آیا واردات خودرو براساس شرایط اقلیمی کشور ممکن است؟
سعید مدنی - کارشناس صنعت خودرو
یکی از پرسش‌هایی که بارها تکرار شده این است که آیا می‌توان خودرو براساس شرایط اقلیمی کشور وارد کرد. نخست باید دید قرار است به چه شر‌کتی سفارش خودرو دهیم؟ آیا این خودروساز، سفارش ما براساس ویژگی‌هایی که می‌خواهیم را قبول می‌کند؟ اصلا چرا باید فقط از کشورهایی مانند امارات، خودروهای خارجی وارد کنیم؟
درحال‌حاضر اگر ایران، خودرو بخواهد محدودیت بین‌المللی ندارد، چرا‌که محصول کامل مشمول تحریم نمی‌شود؛ بنابراین اگر تعداد سفارش‌شده به اندازه کافی باشد، ممکن است متناسب با شرایط اقلیمی ما، خودروها تولید و تحویل شود. اما واقعیت این است که در جاهایی که ما را تحریم نکرده‌اند، ما خود را تحریم کرده‌ایم.
پیش‌تر خودروها از کشورهایی مانند امارات وارد می‌شد اما در ادامه به‌دلیل نابسامانی که در وزارت صنعت، معدن و تجارت سال ۹۶ به‌وجود آمد و برخی ثبت‌سفارش‌های غیرقانونی انجام شد، به یکباره اعلام شد، واردات خودرو ممنوع است.
اگر خود را تحریم نکرده بودیم با استفاده از پول‌های ایرانیان خارج از کشور، می‌توانستیم خودرو خریداری کرده و نیاز بازار را تامین کنیم و فشاری به لحاظ نقدینگی به اقتصاد کشور وارد نمی‌شد. درحال‌حاضر با طرحی که مجلس شورای اسلامی دارد، یعنی واردات به‌ازای صادرات، مسیری دشوار است. امروز مبلغ بسیار زیادی (چند هزار میلیارد دلار) سرمایه ایرانیان خارج از کشور است که فقط حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار دلار مربوط به ثروت ایرانیان مقیم امریکاست. اگر در داخل یک فضای امن اقتصادی ایجاد کنیم، ایرانی مقیم خارج که نمی‌تواند پولش را با ۲ درصد سود هم به جریان درآورد وقتی اطمینان داشته باشد که در کشورش حداقل نصف تورم سود خواهد داشت، در قالب کالا سرمایه‌اش را وارد کشور می‌کند. لازمه تحقق این امرف ایجاد فضای امن اقتصادی برای سرمایه‌گذاری خارجی است. اگر این فضا فراهم شود، سالانه ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار وارد کشور شده که حتی میتواند در تولید نقش‌آفرین باشد. این فضا ایجاد نشد، زیرا برخی نمی‌خواهند سودهایشان کاهش پیدا کند. در چنین شرایطی، معمولا از این افراد به‌عنوان دلالان تحریم نام برده می‌شود. این در حالی است که مدیران بالادست
باید اعلام کنند هر کس خارج از کشور ثروت دارد، میتواند در قالب کالا در داخل کشور سرمایه‌گذاری کند.
کشور اگر در شرایط تحریم است باید بازار از کالاها پر باشد. ورود سرمایه ایرانیان مقیم خارج مانند ورود دلار به کشور است.
تامین بودن بازار به معنی ریزش قیمت‌هاست و افت نرخ خودروهای خارجی در ادامه منجر به ایجاد فضای رقابتی در بازار شده و نرخ محصولات داخلی هم واقعی می‌شود. این در حالی است که خودرو ۴۰۰ میلیون تومانی دو سال قبل امروز به بیش یک میلیارد تومان رسیده است. اگر فردی دو سال قبل می‌توانست با این مبلغ یک سانتافه بخرد، امروز باید با پایین آوردن سطح توقع خود با این مبلغ دنا خریداری کند؛ خودرویی که سال ۹۷ حدود ۱۷۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده بود.
کمبود خودرو قیمت‌ها را نجومی کرده و این امر پیامد ممنوعیت واردات کالاهای موردنیاز بازار است. در جنگ اقتصادی و در زمان تحریم باید زیربنای اقتصاد را بر جذب سرمایه‌های خارجی گذاشت و دولت باید بازار را از کالا پر کند، به‌ویژه از بستری که به لحاظ نقدینگی فشاری بر اقتصاد وارد نکند. این امر فقط با جذب سرمایه‌های خارجی شدنی است.
در حوزه ثبت‌سفارش خودرو براساس اقلیم کشور، پیش از انقلاب زمانی که پیکان برای نخستین‌بار وارد ایران شد، عنوان می‌شد این خودرو متناسب با اقلیم و شرایط جغرافیایی کشور ساخته شده بود. با توجه به ویژگی‌های آب و هوایی کشور باید سیستم گرمایشی و سرمایشی خودروهای وارداتی قوی باشد، زیرا تفاوت دما از مناطق سردسیر شمالغرب تا گرمای بالای ۴۰ و ۵۰ درجه شهرهای جنوبی بسیار است. در برخی مدیریت‌ها خودروهایی که از سوی خودروسازان به شکل CKD وارد کشور می‌شد، برخی آپشن‌ها به کشور مادر سفارش می‌شد. مثلا ممکن بود حجم سیلندر خودرویی ۱۵۰۰ باشد اما بنا به درخواست مدیر شر‌کت خودروساز این حجم سلیندر به ۱۶۵۰ تا ۲۰۰۰ می‌رسید، چون براساس شرایط کوهستانی که برخی استان‌های کشور دارند نیاز بود این امر انجام شود. اما سفارش‌ها همه‌گیر و جامعیت عمومی نداشت. در این‌باره می‌توان با هدف‌گذاری درست، در صورت آزاد شدن واردات، این امر را محقق کرد.
