وزیر، نگاه آینده‌نگر داشته باشد
شهرک‌های صنعتی موتور محرک اقتصاد کشور بوده و واحدهای تولیدی در این شهرک‌ها به‌دلیل افزایش همکاری و انجام فعالیت‌های مشارکتی، دارای بازده بیشتری هستند.
برای دستیابی به رشد تولید، استفاده از تمام ظرفیت ها و توان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی امری ضروری به نظر می رسد، اما با اینکه در اهمیت شهرک های صنعتی برای اقتصاد شکی نیست، این واحدها در مسیر فعالیت خود با موانع و مشکلات زیادی مواجهند که تکرار شده و با تغییر وزرا و مدیران نیز باقی می مانند. اگر صنعتگران مورد حمایت قرار نگیرند و موانع پیش روی آنها برطرف نشود، انگیزه خود را از دست می دهند و در نهایت متحمل زیان می شوند و عطای تولید را به لقای آن می بخشند. صمت از تولیدکنندگان فعال در شهرک های صنعتی، انتظارات شان از وزیر آینده صنعت، معدن و تجارت را جویا شده که در ادامه می خوانید.
می توان به تدریج مشکلات را برطرف کرد
مصطفی کرمانی، فعال حوزه صنعت درباره مشکلات تولیدکنندگان مستقر در شهرک های صنعتی و انتظاراتی که از وزیر آینده صنعت، معدن و تجارت دارند به صمت گفت: انتظارات فعالان و تولیدکنندگان مستقر در شهرک های صنعتی از وزیر صمت این است که در گام نخست عرضه محصولات واحدهای داخلی مانند پتروشیمی ها که مواد اولیه موردنیاز بخش زیادی از صنایع کشور را تامین می کنند، ساماندهی کند. عرضه مواد اولیه در بورس در راستای تامین راحت تر واحدهای داخلی بود، اما امروز همین رویکرد خود مشکلاتی برای تولیدکنندگان ایجاد کرده است؛ از این رو انتظار می رود وزیر صمت با ساماندهی این بخش و توزیع مناسب مواد اولیه به تولیدکننده کمک کند. بورس در حال حاضر با عدم توزیع مناسب، کمبود مصنوعی ایجاد می کند و در نهایت مواد اولیه ای که باید با قیمت مناسب به تولیدکننده برسد تا کالایی با قیمت تمام شده کمتر و ارزان تر به دست مصرف کننده برساند و کمی از تورم موجود را کاهش دهد، به دست صنعتگر نمی رسد. عدم عرضه مناسب و در کنار آن عدم نظارت درست و اینکه برای نظارت متولی خاصی وجود ندارد، خود مشکل بزرگی است که تولید را به چالش می کشد و تولیدکننده را متحمل ضرر و زیان می کند. کرمانی در ادامه با اشاره به اینکه عرضه مواد اولیه در بورس هم به یک معضل برای تولیدکننده تبدیل شده، اظهار کرد: عرضه نامناسب مواد اولیه در بورس، تجربه تلخی برای تولیدکنندگان شد. این کار در ابتدا برای کمک به تولید داخل شروع شد، اما در ادامه به ضرر تولید بود. انتظار بعدی ما از وزیر صمت مربوط به مجوزهایی است که باید از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت داده شود، اما جلوی آنها گرفته شده است. گاه به جای اینکه با راهکاری اساسی مشکلات برطرف شود، برنامه هایی دنبال می شود که مسیر تولید را سخت تر می کند. مثلا مجوز برای واردات مواد اولیه به تولیدکننده داده می شود، اما سهمیه به او نمی دهند یا در مواردی شاهدیم که مواد اولیه با ارز آزاد به تولیدکننده داده می شود. متاسفانه بر این روند نظارتی وجود ندارد و کسانی که با رانت می توانند مواد اولیه داخلی را خریداری کنند، به عنوان واحدهای بالادستی، مواد اولیه موردنیاز تولید را با ارز آزاد به تولیدکننده می دهند. وی ادامه داد: از دیگر مشکلات شهرک های صنعتی که می توان از آنها به عنوان مشکلات همیشگی نام برد، فراهم نبودن زیرساخت هاست. اگر وزیر صمت به فکر افزایش تولید ناخالص داخلی و سرانه تولید است باید نگاه جدی تری به تامین زیرساخت ها داشته باشد. بعضا در شهرک های صنعتی شاهدیم که واحدها آماده بهره برداری هستند، اما در تامین برق، گاز، آب و... مشکل دارند. اینها از جمله مواردی است که همواره برای شهرک های صنعتی محل چالش بوده و انتظار می رود وزیر جدید جدی تر به آنها توجه کند تا به تدریج این مشکلات برطرف شود. اگر وزیر جدید آینده نگر باشد و ارتباط نزدیک با تشکل های گوناگون، اتاق بازرگانی و خانه صمت و تشکل های تخصصی ارتباط نزدیک داشته باشد می توان گفت عملکرد خوبی هم خواهد داشت.
صنعت مظلوم واقع شد
کرمانی افزود: موضوع دیگر مربوط به تفکیک وزارت صمت است. به نظر می رسد تفکیک حوزه بازرگانی از صنعت و معدن در راستای حل مشکلات کمک کننده باشد. از نظر ما تولیدکنندگان، ادغام وزارت بازرگانی و صنعت، بلایی بود که بر سر صنعت و تولید کشور نازل شد و اقتصاد کشور تاوان آن را می دهد. بعد از ادغام وزارت صنایع و بازرگانی، صنعت مظلوم واقع شد و بیشترین وقت و انرژی وزیر صمت صرف تنظیم بازار و تامین کالاهای اساسی می شود و دیگر زمان و توانی برای رسیدگی به بخش تولید نمی ماند. نبود نظارت درست بر تولید در نهایت مافیا و رانت را گسترش می دهد و ضربه های زیاد و گاه غیرقابل جبرانی به تولید که مولفه بسیار مهم و حیاتی برای کشور است، می زند. در این میان، نظرات تولیدکنندگان که از نزدیک با کم و کیف تولید در ارتباط هستند هم مهم و کارگشاست و باید به صورت منسجم و سازماندهی شده در حل مشکلات موردتوجه قرار بگیرد. این فعال حوزه صنعت در ادامه با اشاره به رشد صادرات غیرنفتی کشور در یکی دو سال گذشته و اظهار خوشحالی از این اتفاق، گفت: انتظار داریم وزیر صمت در بحث بسیار مهم صادرات نیز آینده نگری داشته باشد. رشد صادرات غیرنفتی داشته ایم، اما متاسفانه صادرکنندگان با چالش های برگشت ارز حاصل از صادرات مواجه هستند. از سال ۱۴۰۰ به بعد صادرات ما به همین دلیل دچار چالش شد و متاسفانه کشورهای همسایه هم به دلیل وجود تحریم ها آورده های صادرات را ریالی با ما حساب می کنند. حال برای رفع مشکل مربوط به بازگشت ارز می توان بازگشت ارز صادراتی در برخی از تولیدات ریالی باشد تا این مشکل تا حدودی برطرف شود. البته به وزیر پیشین هم این پیشنهاد را دادیم و گفتیم اگر این راهکار عملیاتی شود، هم برای صادرکننده و هم دولت سودآور است. بسیاری از مشکلاتی که در مسیر حرکت تولید هستند به بکباره حل نمی شوند و باید آنها را به تدریج برطرف کرد. البته گام نهادن در این مسیر علاوه بر هماهنگی تمامی نهادهای مربوطه، عزمی جزم می خواهد.
وفاق ملی ایجاد شود
کرمانی اظهار کرد: اگر آینده را می خواهیم و به دنبال پیشرفت کشور هستیم باید زیرساخت ها و بودجه های عمرانی بیشتر موردتوجه قرار گیرند و در برنامه ها، آینده را مدنظر قرار دهیم. با اینکه داشتن نگاه آینده نگر بخش زیادی از مشکلات را به تدریج حل خواهد کرد، متاسفانه شاهدیم که وزرا به دلیل مشکلات متعددی که در بخش کلان اقتصاد داریم در همان مسائل روزمره گرفتار می شوند و این گونه است که سال هاست درگیر چالش های تکراری هستیم. در این شرایط این سوال پیش می آید که به راستی چرا بعد از ۴۵ سال هنوز در سیستم حمل ونقل مشکلات اساسی داریم؟ چرا در بخش ترانزیت زیرساخت ها فراهم نیست؟ چرا همواره شاهد مشکلات تکراری در شهرک های صنعتی هستیم؟ و... وی با اشاره به اینکه باید به حل مشکلات به صورت ریشه ای پرداخت، اظهار کرد: انتظار داریم وزیر آینده صمت از بخش خصوصی کمک بگیرد و به طور واقعی، نظرات آنها را جویا شود و به کار گیرد. در قالب اصل ۴۴ هم برای کمک به تولید می توان اقدامات زیادی انجام داد تا در نهایت صنعت کشور از چالش ها و مشکلات تکراری رها شود. حتی در شرایط کنونی هم راهکارهایی وجود دارد که می توان به واسطه آنها بخش زیادی از مشکلات تولیدکنندگان، به ویژه واحدهای فعال در شهرک های صنعتی را کم کرد. البته در این شکی نیست که باوجود نوسانات نرخ ارز، عدم ثبات اقتصادی و... کار وزیر صنعت، معدن و تجارت باتوجه به گستردگی فعالیتی که دارد، بسیار سخت است. کرمانی در پایان تاکید کرد: اگر وزیر صمت بخواهد برای حل مشکلات صنعت، معدن و تجارت کشور گام های اساسی بردارد، باید بین وزارتخانه و بخش خصوصی وفاق ملی ایجاد کند و علاوه بر آن، آینده نگری داشته باشد. به عنوان نمونه، بخشی از معضل کشور در آینده اشتغال است. در این زمینه نیاز به آینده نگری داریم. لازم است براساس برنامه دقیق با همکاری وزارت صمت و کار و تشکل های فعال برنامه ریزی دقیق انجام شود و نیروهای کار داخلی و خارجی را ساماندهی کنند تا در آینده غافلگیر نشویم. امروز می توان برای رفع مشکلات آینده گام های خوبی برداشت.
تحریم، مشکل بزرگ اقتصاد کشور
ابوالفضل خاکی از فعالان حوزه صنعت نیز درباره انتظاراتی که تولیدکنندگان شهرک های صنعتی از وزیر صنعت، معدن و تجارت دارند به صمت گفت: واقعیت این است که در کشور مشکلات کلان اقتصادی بیشترین تاثیر را بر فعالیت تولیدکنندگان، نه تنها در شهرک های صنعتی، که در کل کشور دارند و وزیر به تنهایی نمی تواند این مشکلات را برطرف کند. باید گرفتاری هایی که متاثر از تحریم ها، کل کشور را به نوعی درگیر کرده، برطرف شوند یا حداقل با راهکارهایی آسیب آن به کمترین میزان برسد.
خاکی ادامه داد. اگر بخشی از موضوعات کلان حل شود، در ادامه وزیر نیز بهتر می تواند در راستای کمک به تولید کشور اقدامات راهگشایی انجام دهد. در شرایطی قرار داریم که مشکلات بخش تولید مشخص هستند و مدام تکرار می شوند و به نظر نمی رسد با تغییر مدیران و وزرا اتفاق خاصی بیفتد. البته امکان آن هم وجود ندارد، چون بخش زیادی از مسائلی که تولیدکنندگان در کشور با آنها مواجهند، خارج از اختیارات و عملکرد وزیر صمت است.
وی افزود: وقتی مشکلات زیاد است و سال به سال هم بر تعداد آنها افزوده می شود، تولیدکننده و صنعتگر گرفتار این مارپیچ می شوند و چون وضعیت اقتصاد باثبات نیست و نمی توانند برنامه ریزی دقیق داشته باشند، امکان اینکه طرح های توسعه و برنامه های جدید را دنبال کنند را ندارند. امکانات و تسهیلاتی باید ایجاد شود تا تولیدکننده در بستری امن به دنبال ادامه تولید و توسعه فعالیت خود باشد.
دیدگاه مان را تغییر دهیم
خاکی ادامه داد: مشکلات تولیدکنندگان مدت هاست همراه آنهاست. به عنوان نمونه، بانک های داخلی که باید حامی تولید باشند، به راحتی تسهیلات در اختیار تولیدکنندگان قرار نمی دهند؛ البته بانک ها نیز خود با مشکلاتی مواجهند که آنها را از وظیفه حمایتی که در قبال صنعت کشور دارند، دور می کند.
یا اینکه داشتن روابط خارجی لازمه داشتن صنعت و اقتصادی پویاست و در شرایطی که این روابط به حداقل رسیده چالش هایی در زمینه بروزرسانی ماشین آلات یا تامین قطعات به وجود می آید و تولیدکننده را متحمل ضرر و زیان می کند. در حال حاضر بسیاری از تولیدکنندگان در تامین قطعات ماشین آلات مشکل دارند وگرفتاری های ارزی از دیگر مشکلات آنهاست. از سویی مشکلات مربوط به بازگشت ارز صادراتی مطرح می شود و از سوی دیگر، صادرکننده بلاتکلیف است.
وی افزود: مسائل و مشکلات تولید در همه بخش ها بسیار زیاد است و تمامی ندارد و اگر درصدد رفع آنها هستیم باید بحث و گفت وگوهای زیادی انجام و تمام جوانب سنجیده شود تا در نهایت حل شوند یا به حداقل برسند. البته تاکید می کنم بیشترین مشکلات اقتصادی ما با رفع تحریم ها برطرف می شود، چراکه به نوعی همه بخش ها درگیر مشکلات ناشی از تحریم ها هستند.
خاکی در پایان گفت: تغییر وزرا و مدیران تاثیر زیادی روی مسائل اقتصادی ندارد. در این شرایط خاص، درست این است که دیدگاه مان را تغییر دهیم و تا جایی که ممکن است با دنیا مراوده داشته باشیم. نبود روابط بین المللی ضرر زیادی به اقتصاد و تولید ما خواهد زد که امیدواریم در این زمینه نیز وزیر آینده صمت تا جایی که امکان پذیر است، راهکاری داشته باشند. البته این اقدامات در سطح کلان بوده و متولیان متعددی دارد و انتظار این است که هماهنگی های لازم در این زمینه ها ایجاد و گام هایی در راستای کمک به تولید برداشته شود. تولید و تورم از هم تاثیر می پذیرند و بر هم تاثیر می گذارند؛ به طور قطع با رونق تولید و رشد آن شاهد کاهش نرخ تورم خواهیم بود. تورم اقتصاد ما را به شدت آسیب پذیر کرده و تمام تلاش ها باید در راستای کنترل آن باشد.
سخن پایانی
با نگاهی به مشکلاتی که تولیدکنندگان به ویژه در شهرک های صنعتی باوجود نگاه ویژه به تولید با آنها درگیر هستند و اینکه برخی از این مشکلات در دوره های گوناگون به کرات تکرار شده و بارها نیز ازسوی رسانه ها به گوش مسئولان رسیده و حتی متولیان امر نیز خود به وجود این مشکلات واقف هستند، درمی یابیم اینکه گمان کنیم با تغییر وزیر یا مدیری اتفاق خاصی رخ دهد، به نظر امید واهی است. آنچه در این کندوکاوها به آن رسیدیم نشان از وجود مشکلات ساختاری و کلانی دارد که ابعاد گوناگونی را در برمی گیرند و کار یک وزیر یا مدیر و تشکیلات نیست، بلکه کل اقتصاد باید با تغییرات بنیادی مواجه شود تا کم کم شاهد رفع مشکلاتی باشیم که سال هاست صنعتگر و تولیدکننده را رنج می دهند. در این میان برای رفع مشکلات شهرک های صنعتی نیز تغییر وزرا چندان کارساز نخواهد بود و با آمدن وزیر جدید هم مشکلات به طور کلی برطرف نخواهند شد.
