گره اکتشاف چگونه باز می‌شود؟
امروزه یکی از جذاب‌ترین حوزه‌های سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران بخش معدن است و پیش‌بینی می‌شود در صورت مساعدت دولتی، بخش زیادی از نقدینگی سرگردان جامعه، که رقم فعلی آن بیش از ۵ میلیون میلیارد تومان برآورد می‌شود، به حوزه معدن، که حلقه اول توسعه پایدار است، سرازیر شود.
امروزه یکی از جذاب ترین حوزه های سرمایه گذاری در اقتصاد ایران بخش معدن است و پیش بینی می شود در صورت مساعدت دولتی، بخش زیادی از نقدینگی سرگردان جامعه، که رقم فعلی آن بیش از ۵ میلیون میلیارد تومان برآورد می شود، به حوزه معدن، که حلقه اول توسعه پایدار است، سرازیر شود. اما چالش بزرگی که در راه دستیابی به این هدف وجود دارد، ضعف در حوزه اکتشاف ذخایر جدید است.
در گزارش امروز صمت از قول رضا جدیدی، مدیرکل دفتر برنامه ریزی، فناوری اطلاعات و بودجه سازمان زمین شناسی کشور، مشکلات عمده سازمان زمین شناسی برای توسعه اکتشاف بیان شده و از منظر امین صفری معاون شرکت سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات، چالش اکتشافات حوزه سرب و روی موردبررسی قرارگرفته است.
مدیرکل دفتر برنامه ریزی، فناوری اطلاعات و بودجه سازمان زمین شناسی کشور گفت: این سازمان به منظور راهبرد و پیشرفت کارها به ویژه در حوزه اجرای طرح تحول زمین شناسی و اکتشافی، نیاز به منابع مالی متناسب با ظرفیت ها و نیازهای خود دارد.
صمتبه گزارش دنیای معدن رضا جدیدی از رشد ۱۰ درصدی اعتبارات هزینه ای و کاهش محسوس اعتبارات طرح های عمرانی این سازمان در لایحه بودجه ۱۴۰۲ خبر داد و افزود: این میزان رشد با توجه به اجرای تعهدات و برنامه های محول شده، گره گشای اجرای طرح های زمین شناسی و اکتشافی کشور با حضور یک هزار متخصص و کارشناس، نخواهد بود و انتظارات جامعه معدنی کشور را در حوزه اکتشاف ذخایر جدید معدنی و تولید اطلاعات پایه زمین شناسی و اکتشافی برآورده نخواهد کرد.
ضرورت وجود منابع پایدار
وی در خصوص اعتبارات سال جاری این سازمان، گفت: سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور عهده دار وظایف حاکمیتی در حوزه تهیه اطلاعات پایه زمین شناسی و اکتشافی کشور است و برای اجرایی کردن این مسئولیت و تولید اطلاعات پایه، وجود منابع پایدار و قابل اتکا، حیاتی و ضروری است.
جدیدی ادامه داد: ازنظر منابع مالی تعریف شده نیز باید گفت، سقف ابلاغ اعتبارات هزینه ای سازمان در سال جاری بنا بر تناسب ماه های سپری شده، تخصیص به موقع داشته است که فقط در حوزه پرداخت کارکنان و هزینه های اجتناب ناپذیر صرف شده است.
جدیدی بابیان اینکه در قانون بودجه سال ۱۴۰۱ اعتبارات طرح های عمرانی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی ۷۵ میلیارد تومان بوده است، اضافه کرد: ازآنجایی که این اعتبارات به دلیل ماهیت اجتناب ناپذیر و پرداخت حقوق کارشناسان سازمان اختصاص می یابد، این نوع اعتبارات نیز به موقع پرداخت شده و تا حد زیادی صرف انجام فعالیت های صحرایی شده است.
وی خاطرنشان کرد: سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور برای راهبرد و پیشرفت کارها به ویژه در حوزه اجرای طرح تحول زمین شناسی و اکتشافی که اجرای آن از سال گذشته آغازشده است، نیاز به منابع مالی متناسب با ظرفیت ها و نیازهای خود دارد که این منابع مالی از محل حقوق دولتی معادن تامین می شود.
طرح تحول در بلاتکلیفی
مدیرکل دفتر برنامه ریزی، فناوری اطلاعات و بودجه سازمان زمین شناسی کشور تاکید کرد: اجرای طرح تحول، در قالب توافق نامه سه جانبه حوزه معدن با حضور سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی، ایمیدرو و معاونت معادن و فرآوری مواد تصمیم گیری می شود و در این راستا از ابتدای سال جاری منابعی پیش بینی شده بود اما تاکنون، و با گذشت ۱۱ ماه از سال، هیچ تخصیصی انجام نشده است و ما از منابع ملی اندک خود سعی کرده ایم طرح را پیش ببریم و ایجاد تعهد کنیم که در ماه های اخیر نیز پیشرفت مورد انتظار برنامه ای نیز محقق نشده است. وی تصریح کرد: با اجرای دقیق طرح تحول زمین شناسی و اکتشافی در کشور، شاهد کشف ذخایر معدنی جدید، تولید اطلاعات پایه به روز و دقیق زمین شناسی و اکتشافی خواهیم بود که منجر به اجرای دقیق پروژه های عمرانی، زیرساختی و معدنی کشور و درنهایت کاهش ریسک سرمایه گذاری بخش خصوصی می شود.
جدیدی یادآور شد: ازآنجایی که تخصیص منابع حقوق دولتی منوط به واریز درآمد حقوق دولتی است، رایزنی های مرتب با سازمان برنامه و بودجه، منابع قابل اتکا و پایداری برای انجام فعالیت های حاکمیتی برای سازمان زمین شناسی محسوب نمی شود و منابع حقوق دولتی معمولا گره گشای فعالیت های زمین شناسی و اکتشافی کشور نیست.
چشم انداز پیش رو
جدیدی به بیان وضعیت بودجه این سازمان در لایحه بودجه ۱۴۰۲ پرداخت و گفت: در این لایحه اعتبارات هزینه ای سازمان رشد ۱۰ درصدی داشته و از ۱۱۹ میلیارد تومان به حدود ۱۳۰ میلیارد تومان افزایش داشته است که با توجه به ماهیت پرداخت های اجتناب ناپذیر، این میزان اعتبارات برای سال آینده، رشد کافی برای فعالیت های سازمان ندارد و باوجود حدود هزار نفر نیروی متخصص و موضوع نگهداشت آنها، با یکسری موانع و تنگناها مواجه خواهیم شد. این مسئول در خصوص اعتبار طرح های عمرانی این سازمان نیز گفت: در لایحه بودجه سال آینده ۷۴ . ۵ میلیارد تومان پیش بینی شده است که روند کاهشی شدیدی را نسبت به سال ۱۴۰۰ نشان می دهد. جدیدی، با تاکید بر اینکه اتکای این سازمان به بودجه حقوق دولتی بسیار زیاد است، گفت: با توجه به تخصیص دیرهنگام و نامناسب، در روند فعالیت های سازمان به ویژه در روند پیشرفت طرح تحول زمین شناسی و اکتشافی که نیازمند تخصیص منابع به موقع و هدفمند است، چالش هایی ایجاد می شود.
قلب تپنده معدنکاری
معاون شرکت سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات، اکتشاف را قلب تپنده معدنکاری خواند و اظهار داشت: متاسفانه تمهیدات لازم جهت توسعه سرمایه گذاری در این حوزه طی سالیان اخیر اندیشیده نشده است.
صمتامین صفری در یادداشتی در فلزات آنلاین با اشاره به تفاوت فرایند اکتشاف مواد معدنی مختلف اظهار داشته است: در حال حاضر برخی شرکت های بزرگ فولادی بیشتر اکتشافات معدنی کشور را انجام می دهند و نگرش ویژه ای به اکتشاف ذخایر سنگ آهن شکل گرفته است اما عمده شرکت های فعال در صنعت سرب و روی کشور کوچک مقیاس هستند و دولت نیز توجه کمتری به این مجموعه ها داشته است. بنابراین علی رغم اینکه حدود ۹ درصد ذخایر سرب و روی جهان در ایران قرار دارد اما سرمایه گذاری های کافی جهت اکتشاف این ذخایر صورت نپذیرفته و مهجور باقی مانده است.
گپ ماشین آلات روزآمد
صفری یکی از مهم ترین چالش هایی فعالان معدنی کشور را تامین ماشین آلات نو و به روز دانست و گفت: در این زمینه با عقب ماندگی های فراوانی مواجه هستیم و با توجه به دشواری های موجود در واردات تجهیزات و دستگاه های به روز، سرمایه گذاری در این بخش نیز به شدت کاهش یافته است. وی اظهار داشت: فرسودگی ماشین آلات موجود در معادن کشور، راندمان استخراج را کاهش داده است و هرگونه اقدام برای افزایش ظرفیت تولید با گپ تامین ماشین آلات همراه خواهد بود.
صفری دستیابی به اهداف و برنامه های صنعت سرب و روی و تحقق چشم انداز ۲۰ ساله را مستلزم گسترش فعالیت های اکتشافی، ارتقای کیفیت و توسعه صنایع پایین دست و انتخاب تکنولوژی مناسب در این حوزه و درنهایت توسعه سرمایه گذاری دانست و اظهار داشت: خواست و اراده حاکمیت و همکاری مشترک با بخش خصوصی و انجمن های مرتبط نیز در این مسیر تاثیرگذار است و باید وحدت رویه ای در این زمینه شکل بگیرد تا شاهد تحقق اهداف و برنامه های صنعت سرب و روی کشور باشیم.
سخن پایانی
در پایان اشاره به این نکته هم ضروری است که فعالان بخش خصوصی سهم خواهی نهادهای گوناگون را هم مانعی دیگر برای توسعه اکتشافات در ایران معرفی می کنند.سایت معدن 24 با اشاره به این موضوع کمبود شدید بودجه سازمان و نهادهای مربوطه را اصلی ترین دلیل مخالفت و مانع تراشی برای ثبت محدوده های معدنی معرفی کرده و آن را نوعی سهم خواهی در این زمینه می داند که حاصلی جز رکود بیشتر اکتشافات نخواهد داشت.
