چالش‌های پیش روی معدنکاری
ظرفیت‌های معدنی زمینه توسعه صنعتی و اقتصادی کشور را فراهم می‌کنند. ایران از پتانسیل ویژه‌ای در حوزه معادن برخوردار است. در طول این سال‌ها اقدامات ویژه‌ای برای بهره‌مندی از ظرفیت‌های معدنی انجام‌گرفته که به رشد و توسعه صنعتی و اقتصادی کشور منتهی می‌شود. بااین‌وجود با شدت گرفتن مشکلات و چالش‌های اقتصادی در کشور، عملا روند فعالیت معادن نیز دشوارتر از قبل شده است. در چنین فضایی بسیاری از معادن در آستانه توقف تولید قرار می‌گیرند.
روند نزولی تعداد معادن کشور
تحلیلگر ارشد بازار بین‌الملل آهن و فولاد روند نزولی رشد تعداد معادن را تحلیل و بررسی کرد. به گزارش ایراسین کیوان جعفری‌طهرانی، تحلیلگر ارشد بازار بین‌الملل آهن و فولاد درباره روند نزولی رشد تعداد معادن بیان کرد: شرایط اقتصادی کشور خوب نیست. کمبود نقدینگی سبب کاهش فعالیت‌های اقتصادی شده و این موضوع گریبان حوزه معدن را نیز گرفته است. قوانینی که در طول سال گذشته ازجمله عوارض صادراتی در تیرماه وضع شد مشکلاتی را در این حوزه رقم زد. وی افزود: عملاً این شرایط صدمه بسیار زیادی در زمینه توسعه فعالیت‌های معدنی به کشور وارد کرد. درست در زمانی که قیمت‌های جهانی بالا بود، عوارض وضع و به کاهش صادرات علی‌الخصوص در حوزه معادن فلزی به ویژه معادن سنگ‌آهن منجر شد. جعفری طهرانی یادآور شد: علاوه بر این روند کاهشی کل تعداد معادن به نظر به کمبود نقدینگی، افزایش بیش‌ازحد حقوق دولتی، محدودیت‌های منابع طبیعی و معارضین محلی بازمی‌گردد؛ این عوامل از توسعه فعالیت صنایع معدنی جلوگیری کردند. همچنین ماشین‌آلات قدیمی شده و اضافه بر این هزینه اجاره این ماشین‌آلات نیز افزایش‌یافته است. همه این موارد بر روند کاهشی تعداد معادن تأثیر گذاشتند.
فعال‌سازی و توسعه ۴۰۹ معدن در کشور
مدیر اجرایی طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک شرکت تهیه و تولید مواد معدنی کشور، گفت: ۴۰۹ معدن سال گذشته با همکاری ادارات کل صنعت، معدن و تجارت استان‌ها و سرمایه‌گذاران معدنی احیا و فعال شد. عباس جرجانی با بیان اینکه فعال‌سازی این معادن بر ایجاد اشتغال در استان‌ها نیز تاثیرگذاری مستقیم دارد، اظهار کرد: تا پایان سال موفق به احیا و فعال‌سازی و توسعه این تعداد از معادن شدیم که آمار نهایی آن تا پایان ماه جاری اعلام می‌شود. وی افزود: سال گذشته ۵۹ بسته پیشنهادی سرمایه‌گذاری معرفی‌شده که شامل ۳۲۹ محدوده در اختیار ادارات کل صنعت، معدن و تجارت استان‌ها قرار گرفت. مدیر اجرایی طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک شرکت تهیه و تولید مواد معدنی کشور تهیه و تدوین شیوه‌نامه مختص به بسته‌های سرمایه‌گذاری، واگذاری بیش از ۲ مجوز معدنی شامل درخواست اکتشاف، پروانه اکتشاف، گواهی کشف و پروانه بهره‌برداری به سرمایه‌گذار در قالب مزایده را ازجمله مزایای بسته‌های سرمایه‌گذاری برشمرد. وی لحاظ امتیاز فنی و مالی بالا به‌منظور حضور اشخاص حقیقی و حقوقی توانمند در بخش معدن و همچنین تسریع در واگذاری محدوده‌های در اختیار اداره کل
صنعت، معدن و تجارت استان‌ها را از دیگر ویژگی‌های این بسته‌های سرمایه‌گذاری عنوان کرد.
جرجانی بیان کرد: بر اساس پایش‌ها، جلسات و فعال‌سازی برخی معادن در سال گذشته، این نتیجه حاصل شد که احیای معادن نیاز به اقدامات مکمل برای تداوم فعالیت دارد. مدیر اجرایی طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک شرکت تهیه و تولید مواد معدنی کشور با بیان اینکه برخی از معادن باوجود فعال‌سازی مجدد به دلیل عدم وجود کارخانه فرآوری و یا عدم وجود بازار مناسب به‌ناچار غیرفعال شده‌اند، تصریح کرد: در سال جدید در کنار احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن بخشی از تمرکز خود را به احداث کارخانه‌های فرآوری و تشکیل بازار مناسب برای این معادن معطوف خواهیم کرد. وی افزود: با برگزاری ۳۰ جلسه کارگروه استانی که عمدتاً معاونان عمرانی و اقتصادی استانداری هم در آن حضورداشته‌اند، همچنین با برگزاری ۱۸ جلسه پیگیری کارگروه استانی به‌طورجدی بر احیای معادن در استان‌ها و شهرهای مختلف تمرکز شده است. جرجانی با اشاره به اینکه در این جلسات با گردآوری علل غیرفعال شدن معادن، تلاش کردیم مشکلات معادن را بررسی و اقدامات مقتضی را در این زمینه به عمل آوریم تاکید کرد: در این زمینه بسیاری از معدنکاران متقاضی دریافت تسهیلات بودند که تاکنون ۳۶ پرونده از این مورد را
در صندوق بیمه سرمایه‌گذاری پذیرش کرده‌ایم. مدیر اجرایی طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک شرکت تهیه و تولید مواد معدنی کشور، گفت: یکی از اقداماتی که در این زمینه به انجام رساندیم ایجاد زیرساخت‌های لازم در بعضی از شهرستان‌ها با همیاری ایمیدرو بود که عموماً اجرای زیرساخت موردنظر منجر به فعال‌سازی چند معدن به‌صورت همزمان می‌شد. جرجانی بیان کرد: احداث جاده معادن گچ بندر خمیر در استان هرمزگان، برق معدن سرب و روی غنی‌آباد در خراسان جنوبی، برق‌رسانی به معادن کارخانه فسفات چرام و معدن آهک جنوب ماغر در کهگیلویه و بویراحمد، احداث راه دسترسی به معادن خاک رس کوار استان فارس، بهسازی راه دسترسی به معادن کوه نمک جاشک استان بوشهر را ازجمله اقدامات انجام‌شده عنوان کرد. وی بهسازی و احداث راه دسترسی معادن محور کرسف به محدود سهرورد استان زنجان، بهسازی راه دسترسی معادن روستای میرسه به روستای گاگش علیا در آذربایجان غربی و احداث راه دسترسی معادن شهرستان به گاگش علیا از دیگر اقدامات شرکت تهیه تولید مواد معدنی کشور عنوان کرد.
سخن پایانی
فعالیت معادن به‌منزله رونق و توسعه اقتصادی در کشور است، در همین حال موقعیت‌های شغلی متعددی نیز ایجاد می‌شود. باوجود اثرگذاری جدی معادن در رشد و توسعه صنعتی و اقتصادی کشور، بسیاری از این معادن با مشکلات جدی در روند ادامه فعالیت خود روبه‌رو هستند و برخی از آنها نیز در آستانه توقف تولید قرار گرفته‌اند. بدون تردید رفع چالش‌های حاکم بر عملکرد معادن ضرورتی برای تداوم تولید در این بخش و بهره‌مندی اقتصاد از مزیت‌های آن است.
