مردمی‌سازی بورس یکی از اهداف مهم اقتصادی دولت‌ها در راستای توسعه پایدار و افزایش مشارکت عمومی در بازار سرمایه و اقتصاد ملی به‌شمار می‌آید. مفهوم مردمی‌سازی بورس به حضور فعالانه عموم مردم در بازار سرمایه اشاره دارد و به‌معنای افزایش مشارکت و امکان سرمایه‌گذاری اقشار مختلف جامعه با سرمایه‌های کوچک در این بازار است. هدف مردمی‌سازی بازار سرمایه، ایجاد فضایی است که آحاد جامعه بتوانند با آگاهی و اطمینان در معاملات بورس شرکت کنند، به‌نحوی‌که مزایای اقتصادی و اجتماعی این مشارکت به‌طورگسترده در جامعه احساس شود. این امر نه‌تنها باعث توزیع بهتر ثروت در جامعه می‌شود، بلکه با افزایش پایه سرمایه‌گذاری مردمی در پایداری بازار و رشد اقتصادی اثر دارد.

مردمی‌سازی بورس از ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حائزاهمیت است که هر یک به‌نحوی به رشد پایدار و ارتقای سلامت مالی کشور کمک می‌کنند، به این صورت که در بعد اقتصادی، یکی از تاثیرات مردمی‌سازی بازار سرمایه، افزایش نقدشوندگی بازار سرمایه است و هرچه تعداد بیشتری از مردم در این بازار سهیم باشند، جریان سرمایه در بازار تسهیل شده و امکان سرمایه‌گذاری بلندمدت وکوتاه‌مدت برای همه افراد فراهم می‌شود. این افزایش حجم معاملات موجب تثبیت قیمت‌ها، کاهش نوسانات شدید و بهبود شاخص‌های کلان اقتصادی خواهد شد. همچنین جذب سرمایه‌های خرد مردم، زمینه را برای تامین مالی شرکت‌ها یا پروژه‌های بزرگ در حوزه‌های صنعتی و خدماتی فراهم می‌کند. به‌عبارتی، مردمی‌سازی بازار سرمایه، به‌عنوان راهکاری مناسب برای تبدیل پس‌اندازهای خرد به سرمایه‌گذاری مولد، برای توسعه اقتصادی کشور و ارتقای توان مالی خانواده‌ها ازاهمیت بسزایی برخورداراست و در کاهش وابستگی به منابع دولتی و بانک‌ها نقش موثری دارد.

در بعد اجتماعی، مشارکت مستقیم آحاد مردم در عرصه بورس، موجب افزایش سواد مالی و آگاهی اقتصادی می‌شود. هنگامی که افراد عادی درجامعه با شرایط بازار و فرصت‌های سرمایه‌گذاری و مفاهیمی مانند بازار سرمایه، سهام، سود و زیان، ریسک، بازده سرمایه و کسب وکار آشنا شوند، تصمیمات اقتصادی آگاهانه‌تری می‌گیرند. افزایش سواد مالی به‌طورمستقیم موجب کاهش رفتارهای هیجانی و متعادل شدن عرضه و تقاضا می‌شود. وقتی افراد با دانش کافی وارد بازار شوند، ریسک‌های ناشی از تصمیمات ناآگاهانه کاهش می‌یابد، بنابراین توجه به ضرورت آموزش سرمایه‌گذاری در بورس برای مردم و تشویق آنان به سرمایه‌گذاری هوشمندانه، موجب ارتقای فرهنگ سرمایه‌گذاری و تقویت اعتماد عمومی به سیستم مالی خواهد شد. اعتماد به نهادهای مالی، یکی از ارکان اساسی توسعه و شکوفایی اقتصاد مردم‌سالار است و مردمی‌سازی بورس، نقش کلیدی در تقویت آن ایفا می‌کند.

از دیدگاه اجتماعی ـ فرهنگی، مردمی‌سازی بورس در توزیع عادلانه ثروت، مشارکت اجتماعی، تقویت ساختار اقتصادی و ارتقای توان رقابتی کشور در سطح ملی و بین‌المللی موثر است و موجب ایجاد نوعی حس مالکیت عمومی نسبت به اقتصاد و شرکت‌های بزرگ در جامعه می‌شود. در واقع هنگامی که شهروندان سهامدار شرکت‌های مختلف باشند، رفتار مصرفی و سرمایه‌گذاری آنان به‌لحاظ منطقی وآگاهانه تعدیل خواهد شد. به‌تعبیری این نوع مشارکت همگرایی اجتماعی ایجاد می‌کند، زیرا میان سهامداران از صنوف و اقشار مختلف، دغدغه‌های مشترک اقتصادی شکل می‌گیرد و زمینه برای همبستگی و سرمایه‌گذاری مشترک در پروژه‌های ملی و راهبردی کشور مهیا می‌شود. از این‌رو سیاست‌گذاری اصولی برای افزایش حضور مردم در بورس، یک ضرورت اساسی برای توسعه پایدار اقتصاد است.

یکی از نتایج مردمی‌سازی بورس، تاثیر بر بهبود توزیع درآمد خواهد بود. به این نحو که مشارکت گسترده مردم برای سرمایه‌گذاری در بورس، به‌ویژه در قالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و اوراق بهادار خرد، امکان بهره‌مندی اقشار مختلف ازسود فعالیت اقتصادی شرکت‌های بزرگ را فراهم می‌آورد. این فرآیند افزون بر اینکه نابرابری اقتصادی را کاهش می‌دهد، موجب افزایش انگیزه سرمایه‌گذاری و پس‌انداز در میان طبقات متوسط و حتی کم‌درآمد جامعه می‌شود. همچنین در توسعه نوآوری و افزایش رقابت میان نهادهای مالی اثرگذار است. این رقابت موجب ایجاد بازاری پویا با استانداردهای شفاف و اخلاقی می‌شود که علاوه بر تامین منافع سرمایه‌گذاران، منجر به ارتقای سطح حرفه‌ای و کارآیی نهادهای مالی خواهد شد. البته اثرگذاری این روند زمانی آشکار خواهد شد که توأم با سیاست‌های حمایتی دولت و تشویق سرمایه‌گذاری خرد، ظرفیت واقعی بازار سرمایه برای ارتقای سطح رفاه عمومی جامعه به‌حداکثر برسد. در مجموع، مردمی‌سازی بورس موجب کشف بهتر قیمت‌ها و بهبود کارآیی بازارمی‌شود و تبادل سهام را سریع‌تر و شفاف‌تر می‌کند. ورود افرادی با نگرش‌های متنوع مالی و اهداف سرمایه‌گذاری متفاوت که دیدگاه‌های متعددی را برای ارزش‌گذاری سهام ارائه می‌کنند، سبب می‌شود که قیمت‌ها متناسب با واقعیت‌های اقتصادی تعیین شوند. این کارآیی، علاوه بر کاهش ریسک سیستماتیک و عدم‌تقارن اطلاعات، جذابیت بازار برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای را نیز افزایش می‌دهد. به این لحاظ، اثر ترکیبی افزایش اعتماد عمومی، نقدشوندگی بالا و کشف نرخ دقیق، در بلندمدت محیطی پایدار و مقاوم در برابر شوک‌های اقتصادی برای بورس فراهم می‌آورد.

یکی از عوامل مهم در مشارکت مردم و تقویت بازار سرمایه، شفافیت و نظارت دقیق بر ارکان بازار است. نهادهای نظارتی می‌بایست امکان رصد معاملات، کنترل ریسک سیستماتیک و ارزیابی عملکرد شرکت‌ها را داشته باشند. بدیهی است، شفافیت در گزارش‌دهی مالی شرکت‌ها و ارائه اطلاعات دقیق و قابل‌اتکا به سهامداران، زمینه رشد اعتماد و افزایش مشارکت مردمی را فراهم می‌آورد. در بعد قانونی و سیاست‌گذاری، مردمی‌سازی بورس مستلزم چارچوب‌های مقرراتی مدرن و شفاف است. دولت و سازمان بورس و اوراق بهادار با تدوین قوانین جامع، محدود کردن ریسک‌های متقابل و ایجاد سازکارهای نظارتی موثر، می‌توانند زمینه را برای افزایش مشارکت عمومی امن فراهم کنند. نهادینه‌سازی حقوق سهامداران خرد، شفافیت اطلاعات مالی و الزام به انتشار گزارش‌های دوره‌ای، همگی الزامات هدایت بازار به‌سمت مردمی شدن است. این اقدامات اعتماد عمومی به بازار سرمایه را تقویت کرده و مشارکت فعال مردم را تضمین می‌کند.

بنابراین مردمی‌سازی بورس نه‌تنها ابزار تقویت اقتصاد داخلی کشورو توسعه بازار سرمایه است، بلکه مسیر افزایش آگاهی و سواد مالی و افزایش فرهنگ پس‌انداز و سرمایه‌گذاری را در جامعه هموار می‌کند. رشد مشارکت مردمی در بورس، در نهایت موجب ارتقای کیفیت تصمیمات اقتصادی، کاهش نوسانات و بهبود عملکرد بلندمدت اقتصاد کشور خواهد شد، به‌نحوی‌که همه اقشار مردم از مزایای آن بهره‌مند شوند و منابع مالی بالقوه جامعه و ظرفیت‌های موجود برای جذب سرمایه داخلی به‌سمت تولید و توسعه کشور هدایت شود.