حذف ارز ترجیحی به‌نفع تولیدکنندگان داخلی است
محمدرضا کمپانی- عضو اتحادیه صادرکنندگان تجهیزات پزشکی ایران
حذف ارز ترجیحی، اقدام مثبت و شجاعانه‌ای بود که با تصمیم دولت و موافقت مجلس شورای اسلامی به انجام رسید. جامعه تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی ایران، از این اتفاق استقبال کرده و آن را به‌نفع چرخه تولید کشور می‌دانند، چرا که در چند سال اخیر به تولید کشور لطمه‌های مهمی از وجود ارز ترجیحی برای واردات دارو و تجهیزات وارد شد.
در توضیح این موضوع باید گفت تجهیزات حوزه درمان به شکل محصول نهایی یا مواد اولیه برای ساخت داخلی تجهیزات از کشورهای خارجی تامین می‌شود.
برای واردات محصولات نهایی، ارز ۴۲۰۰ تومانی اغلب به‌طورکامل اختصاص داده شده و واردکنندگان با سهولت می‌توانند فعالیت‌های بازرگانی خود را توسعه
دهند.
اما تولیدکنندگان داخلی شرایط مشابهی نداشته و با مشکلات بیشتری مواجه بودند. مواد اولیه برای ساخت تجهیزات پزشکی در داخل، با ارز ترجیحی وارد می‌شد اما این اقدام تنها بر هزینه تولید اثرگذار نبود. مولفه‌هایی مانند هزینه انرژی، نیروی کار و موارد اینچنینی بر نرخ تمام‌شده تولید تجهیزات، اثر مستقیم داشته و مواد اولیه تنها بخشی از این هزینه‌ها بود.
بنابراین تنها تامین مواد اولیه یعنی حدود ۲۰ درصد هزینه‌های تولید تجهیزات در کشور با ارز ۴۲۰۰ تومانی انجام و مابقی تولید با هزینه‌های سنگین انجام می‌شد. این موضوع سبب شده تا بهای تمام‌شده تولیدات داخلی بسیار بالا رفته و در مقایسه با نرخ تجهیزات خارجی دچار چالش شوند.
از این‌رو تولیدکنندگان از وجود ارز ترجیحی برای واردات تجهیزات خارجی و سوبسیدی که تنها برای واردکنندگان اعمال می‌شد، به‌شدت ناراضی بودند. این موضوع دلیل اصلی موافقت جامعه تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی برای حذف ارز ترجیحی از واردات تجهیزات پزشکی بود.
در قدم دوم اجرایی شدن راهکارهای مناسبی که بتواند از افزایش بهای دارو و تجهیزات پزشکی در بازار و کاهش فشارهای مالی بر مردم بکاهد، قابل‌توجه است. اصلی‌ترین و تاثیرگذارترین راه‌حل، افزایش توان بیمه‌های سلامت است.
بخش زیادی از مردم تحت‌پوشش بیمه‌های سلامت و تامین‌اجتماعی هستند و با حمایت دولت، بیمه‌ها می‌توانند عملکرد مناسبی در راستای کاهش هزینه‌های درمانی داشته باشند.
به این صورت که مقدار تفاوت میان ارز ترجیحی و ارزی که قرار است با آن واردات صورت گیرد، در بودجه برای وزارت بهداشت در نظر گرفته شده و این وزارتخانه در نهایت منابع مالی را به بیمه‌های سلامت برای حمایت از مردم اختصاص دهند. در این شرایط، بازار کنترل شده و قیمت‌ها به ثبات خواهد رسید.
همچنین توان مردم برای تامین هزینه‌های درمانی خود افزایش پیدا کرده و تولیدکنندگان داخلی نیز منتفع خواهند شد، چرا که این اقدام مجال و فرصت مناسبی برای رونق تولیدات داخلی فراهم کرده و بازار رقابت، به‌نفع محصولات خارجی نخواهد بود. همچنین میزان مناسبی از هزینه تجهیزات پزشکی تولید داخل را نیز دولت پرداخت کرده و در نتیجه تولیدکنندگان داخلی با مشکلات مالی مواجه نخواهند بود.
از این‌رو گفته می‌شود اختصاص یارانه و پرداخت منابع مالی به بیمه‌ها راهکاری منطقی و بدون رانت است که می‌تواند در صورت اجرای صحیح آن، به‌نفع همه باشد.
باید توجه داشت اگر روندهای پیشین در تخصیص ارز برای واردات دارو و تجهیزات پزشکی ادامه می‌یافت، صنعت تولید داخل با زیان و خسارت‌های سنگین بیشتری در ادامه همراه می‌شد.
حتی انتظار می‌رفت تعطیلی و رکود گسترده‌ای را در این بخش شاهد باشیم.
