدند، دانش‌آموزان بودند و به همین دلیل در روز ۹ ژوئن، مدارس مجاور این ذوب‌آهن تعطیل شدند. به همین خاطر هم سازمان محیط‌زیستی صلح سبز ( Greenpeace ) از این فاجعه به‌عنوان چرنوبیل شیلی یاد کرده است. سازمان صلح سبز اعلام کرده تنها در سال ۲۰۱۸ حدود ۶۰۰ نفر برای درمان این مسمومیت خدمات گرفته‌اند. گفته می‌شود حدود ۵۰ هزار نفر در این منطقه در معرض خطر قرار دارند. گابریل بوریچ، رئیس‌جمهور شیلی نیز در واکنش به این اتفاقات گفته است «ما دیگر نمی‌خواهیم قربانی محیط‌زیستی بدهیم». با این وجود، راهکار این شرکت دولتی در هفته‌های اخیر تعطیلی ذوب‌آهن ونتاناس بوده و همین ماجرا موجب اعتراض کارگران شده است، چراکه حدود ۳۵۰ کارگر در این مرکز صنعتی مشغول به کار هستند. با این وجود، کارگران ادامه کار این ذوب‌آهن را تنها به‌شرط سرمایه‌گذاری ۵۴ میلیون دلاری دولت در راستای بهبود کیفیت محیط‌زیستی شرکت کودلکو و رعایت استانداردها خواستار شده‌اند.

حدود ۵۰ هزار کارگر به‌طور سراسری و در ۶ معدن کشور تجمع کردند، جاده‌های بیرون معادن را بستند، آتش روشن کردند و خواسته‌های خود را فریاد زدند. در زمان آغاز این اعتصاب در چهارشنبه هفته گذشته حداقل ۱۸ نفر از کارگران بازداشت شدند. شرکت کودلکو سهم بسیار مهمی در اقتصاد شیلی دارد. این شرکت حدود ۸ درصد از مس جهان و ۱۰ تا ۱۵ درصد تولید ناخالص داخلی شیلی، یعنی روزانه حدود ۲۰ میلیون دلار را تشکیل می‌دهد. این مسئله خود نشان‌دهنده قدرت کارگران این مراکز صنعتی است. به همین خاطر است که یک روز پس از اعتصاب، یعنی در روز پنجشنبه دولت تلاش می‌کند با کارگران مذاکره کرده و به توافق برسد.

حال نمایندگان اتحادیه کارگران و دولت شیلی بر سر این توافق کرده‌اند که جلسه‌ای برای مشخص کردن آینده ذوب‌آهن ونتاناس بگذارند. ضمن اینکه در این توافق قرار بر این شده که ۳۰ درصد از سود کودلکو در راستای پروژه بهبود مشکلات محیط‌زیستی این شرکت کنار گذاشته شود.

در طول تاریخ شیوه تولید سرمایه‌داری به‌دلیل نیاز به رشد روزافزون و گسترش بازارها خودبه‌خود به سمت بهره‌وری بی‌رویه حرکت کرده است. در این اقتصاد، تنها شیره جان زمین و منابع طبیعی نیست که تبدیل به ارزش‌افزوده می‌شود، بلکه این ارزش توسط نیروی کار کارگر است که جان می‌گیرد. از همین‌رو کار مزدی، کارگران را در مواجهه با تخریب محیط‌زیست قرار می‌دهد. در اینجا انتخاب میان معیشت و حفظ محیط‌زیست با پیچیدگی‌های زیادی برای کارگر مطرح است، چراکه اشتغال مخرب امروز، سلامت زیستی و شاید اشتغال فردایش را به خطر بیندازد و همین‌طور حفظ محیط‌زیست ممکن است امرارمعاش امروزش را از او بگیرد. با این وجود، پاسخ به این مسئله تنها در آگاهی بیشتر کارگران متشکل از همه زوایای تخریب اقتصادی در معیشت و محیط‌زیست‌شان است. کارگران متشکل شیلی تصمیم به ادامه فعالیت ذوب‌آهن ونتاناس به‌شرط رعایت استانداردهای محیط‌زیستی گرفته‌اند و قصد دارند دولت را وادار به سرمایه‌گذاری در این زمینه کنند. گرچه جای بررسی دارد که آیا این تصمیم بهترین تصمیم محیط‌زیستی بوده یا خیر، اما در هر صورت اراده‌جمعی این کارگران به نفع محیط‌زیست سالم و معیشت پایدار بوده، نه بر مبنای سودآوری صرف شرکت کدلکو.