توسعه‌نیافتگی زیرساخت‌های یادشده یکی از دلایل توجه به این بخش است. بر اساس آمار ارائه‌شده توسط ایمیدرو این سازمان در سال 1402، سرمایه‌گذاری ۱۹ هزار میلیارد ریالی در ۲۸ پروژه راهسازی و برق‌رسانی بخش خصوصی انجام داده است؛ تلاشی که انتظار می‌رود مسیر توسعه فعالیت‌های معدنی را تسهیل کند. در همین‌حال با توجه به شرایط تحریم و محدودیت در تعاملات بین‌المللی برای ارتقای سطح بومی‌سازی در حوزه معدن و صنایع معدنی تلاش شده است. درنتیجه شاهد رشد ۵۶ درصدی داخلی سازی تجهیزات و ۲۰ درصد فراتر از برنامه‌ها در این بخش هستیم.

سرمایه‌گذاری در پروژه‌های راهسازی و برق‌رسانی

سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران با هدف توسعه زیرساخت معادن بخش خصوصی، ۲۸ پروژه راهسازی و برق‌رسانی در دست اجرا دارد. میزان سرمایه‌گذاری در این پروژه‌ها حدود ۱۹ هزار میلیارد ریال است. به گزارش روابط‌عمومی ایمیدرو طرح‌های زیرساختی این سازمان به‌منظور تقویت و تسهیل تولید و توسعه در معادن بخش خصوصی به اجرا درمی‌آید. از تعداد ۲۸ قرارداد راهسازی و برق‌رسانی (به طول ۴۷۵ کیلومتر)؛ ۲۱ قرارداد به حوزه راه اختصاص دارد و هفت قرارداد برق‌رسانی تعریف شد. در حوزه راهسازی به طول ۲۶۱ کیلومتر، بیش از 16هزار و ۶۰۰ میلیارد ریال سرمایه‌گذاری در حال انجام است. همچنین سرمایه‌گذاری پروژه‌های برق‌رسانی به طول ۲۱۴ کیلومتر، به 2هزار و ۲۷۰ میلیارد ریال می‌رسد. طرح ایجاد زیربناهای لازم در معادن بزرگ و مناطق معدنی کشور (زیرمجموعه ایمیدرو) راهبری اجرای این پروژه‌ها را برعهده دارد.

بومی‌سازی ۸۳۸ میلیون دلاری در معدن و صنایع معدنی

مشاور رئیس هیات عامل ایمیدرو در امور بومی‌سازی و ساخت داخل از صرفه‌جویی ارزی ۸۳۸ میلیون دلاری حاصل از بومی‌سازی تجهیزات و قطعات بخش معدن و صنایع معدنی با راهبری ایمیدرو طی سال ۱۴۰۲ خبر داد. حسن یونسیان افزود: این عملکرد ۱۴۴ میلیون دلار (۲۰ درصد) بیشتر از برنامه هدف‌گذاری شده و ۵۶ درصد بیش از میزان صرفه‌جویی ارزی سال ۱۴۰۱ (۵۳۶ میلیون دلار) است.

وی با بیان اینکه این میزان صرفه‌جویی ارزی محقق شده متمرکز بر سیاست توسعه‌ای ایمیدرو مبنی بر داخلی سازی تجهیزات در این حوزه است، گفت: در این برنامه‌ریزی ۱۹ شرکت حوزه معدن و صنایع معدنی مشارکت داشته‌اند.

مشاور رئیس هیات عامل ایمیدرو در امور بومی‌سازی و ساخت داخل اعلام کرد: ایمیدرو سالانه هدف‌گذاری کمّی برای صرفه‌جویی ارزی از طریق بومی‌سازی در بخش تجهیزات، ماشین‌آلات، قطعات یدکی، مواد اولیه و همچنین طرح‌های توسعه‌ای کرده و با ابلاغ آن به شرکت‌های زیرمجموعه و تابعه؛ برنامه‌ها و پروژه‌های مرتبط با آن را پایش می‌کند.

سخن پایانی

در طول چند دهه گذشته همزمان با توسعه بخش معدن و صنایع معدنی، زیرساخت‌های مرتبط در حوزه انرژی و حمل‌ونقل توسعه‌نیافته‌اند. به‌این‌ترتیب در شرایطی که کشور صنایع بسیاری با ارسال سیگنال فراوانی انرژی، توسعه‌یافته‌اند، شاهد بروز محدودیت جدی در تأمین انرژی صنایع هستیم. این محدودیت به دلیل توسعه‌نیافتگی زیرساخت‌های انرژی در کشور ایجادشده و چالش‌های بسیاری را برای صنایع به دنبال داشته است. کاهش تولید، افزایش بهای مواد اولیه، بدقولی برای حضور در بازار صادراتی و ... از مهم‌ترین چالش‌هایی هستند که در سایه کمبود انرژی پدید می‌آید و عملکرد حوزه معدن و صنایع معدنی را تحت تأثیر منفی قرار می‌دهد. در چنین فضایی سرمایه‌گذاری از سوی ایمیدرو برای توسعه زیرساخت انرژی و تأمین برق صنایع، امیدوارکننده است. در ادامه باید خاطرنشان کرد که محدودیت پیش روی صنایع به انرژی محدود نمی‌شود؛ بلکه شاهد کمبود جدی در توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل نیز هستیم. محدودیت جدی پیش روی صنایع در تأمین نیاز آنها به حمل‌ونقل، بر بار مشکلات تولید می‌افزاید و هزینه‌های آنها را افزایش می‌دهد.

فعالیت در حوزه معدن و صنایع معدنی نیازمند انتقال حجم بالایی از بار است، درنتیجه توسعه‌یافتگی زیرساخت حمل‌ونقل در این بخش اهمیت ویژه‌ای دارد. در چنین فضایی توسعه‌نیافتگی زیرساخت حمل به چالشی هزینه‌ساز برای معادن بدل شده است. البته ایمیدرو در این بخش سرمایه‌گذاری کرده و به توسعه فعالیت‌های معدنی کمک کرده است. در همین‌حال شاهد اجرای فعالیت‌هایی از سوی ایمیدرو برای توسعه داخلی سازی هستیم. این سازمان با اجرای اقدامات متعددی در مسیر بومی‌سازی، سال گذشته صرفه‌جویی ارزی 838 میلیون دلاری داشته است. این حجم از بومی‌سازی ۱۴۴ میلیون دلار معادل ۲۰ درصد بیشتر از برنامه هدف‌گذاری شده در سال 1402 و ۵۶ درصد بیش از میزان صرفه‌جویی ارزی سال ۱۴۰۱ است. با توجه به تحریم و محدودیت‌هایی که در تمام سال‌های گذشته، روند فعالیت در بخش معدن و صنایع معدنی را تحت تأثیر منفی قرار داده است، بومی‌سازی و تلاش برای بهبود داخلی سازی تأثیر بسزایی بر بهبود شرایط فعالیت‌های معدنی کشور خواهد داشت. در همین‌حال با توجه به محدودیت‌های ارزی کشور، بخشی از کمبودهای حاکم بر این بخش را مرتفع خواهد کرد.