به‌منظور رشد و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان، طراحی یک سیستم ارزیابی موثر و جامع که جنبه‌ها و شاخص‌های مختلف را در نظر بگیرد، بسیار مهم است.در گذشته، سیستم ارزیابی اساسا بر شاخص پیچیدگی فناوری پایگاه دانش یک شرکت متمرکز بود. درحالی‌که این ممکن است بینش‌هایی درباره قابلیت‌های شرکت ارائه دهد، اما نمی‌تواند ظرفیت کامل شرکت را به تصویر بکشد. عواملی مانند لابی‌های منطقه‌ای، کارگران نخبه و سایر شاخص‌های نوآوری و خلاقیت اغلب نادیده گرفته می‌شوند که منجر به درک محدودی از ارزش و ظرفیت واقعی یک شرکت می‌شوند. معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری با درک نیاز به سیستم ارزیابی فراگیرتر و پویاتر، اقداماتی را برای اصلاح نظام ارزیابی فناوری برای شرکت‌هایی که وارد اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان می‌شوند، انجام داده‌اند. هدف ایجاد ارزیابی جامع‌تر و دقیق‌تر از قابلیت‌ها و ظرفیت رشد یک شرکت است. این نظام ارزیابی جدید نیز با قانون جهش تولید دانش‌بنیان مصوب شورای اسلامی شهر همسو است. این قانون بر اهمیت توسعه فناوری و نوآوری در پیشبرد رشد اقتصادی و رقابت تاکید دارد. ایران با اتخاذ این سیستم ارزیابی، خود را به‌عنوان پیشرو در صنایع دانش‌بنیان قرار می‌دهد و از طریق تشکیل شرکت‌های دانش‌بنیان توانمند، ارزش صنایع خود را افزایش می‌دهد.

کم وکیف اصلاح نظام ارزیابی

اصلاح نظام ارزیابی گامی در جهت ایجاد اکوسیستم حمایتی‌تر از شرکت‌های دانش‌بنیان در ایران است. با در نظر گرفتن طیف وسیع‌تری از عوامل و شاخص‌ها، سیستم ارزیابی قادر خواهد بود شرکت‌هایی را که بیشترین ظرفیت رشد و کمک به اقتصاد دانش‌بنیان رادارند شناسایی و حمایت کند. این امر توسعه یک اکوسیستم پرجنب‌وجوش و نوآورانه را تسهیل می‌کند که کارآفرینی، خلاقیت و توسعه فناوری را تشویق می‌کند. علاوه بر اصلاح نظام ارزیابی، سیستم حمایتی شرکت‌های دانش‌بنیان نیز در حال ارتقا است. معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری با تمرکز بر توسعه این شرکت‌ها و آماده‌سازی آنها برای ورود به اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان، اقداماتی را برای ایجاد پویایی بیشتر در نظام حمایتی انجام می‌دهند.

این افزایش حمایت شامل تامین منابع مالی و غیرمالی مانند دسترسی به امکانات، مشاوره و فرصت‌های شبکه می‌شود. علاوه بر این، تلاش‌هایی برای ایجاد مشارکت بین شرکت‌های دانش‌بنیان، موسسات تحقیقاتی و دانشگاه‌ها برای ارتقای همکاری و اشتراک دانش در حال انجام است.معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری اذعان دارند شرکت‌های دانش‌بنیان بازوی اصلی تحقیق و توسعه صنعتی و توسعه فناوری در این صنعت هستند. دولت با تامین منابع و حمایت‌های لازم، در حال سرمایه‌گذاری برای آینده صنایع کشور و زمینه‌سازی برای‌گذار به اقتصاد دانش‌بنیان است.ذکر این نکته ضروری است که یک سیستم ارزیابی قوی و اکوسیستم حمایتی برای موفقیت شرکت‌های دانش‌بنیان بسیار مهم است. بااین‌حال، به همان اندازه مهم است که اطمینان حاصل شود که سیستم ارزیابی منصفانه، شفاف و بی‌طرفانه است. معیارها و شاخص‌های مورداستفاده برای ارزیابی باید بر اساس عوامل عینی و قابل اندازه‌گیری و این فرآیند باید قابل بررسی و بازنگری باشد.

علاوه بر این، نظارت و ارزیابی مستمر اثربخشی سیستم ارزیابی و اقدامات حمایتی ضروری است. بازخورد منظم از شرکت‌های دانش‌بنیان و ذی‌نفعان باید جست‌وجو شود تا اطمینان حاصل شود که سیستم اهداف خود را برآورده می‌کند و نیازهای شرکت‌ها را برطرف می‌کند. هر گونه کاستی یا کاستی در سیستم باید شناسایی و به‌سرعت برطرف شود تا از اثربخشی و کارآیی آن اطمینان حاصل شود.یکی دیگر از نقاط کلیدی و تحولی نظام ارزیابی جدید شرکت‌های دانش‌بنیان، تمرکز بر اصلاح روند توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان در هر دسته‌بندی و افزایش توجه به مسیر رشد شرکت‌های دانش‌بنیان است. هدف از اجرای مسیر رشد منحصر به فرد شرکت‌های دانش‌بنیان، توسعه شرکت به دسته‌بندی بالاتر و بلوغ بیشتر شرکت در زمینه فروش و همچنین ظرفیت‌سازی برای ایجاد توانمندی برای شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه شکل‌گیری بازوی اصلی تحقیق و توسعه صنعتی در اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان است. این اقدام مهم و کلیدی در زمینه شکل‌گیری مسیر رشد در شرایطی اتفاق می‌افتد که در نظام ارزیابی پیشین وضعیت شرکت دانش‌بنیان به هیچ وجه موردبررسی قرار نمی‌گرفت و از همین رو توسعه و رشد شرکت در نظام پیشینی ارزیابی موردتوجه قرار نگرفته بود اما در وضعیت فعلی علاوه بر تنوع شاخص‌های بررسی، سکون شرکت‌ها نیز موجب خواهد شد که امتیازاتی را از دست بدهند و نظام حمایتی مبتنی بر مسیر رشد شده است.

معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری برای تحقق این مسیر رشد، نظام حمایتی خود را مبتنی بر طی کردن مسیر رشد ابداع کرده است. بدین منظور حمایت‌ها مبتنی بر نظام حمایتی مشروط به توسعه و همچنین به شکل مدت‌دار و کاملا از پویایی و رشد برخوردار است.در نهایت اینکه، سیستم ارزیابی شرکت‌های ورودی به اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان ایران در حال اصلاح است تا ارزیابی جامع‌تر و پویاتر از قابلیت‌ها و ظرفیت‌های یک شرکت ایجاد شود. این در راستای قانون جهش تولید دانش‌بنیان است و هدف آن تشویق توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان توانمند است. در کنار اصلاح نظام ارزیابی، سازکار حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان نیز مبتنی بر طی کردن مسیر رشد و ابزارهای جدید در دسترس معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری تقویت شده تا منابع و کمک‌های لازم برای رشد و موفقیت آنها فراهم شود. ایران با سرمایه‌گذاری در صنایع دانش‌بنیان، خود را برای تبدیل شدن به کشوری پیشرو در توسعه فناوری و نوآوری و پیشبرد رشد اقتصادی و رقابت‌پذیری قرار می‌دهد.

استفاده از ظرفیت همه ذی‌نفعان زیست بوم علم و فناوری

محمدصادق سالم، کارشناس حوزه علم و فناوری درباره اهمیت بحث نظام ارزیابی جدید شرکت‌های دانش‌بنیان به صمت گفت: نظام ارزیابی جدید شرکت‌های وارد شده به اقتصاد دانش‌بنیان در ایران موضوعی است که در سال‌های اخیر موردتوجه و بحث قرار گرفته است. به‌منظور رشد و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان، طراحی یک سیستم ارزیابی موثر و جامع که جنبه‌ها و شاخص‌های مختلف را در نظر بگیرد، بسیار مهم است. در گذشته، سیستم ارزیابی بر شاخص پیچیدگی فناوری پایگاه دانش یک شرکت متمرکز بود، در حالی که این ممکن است بینش‌هایی درباره قابلیت‌های شرکت ارائه دهد، اما نمی‌تواند ظرفیت کامل شرکت را به تصویر بکشد. عواملی مانند لابی‌های منطقه‌ای، کارگران نخبه و سایر شاخص‌های نوآوری و خلاقیت اغلب نادیده گرفته و منجر به درک محدودی از ارزش و ظرفیت واقعی یک شرکت می‌شوند.

وی ادامه داد: معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری با درک نیاز به سیستم ارزیابی فراگیرتر و پویاتر، اقداماتی را برای اصلاح نظام ارزیابی فناوری برای شرکت‌هایی که وارد اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان می‌شوند، انجام داده‌اند. هدف ایجاد ارزیابی جامع‌تر و دقیق‌تر از قابلیت‌ها و ظرفیت رشد یک شرکت است. این نظام ارزیابی جدید نیز با قانون جهش تولید دانش‌بنیان مصوب مجلس شورای اسلامی نیز همسو است.این قانون بر اهمیت توسعه فناوری و نوآوری در پیشبرد رشد اقتصادی و رقابت تاکید دارد. ایران با اتخاذ این سیستم ارزیابی، خود را به‌عنوان پیشرو در صنایع دانش‌بنیان قرار داده و از طریق تشکیل شرکت‌های دانش‌بنیان توانمند، ارزش صنایع خود را افزایش می‌دهد. سالم درباره تسهیل ورود شرکت‌ها به اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان گفت: مجوز ورود به اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان تسهیل شده است و از این پس به جای نظارت پیشینی، به شکل پسینی و مستمر، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری بر کیفیت و مسیر رشد شرکت‌های دانش‌بنیان نظارت خواهد داشت.

این کارشناس حوزه علم و فناوری در زمینه استفاده از ظرفیت همه بازیگران و ذی‌نفعان زیست‌بوم علم و فناوری کشور در راستای ارزیابی شرکت‌ها اظهار کرد: همچنین نظام ارزیابی جدید مبتنی بر نظام ارزیابی مشارکتی با حضور همه بازیگران و ذی‌نفعان زیست بوم علم و فناوری کشور است، اما در نظام ارزیابی پیشینی کاملا متمرکز و بر عهده خود معاونت علمی بود و بازیگران زیست‌بوم هیچ نقشی در ارزیابی یک شرکت نداشتند که همین امر موجب ایجاد نارضایتی در بخشی از زیست بوم علم و فناوری کشور شده بود که با این اقدام علاوه بر تسهیل ورود شرکت‌ها به اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان، از ظرفیت همه بازیگران و ذی‌نفعان زیست‌بوم علم و فناوری کشور نیز در بحث ارزیابی شرکت استفاده خواهد شد.

تشویق توسعه دانش‌بنیان‌های توانمند

علی پاشایی‌بیدار، کارشناس حوزه علم و فناوری در رابطه با نظام جدید ارزیابی و حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان به صمت گفت: اصلاح نظام ارزیابی گامی در راستای ایجاد اکوسیستم حمایتی‌تر از شرکت‌های دانش‌بنیان در ایران است. با در نظر گرفتن طیف وسیع‌تری از عوامل و شاخص‌ها، سیستم ارزیابی قادر خواهد بود شرکت‌هایی را که بیشترین ظرفیت رشد و کمک به اقتصاد دانش‌بنیان را دارند، شناسایی و حمایت کند. این امر توسعه یک اکوسیستم پرجنب‌وجوش و نوآورانه را تسهیل می‌کند که کارآفرینی، خلاقیت و توسعه فناوری را تشویق می‌کند. علاوه بر اصلاح نظام ارزیابی، سیستم حمایتی شرکت‌های دانش‌بنیان نیز در حال ارتقاست. معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری با تمرکز بر توسعه این شرکت‌ها و آماده‌سازی آنها برای ورود به اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان، اقداماتی را برای ایجاد پویایی بیشتر در نظام حمایتی انجام می‌دهند.

وی ادامه داد: این افزایش حمایت شامل تامین منابع مالی و غیرمالی مانند دسترسی به امکانات، مشاوره و فرصت‌های شبکه می‌شود. علاوه بر این، تلاش‌هایی برای ایجاد مشارکت بین شرکت‌های دانش‌بنیان، موسسات تحقیقاتی و دانشگاه‌ها برای ارتقای همکاری و اشتراک دانش در حال انجام است. معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری اذعان دارند که شرکت‌های دانش‌بنیان بازوی اصلی تحقیق و توسعه صنعتی و توسعه فناوری در این صنعت هستند. دولت با تامین منابع و حمایت‌های لازم، در حال سرمایه‌گذاری برای آینده صنایع کشور و زمینه‌سازی برای‌گذار به اقتصاد دانش‌بنیان است. یک سیستم ارزیابی قوی و اکوسیستم حمایتی برای موفقیت شرکت‌های دانش‌بنیان بسیار مهم است. بااین‌حال، به همان اندازه مهم است که اطمینان حاصل شود سیستم ارزیابی منصفانه، شفاف و بی‌طرفانه است. معیارها و شاخص‌های مورداستفاده برای ارزیابی باید براساس عوامل عینی و قابل اندازه‌گیری و این فرآیند باید قابل بررسی و بازنگری باشد. علاوه بر این، نظارت و ارزیابی مستمر اثربخشی سیستم ارزیابی و اقدامات حمایتی ضروری است. بازخورد منظم از شرکت‌های دانش‌بنیان و ذی‌نفعان باید جست‌وجو شود تا اطمینان حاصل شود که سیستم اهداف خود را برآورده و نیازهای شرکت‌ها را برطرف می‌کند. هرگونه کاستی در سیستم باید شناسایی و به سرعت برطرف شده تا از اثربخشی و کارآیی آن اطمینان حاصل شود. کارشناس حوزه علم و فناوری در پایان اظهار کرد: سیستم ارزیابی شرکت‌های ورودی به اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان ایران در حال اصلاح است تا ارزیابی جامع‌تر و پویاتر از قابلیت‌ها و ظرفیت‌های یک شرکت ایجاد شود. هدف نظام ارزیابی جدید تشویق توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان توانمند و کمک به شکل‌گیری تحقیق و توسعه در صنعت است. در کنار اصلاح نظام ارزیابی، سیستم حمایتی شرکت‌های دانش‌بنیان تقویت می‌شود تا منابع و کمک‌های لازم برای رشد و موفقیت آنها فراهم شود. ایران با سرمایه‌گذاری در صنایع دانش‌بنیان، خود را برای تبدیل شدن به کشوری پیشرو در توسعه فناوری و نوآوری و پیشبرد رشد اقتصادی و رقابت‌پذیری قرار می‌دهد.

سخن پایانی

بنا بر این گزارش، سیستم ارزیابی شرکت‌های ورودی به اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان ایران در حال اصلاح است تا ارزیابی جامع‌تر و پویاتر از قابلیت‌ها و ظرفیت‌های یک شرکت ایجاد شود. در کنار اصلاح نظام ارزیابی، سازکار حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان نیز مبتنی بر طی کردن مسیر رشد و ابزارهای جدید در دسترس معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری تقویت شده تا منابع و کمک‌های لازم برای رشد و موفقیت آنها فراهم شود. ایران با سرمایه‌گذاری در صنایع دانش‌بنیان، خود را برای تبدیل شدن به کشوری پیشرو در توسعه فناوری و نوآوری و پیشبرد رشد اقتصادی و رقابت‌پذیری قرار می‌دهد.