گمرک انبار نیست

گمرک‌ها را تخلیه کنید

گمرک سرگردنه نیست

گمرک محل بگیروببند نیست

گمرک و زیر‌میزی‌ها

گمرک به‌روز نیست

گمرک و دلالی

گمرک خار در گلو

گمرک محروم از فناوری

گمرک و نیاز به دگرگونی

این فریادهایی است که سال‌هاست در حوزه‌های مختلف از زبان مردم و مراجعه‌کنندگان و مسافران و واردکنندگان و صادرکنندگان درباره گمرکات به زبان رانده می‌شود و بارها در رسانه‌ها نوشته و بیان شده و حتی مسئولان مملکتی در رده‌های گوناگون گفته‌اند و هیچ گاه گوش شنوایی نبوده است.

اخیرا رئیس‌جمهوری محترم هم بار دیگر با تاکید بر ضرورت توجه به گمرک برای تعیین تکلیف اجناس موجود در انبارهای آن، ۳ ماه زمان تعیین کردند.

وزیر صنعت، معدن و تجارت درخواست بازنگری در سامانه گمرک را مطرح کرده و صادرکنندگان و واردکنندگان در تماس با روزنامه درخواست می‌کنند که اگر می‌شود تیتر بزنید که فکری به حال این سامانه‌های ناقص و غیر‌کارشناسی گمرک کرده و تکلیف پنجره واحد را در تجارت روشن کنند.

به‌قول یکی از کارشناسان، سامانه‌ گمرک نه‌تنها کمکی به متقاضیان نمی‌کند، بلکه بازوی کمکی تحریم علیه مردم شده و سامانه‌ای علیه کسب‌وکار و تولید است.

بارها توسط خود گمرک گزارش شده که میلیون‌ها تن کالا در گمرک مانده و در حال تخریب هستند و کسی توجهی به موضوع ندارد.

یک مراجعه‌کننده به گمرک در دنیای مجازی نوشته است خدا‌وکیلی این کالاهای مشمول ثبت‌نام در سامانه جامع تجارت را کارشناسان نوشته‌اند‌؟ اجناسی مثل وردنه، هاون، منقل و امثالهم یعنی چی؟ حداقل دمشون گرم که دسته هاون را ننوشته‌اند.

البته از وقتی باخبر شدیم که الاغ هم جزو کالا‌های لوکس و در گروه ۱۰ قرار گرفته و با پورشه و لامبورگینی و مازراتی هم‌ردیف شناخته شده، نمی‌دانم چرا حس خوبی در من به‌وجود آمده و عاشق الاغ شده‌ام. شاید به‌دلیل مشابهت‌هایی که با این حیوان مظلوم تاریخ حس می‌کنم. سال‌هاست که الاغ کار‌ خودش را می‌کند، بار خودش را می‌برد، کم می‌خورد و گاهی هم لگدی در هوا می‌زند و اعمالش خیلی شبیه روزنامه‌نگارهایی مثل من است.

من از کودکی معتقد بودم که فقط گاو نیست که حیوان مفیدی است، قبول نداشتم که فقط اسب حیوان نجیبی است، فقط سگ نیست که حیوان باوفایی است، بلکه خر یا ببخشید الاغ هم حیوان نجیب و مفید و باوفایی است که ویژگی‌های بسیار زیاد دیگری هم دارد و باربری زیاد و علف کمی که می‌خورد بخشی از ویژگی او است. ظلمی که در تاریخ به این حیوان دوستداشتنی شده و همیشه سکوت کرده، از اهمیت کمی برخوردار نیست.

حالا که به لطف آقای دولت و وزارت صنعت، معدن و تجارت و گمرک، آقای الاغ هم‌ردیف با بهترین اتومبیل‌های دنیا در لیست وارداتی‌ها قرار گرفته، پیشنهاد می‌کنم جناب الاغ را رولزرویس خطاب کنیم؛ شاید مشکل صادرات پیاز و سیب‌زمینی هم برای همیشه حل شود.

البته در دولت قبل به دستور وزیر صنعت، معدن و تجارت ممنوعیت صادرات پیاز و سیب‌زمینی لغو و آزاد شد، اما چون این پیاز و سیب‌زمینی بی‌غیرت، ثباتی ندارند، ممکن است چند روز دیگر باز هم موش بدوانند و صادرات‌شان ممنوع شود و وارادت‌شان آزاد و خلاصه هر سال، قصه پیاز و سیب‌زمینی مثل رمان ده‌جلدی عمه‌خانم، بلاتکلیف بماند؛ بنابراین پیشنهاد می‌کنم آنها را هم، هم‌ردیف شاتوت و توت فرنگی ببینیم و اسم‌شان را بنز و ب‌ام‌و بگذاریم.

از نکات بامزه این داستان گمرکات کشور که البته هیچ ربطی هم به خود گمرک ندارد، اقلام و اجناسی است که گاهی وارد کشور می‌شود.

براساس گزارش دیوان محاسبات در سال گذشته که کشور درگیر تحریم و تامین کالاهای اساسی از جمله غذا و دارو بوده، ۲ میلیارد و ۷۰۶ میلیون دلار ارز۴۲۰۰ تومانی، صرف واردات کالاهایی نظیر نخ دندان، عروسک و اسباب‌بازی، لحاف‌ و تشک، لوازم آشپزخانه، لوازم بدنسازی، لامپ، در قوطی، درپوش، غذای سگ و گربه، چوب بستنی، انواع خاک و پارچه و بیل و دسته‌بیل شده است.

از همین کالاهای وارداتی می‌توان به بخشی از گرفتاری‌های کشور در بخش تولید و ارز و دزدی و زدوبند و خیلی چیزهای دیگر پی برد.

یکی از بامزه‌ترین اتفاقات در گمرک که البته باز هم به خود گمرک ربطی ندارد و به قانون‌گذاری مرتبط است، ۸۰ دلار معافیت گمرکی کالای همراه مسافران و توریست‌ها است؛ یک شوخی تاریخی چندده ساله. یک روز معافیت گمرکی کالای همراه هر مسافر طبق قانون ۸۰ دلار تعیین شده و حالا بعد از سال‌ها، در شرایطی که نرخ اجناس به ده برابر و صد برابر و هزار برابر نرخ آن زمان رسیده‌، هنوز قانون ۸۰ دلاری پابرجاست.

در شرایطی که هر مسافر با منشأ شخصی و خارجی می‌تواند کالاهای مناسب مصرفی خود را به داخل کشور بیاورد و به بازار کمک کند، در همچنان بر پاشنه یک قرن قبل می‌چرخد.

قصه اسکله‌های غیرمجاز و کانتینر، کانتینر اجناس مختلف در بازار که همه از عجز گمرک می‌گویند، بارها در موضوع کالاهای قاچاق مطرح شده و از حوصله این یادداشت خارج است.

آیا با این شرایط گمرک نیاز کشور است؟

بدون شک هر کشوری گمرک می‌خواهد. گمرک دروازه‌های تمدن و نیازهای مصرفی هر سرزمینی است. باید گمرک داشت و عوارض گمرکی را در واردات و صادرات پرداخت کرد، اما به‌شرط اینکه این پنجره واحد گمرکی، حساب و کتاب و قانون‌های ساده داشته باشد و مجریان سلامتی بر سر آن باشند.

روزی شخصی از ملا پرسید: ماه بهتر است یا خورشید؟!

ملا گفت: ‌ای نادان این چه سوالی است که از من می‌پرسی؟ خب معلوم است، خورشید روزها بیرون می‌آید که هوا روشن است و نیازی به وجودش نیست!

اما ماه، شب‌های تاریک را روشن می‌کند، به همین جهت نفعش خیلی بیشتر از ضررش است! گمرک ماه شب‌های تاریک صادرات و واردات کشور است؛ به شرط آنکه هر شب ماه شب چهارده باشد.