عقبگرد به نقطه صفر
۲۸ ژانویه به‌عنوان روز جهانی «حریم خصوصی داده» نام‌گذاری شده است.
۲۸ ژانویه به عنوان روز جهانی «حریم خصوصی داده» نام گذاری شده است. هدف از این نام گذاری، افزایش آگاهی عمومی نسبت به اهمیت حریم شخصی و حفاظت از داده ها است. این مهم در کشور ما در قالب «طرح صیانت» گنجانده و به مجلس ارائه شد، اما کاربران اینترنت به تجربه دریافتند که معنای این طرح چیزی جز فیلترینگ گسترده تر نیست، بنابراین مهر تایید مجلسی ها که چراغ خاموش پای کلیات طرح نقش بست، با اعتراضات فراوانی روبه رو شد. حالا که چند ماهی است، کندی اینترنت و اختلال در دسترسی به داده های منتشرشده در فضای مجازی جان کاربران را به لب رسانده و فیلترینگ گسترده، فعالیت های عادی را مختل و کسب وکارهای اینترنتی را فلج کرده است، بیش از هر زمان دیگری این سوال تکرار می شود که حدومرز این حفاظت و صیانت تا کجا است؟
در گزارش امروز صمت، از مسعود کیانی و فریبرز مسعودی، 2 تن از فعالان و صاحب نظران حوزه معدن، پرسیدیم که محدودیت های اعمال شده، چه تاثیری بر کسب وکار فعالان این حوزه داشته است؟
زحماتی که بر باد رفت
مسعود کیانی، فعال و کارشناس حوزه گوهرسنگ: بخشی از فروش تولیدات گوهرسنگ و جواهرات پیش ازاین به صورت اینستاگرامی بود و به تدریج تولیدکنندگان و فروشندگان بسیاری به این اپلیکیشن یا تلگرام و واتس اپ کوچ کرده و در این فضا پا گرفته بودند و فعالیت می کردند، اما فیلتر شدن هر سه، بسیاری از کسب وکارها را زمینگیر کرد و بسیاری را از بین برد. این اتفاق در سطح آموزشی هم رخ داد و فعالیت های متنوعی که در این زمینه شکل گرفته بود، نابود شد و زحماتی که در این مسیر کشیده شده بود، همگی بر باد رفت.
سایت های زمینگیر
در حال حاضر سایت های ما که با دامنه دات کام بودند، هم دچار مشکل شده اند و هیچ کدام بالا نمی آیند و کاربر نمی تواند وارد درگاه پرداخت شود.
چندی پیش، سیستم «شاپرک» هم در نامه ای به شرکت های پرداخت یار اعلام کرد که باتوجه به احتمال مسدود شدن دامنه های دات کام، باید سایت خود را به دامنه ir منتقل کنند. در نامه رسمی شرکت شبکه الکترونیکی پرداخت کارت (شاپرک)، که رابط بانک مرکزی، شبکه بانکی و شرکت های خدمات پولی و مالی است، آمده بود: «باتوجه به تمهیدات و مخاطرات بالقوه ناشی از مسدود شدن احتمالی دامنه های « com » مقتضی است آن دسته از شرکت های پرداخت یار که هم اکنون از دامنه های « com » سرویس می گیرند، در سریع ترین زمان ممکن و ترجیحا تا تاریخ 3 دی، دامنه خود را از « com » به « ir » منتقل و نتیجه را به این شرکت اعلام کنند. بدیهی است، انتقال ندادن دامنه و اختلال در دسترسی به سایت، می تواند کسب وکار پرداخت یاران را تحت تاثیر قرار دهد و اکیدا توصیه می شود اقدام پیشگیرانه فوق با سرعت اجرایی شود».
این مشکل دیگری بود که همکاران ما با آن روبه رو شدند و گلایه های زیادی دراین باره دارند. چون نام دامنه، روی سئو سایت ها تاثیر دارد. تغییر دامنه کاری سخت و پرهزینه است و بسیاری از زحماتی را که برای بازاریابی و سئو دامنه قبلی کشیده شده است، به باد می دهد. از طرف دیگر، برخی سایت ها با دامنه خود برندسازی کرده و برای نشستن در ذهن کاربران زحمات زیادی به جان خریده و هزینه زیادی متقبل شده اند و حالا با اجبار به تغییر دامنه با دشواری های زیادی روبه رو می شوند.
صیانت شدن
حدود یک سال قبل سوءاستفاده ای از فروش مجازی طلا و جواهر در بندر لنگه در استان هرمزگان اتفاق افتاد. همین عامل باعث شد که به درخواست اتحادیه طلا و جواهر، دادستان کل کشور آقای محمدجعفر منتظری به موضوع ورود کند و در بخشنامه ای اعلام شد که فروش مجازی گوهرسنگ و طلا و جواهر ممنوع است و فروشگاه های آنلاین و بازارگاه های فروش کالا و خدمات ملزم شدند برای معاملات آنلاین طلای آب شده، مصنوعات طلا، جواهر و نقره با تامین کنندگان دارای پروانه کسب مرتبط با طلا و جواهر قرارداد داشته باشند. به این ترتیب هرکسی، به ویژه در شهرستان ها می توانست عضو اتحادیه طلا و جواهر شود و به این ترتیب جواز کسب دریافت کند و بتواند فروشگاه مجازی برای خود راه بیندازد.
حال با این فیلترینگ گسترده، همه کسب وکارها حتی فعالیت های مجاز، دچار مشکل شده اند و متاسفانه مجموع اتفاقاتی که تا امروز رخ داده، موجب شده است فضای مجازی نتواند به نتیجه دلخواه دست پیدا کند.
تخلف با مجوز
البته برخی سایت های اسم ورسم دار و دارای مجوز، مانند سایت دیوار یا شیپور هستند که روی آنها سنگ به فروش می رسد و در این راستا مرتکب تخلفات زیادی می شوند.
در آگهی های این فروشگاه های مجازی از «شهاب سنگ» های چند صدمیلیاردی گرفته تا الماس های بسیار بزرگ، یاقوت های مربوط به معادن معتبر دنیا و دیگر گوهرسنگ های قیمتی با ارقامی نجومی برای فروش عرضه شده است و اگر همین الان در سایت دیوار کلیدواژه شهاب سنگ یا الماس را جست وجو کنید، تعداد زیادی آگهی نمایش داده می شود که هیچ کدام از آنها صحت علمی، کارشناسی و صنفی ندارند، بااین حال گاه خریدار هم داشته اند. این معضلی است که ما، در قالب «انجمن صنفی گوهرسنگ ایران» بارها به مسئولان این سایت ها تذکر داده ایم و از آنها خواسته ایم که با فیلترهای مناسب جلوی این نوع کلاهبرداری ها را بگیرند. روش کار هم بسیار ساده است و می توانند با فیلتر کردن کلمات مناسب آگهی ها را پالایش کنند. به این ترتیب برای مثال فروشندگان می توانند عقیق را در معرض فروش قرار دهند، اما نمی توانند جواهرات چند صد میلیونی را عرضه کنند، چون بدون کارشناسی هیچ اعتباری ندارند.
انزوای پیش رونده
فیلترینگ به شدت به کسب وکارهای اینترنتی در کسب وکار ما که فروش گوهرسنگ و جواهر است، آسیب رسانده و بسیاری از فعالان این حوزه توان مالی اجاره کردن دفتر یا محلی برای کسب ندارند. شاید اگر نمایشگاهی مجازی مانند دیجی کالا راه اندازی شود که فروشندگان در سراسر ایران بتوانند کالای خود را عرضه کنند، تا حدی بتواند آسیبی را که به فروشندگان طلا و جواهر وارد شده است، بگیرد اما تا این مرحله راه درازی در پیش است.
علاوه بر این، نمی تواند راهکاری برای ارتباط با سایر نقاط دنیا باشد. ارتباط ما برپایه اینترنت آزاد شکل گرفته است و بسیاری از مشتریان ما در حوزه سنگ خارجی هستند که به این ترتیب مسیر ارتباطی ما با آنها به طورکامل قطع می شود. در این صورت، چطور می توان با دنیای بیرون ارتباط برقرار کرد یا به محتوای آموزشی یا منابع مطالعاتی دسترسی داشت؟ به عنوان مثال، در حال حاضر سایت های تخصصی مانند ماین دیتا minedata . com فیلتر شده است که محتوای آنها فقط درباره سنگ است. در واقع، باید هشدار دارد که با این شیوه، ارتباطات ما روزبه روز محدودتر می شود و به سوی منزوی شدن بیشتر کسب وکارهای مان پیش می رویم.
به عنوان مثال، در نتیجه این محدودیت های پیش رونده فعالیت بر بستر بلاک چین، توکن سازی و ان اف تی سازی که قرار بود روی سنگ اجرا شود، بی نتیجه مانده، ارتباطات خارجی برای خرید و مبادله سنگ، غیرممکن شده و فعالیت های آموزشی و ورک شاپ های مجازی، از بین رفته است.
خیلی از همکاران به ما می گویند انجمن باید در این زمینه واکنشی نشان دهد و موضع گیری کند، اما واقعیت این است که حرف ما به جایی نمی رسد و کسی پاسخگوی این معضلات نیست. ما مخالف طرح صیانت هستیم و با تمام قوا داد می زنیم و امیدواریم گوش شنوایی وجود داشته باشد. ما در حال عقبگرد به نقطه صفر هستیم. دنیا به سمت بلاک چین، متاورس و امثال آن پیش می رود، اما ما خودمان را روزبه روز محدودتر می کنیم، اپلیکیشن هایی که کاربر زیادی دارد و محل کسب وکار تعداد زیادی از افراد است، با ممنوعیت روبه رو می شود و کسب وکارها از بین می روند. خواهش ما این است که کسب وکار مردم را از این چیزی که هست، بدتر نکنند. در حال حاضر، تورم، نرخ دلار، نوسانات آن و... همه نابودی کسب وکارها را نشانه گرفته اند و انتظار این است که حداقل این دریچه فعالیت به روی مردم بسته نشود.
قطع ارتباط، شکست فروش
فریبرز مسعودی ـ استاد دانشگاه و فعال معدن: در چند ماهی که اینترنت با اختلال گسترده روبه رو شده است، بیشتر شرکت ها یا افرادی که از طریق فضای مجازی امرار معاش می کردند، در فروش و ارتباط با مشتری دچار مشکل شده اند. علاوه بر این، کاهش سرعت اینترنت، گریبان مجموعه ها یا شرکت های دانش بنیان و فعالان حوزه آی تی و پردازش اطلاعات را هم گرفته است.
محکوم به فنا
گفته می شود، قرار است تمام فعالیت هایی که پیش تر با استفاده از اپلیکشین های معروف انجام می شد، به نمونه های داخلی منتقل و با استفاده از امکانات موجود در کشور مدیریت شود، تا جایی که من اطلاع دارم، شرکت هایی هم که به واسطه قطع اینترنت در فعالیت هایی مانند پردازش داده دچار مشکل شده اند، در حال توسعه شبکه های داخلی خود هستند یا در حوزه کاری شان به برنامه نویسی یا فعالیت های دیگر سوئیچ می کنند. سرانجام بخش خصوصی در تلاش است تا خود را به هر نحو ممکن با شرایط موجود تطبیق دهد و راه های جدیدی بیابد تا بتواند این مشکلات را از سر بگذراند و روی پای خود بایستد. به عبارت دیگر، بخش خصوصی چاره ای جز این ندارد که یا حذف شود یا برای حفظ بقای خود راه حل های جایگزین پیدا کند و آنها که نمی توانند خود را با شرایط تطبیق دهند یا حیطه کاری خود را تغییر دهند، محکوم به فنا هستند. به این ترتیب، بخش خصوصی در مواجهه با این مشکل 2 راه بیشتر ندارد. البته به طورکامل روشن است که وقتی ثبات در قوانین، امکانات و شرایط کار و فعالیت وجود داشته باشد، کسب وکارها رشد می کنند و می توانند در عرصه بین المللی هم حضور پیدا کنند و توسعه یابند، اما هرچه شرایط ناپایدارتر باشد و امکانات از دسترس افراد خارج شود و قوانین تغییر و تحول پیدا کند و موانعی در مسیر گذاشته شود، بیشتر کارها آسیب می بینند و ارتباطات محدودتر می شوند.
سخن پایانی
در حالی که کاربران اینترنت در دنیا، کارزاری برای حفظ حریم خصوصی اطلاعات به راه انداخته اند، این موضوع برای کاربر ایرانی طعمی جز محدودیت و ممنوعیت ندارد که حکایت افتادن از این سر بام یا سر دیگر آن است. به نظر می رسد که پس از سال ها اعمال محدودیت باید این نکته به خوبی روشن شده باشد که این سیاست انقباضی راه به جایی نمی برد. تنها نتیجه ای که به بار می آورد و این روزها بیشتر مردم به نوعی با آن دست به گریبان شده اند، ناکامی در انجام امور ساده روزمره و طولانی تر شدن و ناکارآمدی فرآیند استفاده از اینترنت است که بدون شک دود آن باز به چشم همین جامعه می رود.
