مالیات‌های زیست‌محیطی که به‌عنوان مالیات‌های سبز یا مالیات آلودگی نیز شناخته می‌شوند، طیف گسترده‌ای از هزینه‌های قانونی بر مشاغل و افراد خصوصی هستند و هدف از آن کاهش انجام اقداماتی‌ است که به محیط‌زیست آسیب وارد می‌کنند. دو دسته مالیات زیست‌محیطی وجود دارد که دسته اول با هدف مجازات افرادی که موجب آسیب به اکوسیستم می‌شوند اخذ می‌شود و دسته دوم برپایه ارائه مشوق‌های لازم به دوستداران محیط‌زیست با استفاده از روش‌ها و فناوری‌‌های دوستدار محیط‌زیست به اجرا در‌می‌آید. اخذ مالیات‌های زیست‌محیطی سال‌هاست که در دستور کار بسیاری از کشورهای در حال توسعه قرار گرفته و با دو هدف درآمدزایی و انجام تعهدات کشورها در زمینه تغییرات آب و هوا و توسعه پایدار اجرا شده است. از انواع مالیات‌های سبز، مالیات کربن است که هدف آن کمک به کشورها برای کاهش ۸۰ درصدی انتشار گازهای گلخانه‌ای است و طبق تعهدات بین‌المللی باید تا سال ۲۰۵۰ محقق شود. مالیات کربن یک گزینه سیاستی است که با هدف محدود کردن انتشار گازهای گلخانه‌ای مبتنی بر کربن که عامل تغییرات اقلیمی است، اجرا می‌شود.

این برنامه مطابق با تعهداتی است که کشورها تحت توافقنامه پاریس پذیرفته‌اند. مالیات‌ کربن بر انتشار گازهای گلخانه‌ای قیمت می‌گذارد و در نتیجه شرکت‌ها را برای سرمایه‌گذاری در فناوری پاک‌تر یا روی آوردن به شیوه‌های کارآمدتر ترغیب می‌کند؛ به این ترتیب ممکن است مصرف‌کنندگان تشویق شوند تا در بهره‌وری انرژی سرمایه‌گذاری کنند، سبک زندگی خود را تغییر دهند یا در صورت وجود گزینه‌ها، به استفاده از اشکال پاک‌تر انرژی روی بیاورند. علاوه بر این، می‌توان از درآمدهای اضافی برای سرمایه‌گذاری در توسعه پایدار استفاده کرد. مالیات‌های پاک، دارای مزایای متعددی هستند که این مزایا را می‌توان چنین بیان کرد: استفاده از فناوری کنترل آلودگی را تشویق می‌کند، اما اجبار نمی‌کند و استفاده از آن را گسترده می‌کند؛ بنابراین هزینه‌ها کاهش پیدا می‌کند و نوآوری در زمینه فناوری کاهش آلودگی افزایش می‌یابد که دلیل آن افزایش ماندگاری جایگاه صنعتی برای تولید‌کنندگان چنین فناوری است. قدرت کنترل بیشتری به تنظیم‌کننده‌ها و کسب‌وکارها بر هزینه‌های آتی یک برنامه ضدآلودگی می‌دهد که این به‌دلیل انعطاف‌پذیری نرخ‌های مالیاتی و عدم دستیابی به سطح آلودگی هدف در صورت بالا رفتن هزینه‌ها است. طرفداران این سیستم همچنین ادعا می‌کنند این درآمد به جبران سایر مالیات‌هایی که از نظر اقتصادی مخدوش‌تر هستند، مانند مالیات بر درآمد و سایر مالیات‌های حقوق و دستمزد، کمک می‌کند. با این پول خزانه می‌تواند کمتر به مالیات‌هایی که در تصمیمات اقتصادی افراد و بنگاه‌ها دخالت می‌کنند، متکی باشد. این منبع درآمد همچنین می‌تواند برای رفع مشکل زیست‌محیطی با اختصاص آن به رفتار یارانه‌ای که اثرات خارجی منفی را کاهش می‌دهد، مورد استفاده قرار گیرد. یک مثال مناسب می‌تواند درآمدهای جمع‌آوری‌شده از مالیات گازسوزها باشد که برای یارانه یا جبران معافیت‌های مالیاتی خودروهای هیبریدی استفاده می‌شود. در دنیا الگوهای موفقی وجود دارند که از جمله آنها می‌توان به مالیات کیسه‌های پلاستیکی در ایرلند، طرح بازپرداخت سپرده در فنلاند، مالیات دفن زباله در انگلستان، مالیات NOx در سوئد و مجوز ماهیگیری در ایرلند اشاره کرد.

با نگاهی کوتاه به قانون مالیات کیسه‌های پلاستیکی در ایرلند درمی‌یابیم در سال ۲۰۰۲، ایرلند مالیات ۰.۱۵ یورویی برای کیسه‌های پلاستیکی را در محل فروش معرفی کرد که در سال ۲۰۰۷ به ۰.۲۲ یورو افزایش یافت. هدف از وضع این مالیات کاهش مصرف و اثرات نامطلوب کیسه‌های پلاستیکی بر محیط‌زیست و چشم‌انداز این حوزه بود. در نتیجه این قانون کیسه‌های پلاستیکی دور ریخته شده از ۵ درصد کل آلودگی زباله در سال ۲۰۰۱ به ۰.۱۳ درصد در سال ۲۰۱۵ کاهش یافت. این مالیات ۲۰۰ میلیون یورو در یک دوره ۱۲ ساله درآمد ایجاد کرد و درآمد حاصل صرف تامین مالی پروژه‌های زیست‌محیطی در سراسر ایرلند شد. مالیات کیسه‌های پلاستیکی ایرلندی به‌عنوان یکی از موفق‌ترین و پراستقبال‌ترین اقدامات زیست‌محیطی معرفی‌شده در دنیا به‌شمار می‌رود. وضع چنین مالیات‌هایی در ایران نیز می‌تواند بسیار کارآمد باشد و در صورت درست اجرا شدن، انتشار آلاینده‌ها را در بازه زمانی مناسب کاهش دهد.