این پالایشگاه سیزدهمین پالایشگاه میدان مشترک پارس جنوبی است و با تکمیل آن، دیگر پالایشگاهی برای این میدان مشترک ساخته نخواهد شد. میدان گازی پارس جنوبی، میدان مشترک گازی میان ایران و قطر است؛ بنابراین هر چه تولید از فازهای آن زودتر شروع شود به همان میزان به نفع ایران است و ورود گاز آن به شبکه سراسری سبب پایداری تولید گاز و افزایش رفاه شهروندان در بخش مصرف خانگی و صنعتی می ‌ شود. هم ‌ اکنون ظرفیت تولید گاز میدان پارس جنوبی به ۷۰۰ میلیون مترمکعب در روز رسیده که حاکی از نقش مهم آن در تولید گاز ایران است؛ از این ‌ رو نشست خبری اتمام پروژه فاز ۱۴ پارس جنوبی ازسوی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران یکشنبه، ۱۴ اسفند با حضور حمید بازارگان معاون صنایع پیشرفته و پروژه ‌ های کلان سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، محمدرضا ناصح مدیرعامل مدیریت طرح ‌ های صنعتی ایران، سلمان ضربی مدیرعامل شرکت کشتی ‌ سازی و صنایع فراساحل ایران، رضا سرائی مدیرعامل ماشین ‌ سازی اراک، حجت توکلی مدیر پروژه فاز ۱۴ پارس جنوبی و محمدعلی شفیع مدیر کنسرسیوم فاز ۱۴ پارس جنوبی برگزار و گزارشی از روند اجرای این ابرپروژه ارائه شد که مشروح آن را در ادامه می ‌ خوانید. با صمت همراه باشید.

از رقیب قطری پیشی گرفتیم

در ابتدای نشست خبری اتمام پروژه فاز ۱۴ پارس جنوبی، معاون صنایع پیشرفته و پروژه ‌ های کلان سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با اشاره به اینکه اتمام پروژه فاز ۱۴ پارس جنوبی بزرگ ‌ ترین دستاورد جمهوری اسلامی ایران در دو دهه اخیر به ‌ شمار می ‌ رود، اظهار کرد: اجرای فاز ۱۴ پارس جنوبی، آخرین برگ از یکی از بزرگ ‌ ترین پروژه ‌ های صنعتی در کشور بعد از انقلاب اسلامی است و شاید بتوان آن را نقطه عطفی در سیروسلوک صنعتی کشور به ‌ شمار آورد. به ‌ گزارش صمت، حمید بازارگان گفت: این مگاپروژه با ۱۵۰ میلیارد دلار پروژه صنعتی سبب شد از رقیب قطری خود که تمام شرکت ‌ های امریکایی با آنها همراه هستند، پیشی بگیریم و با آنکه آنها دوبرابر مخازن مشترک گاز دارند، بیش از آنها گاز تولید کنیم. این پروژه، نمونه ‌ ای از یک ابرپروژه موفق است و شاید بزرگ ‌ ترین دستاورد صنعتی جمهوری اسلامی در دو دهه اخیر باشد. این موفقیت مربوط به این دولت و آن دولت نیست، تلاش و زحمتی ۲۰ ساله است که به ثمر نشسته است.

بازرگان در ادامه به توقف پنج ‌ ساله این پروژه اشاره کرد و گفت: پروژه فاز ۱۴ پارس جنوبی، ۵ سال توقف داشت و یکی از دلایل نیمه ‌ کاره ماندن این فاز، قرارگرفتن مخزن آن در کنار خط مرزی با قطر بود. تکمیل یک پروژه نیمه ‌ تمام از ایجاد یک پروژه تازه سخت ‌ تر است، اما با همت مضاعف در فاز ۱۴ تکمیل پروژه محقق شد.

وی با اشاره به ارزش فاز ۱۴ پارس جنوبی اظهار کرد: ارزش این پروژه حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان است. در این میان، یکی از موانع مهم پیش ‌ روی پروژه و سم مهلک در مسیر اجرای آن، اعتبارات مالی بود، اما در مدت کوتاهی ظرف ۳ سال، با تلاش فراوان، مسائل مالی آن حل ‌ وفصل شد و توانستیم پروژه را در زمستان سال جاری به پایان برسانیم. عدم ‌ تامین مالی مشکلاتی را برای کل پروژه و پیمانکاران آن ایجاد کرد، اما با تمام این مشکلات، پروژه به پایان رسیده که اتفاق بزرگی در صنعت کشور است.

مشارکت ۸ شرکت داخلی

معاون صنایع پیشرفته و پروژه ‌ های کلان ایدرو، فاز ۱۴ پارس جنوبی را بزرگ ‌ ترین پروژه توسعه کشور در موضوع ساخت داخل پس از تحریم ‌ ها دانست و افزود: تحریم ‌ ها استفاده از تجهیزات ساخت داخل را در این پروژه بیشتر موردتوجه قرار داد. ۷ شرکت ایرانی در کنار ایدرو ایفای نقش می ‌ کردند و با همکاری خوب وزارتخانه ‌ های صمت و نفت، تلاش کردیم در این زمینه برای شرکت ‌ های داخلی توانمندی ایجاد کنیم.

بازرگان درباره نقش سازمان گسترش در اجرای پروژه ‌ های فاز ۱۴ خاطرنشان کرد: نقش ایدرو در پروژه ‌ های این فاز در دو بخش تعریف می ‌ شد، یکی به مدیریت این مگاپروژه برمی ‌ گردد، اینکه بتوانیم این مگاپروژه ۶ میلیارد دلاری را مدیریت کنیم. نقش دوم ایدرو این بود که از شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان و تولیدکنندگان داخل حمایت کند و ریسک خرید بار اول از برخی از این شرکت ‌ های داخلی را بپذیرد تا علاوه بر توانمندسازی این شرکت ‌ ها، در نهایت محصولات داخلی در پروژه به ‌ کار گرفته شود.

بازرگان در پاسخ به سوال اختصاصی خبرنگار صمت درباره وضعیت اشتغال ‌ آفرینی این پروژه و نگرانی که بابت ریزش بخشی از نیروها پس از اتمام این پروژه در منطقه وجود دارد، اظهار کرد: در اجرای این پروژه، فقط در بخش خشکی بیش از ۶ هزار نفر دخیل بودند و این نگرانی بجاست، اما با تعریف فازهای توسعه ‌ ای جدید از سوی وزارت نفت و اینکه تعداد زیادی پروژه پتروشیمی در منطقه تعریف شده که جذب نیروی بسیار بالایی خواهند داشت، تا حدودی این نگرانی برطرف خواهد شد و نیروهایی که در این بخش ریزش داشته ‌ اند در جاهای دیگر به ‌ کار گرفته می ‌ شوند.

تحریم و کرونا باعث شد ایرانی کردن فاز ۱۴ سرعت بگیرد

محمدرضا ناصح، مدیرعامل مدیریت طرح ‌ های صنعتی ایران در ادامه این نشست با اشاره به اینکه همه ظرفیت فاز ۱۴ پارس جنوبی بدون مشارکت خارجی و با استفاده از نیروهای ایرانی راه ‌ اندازی شده، اظهار کرد: در دهه ۷۰ پروژه ‌ های پارس جنوبی شروع شد و تصمیم بر این بود برای اینکه انتقال دانش از شرکت ‌ های خارجی به ایرانی محقق شود. در این میان، الزام قانونی شد که شرکت ‌ های خارجی یک شرکت ایرانی را در کنار خود داشته باشند و گزینه وزارت صنعت، معدن و تجارت برای مشارکت با شرکت ‌ های خارجی در راستای انتقال دانش به داخل کشور، سازمان گسترش و شرکت ‌ های تابع آن بود که در بخش پالایش کار به شرکت مدیریت واحدهای صنعتی واگذار شد. ورود ایدرو با شروع پروژه ‌ های فاز ۶ ، ۷ و ۸ پارس جنوبی بود و در این فازها با شرکای خارجی شامل دو شرکت ژاپنی و یک شرکت کره ‌ ای، کنسرسیومی تشکیل دادیم و وارد فاز توسعه شدیم.

ایرانی ‌ ترین پروژه

مدیرعامل مدیریت طرح ‌ های صنعتی ایران افزود: در آن مقطع، تولید داخل محدود و مدیریت اکثر پروژه هم با خارجی ‌ ها بود. بعد از اتمام فازهای ۶ ، ۷ و ۸ ما به پروژه فازهای ۱۷ ، ۱۸ و ۱۴ پارس جنوبی وارد شدیم. در این فازها مدیریت و ترکیب کنسرسیوم را به ایرانی تغییر و در اختیار سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران قرار دادیم و به ‌ نوعی ایرانی ‌ سازی کردیم. ناصح در ادامه افزود: به پروژه فاز ۱۴ ، ایرانی ‌ ترین پروژه گفته می ‌ شود از این جهت که این فاز در حوزه مدیریت، طراحی و مهندسی و اجرا و نصب تجهیزات کاملا ایرانی است و مشارکت خارجی نداریم همه را پیمانکاران، جوانان و کارگران ایرانی انجام داده ‌ اند. مدیرعامل مدیریت طرح ‌ های صنعتی ایران با بیان اینکه تحریم و کرونا باعث شد ایرانی کردن فاز ۱۴ سرعت بیشتری بگیرد، گفت: همه ظرفیت فاز ۱۴ بدون حضور نماینده و سوپروایزر خارجی راه ‌ اندازی و این فرآیند با استفاده از نیروهای ایرانی انجام شد. ناصح در پایان اظهار کرد: در حوزه ساخت داخل هم بخش ‌ های جدیدی را به سازندگان داخلی دادیم و شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان را هم به ‌ کار گرفتیم.

سخن پایانی

منبع عظیم انرژی پارس جنوبی حدود ۸ درصد گاز جهان و ۴۷ درصد از ذخایر گاز کشور را شامل می ‌ شود. در سال ۱۳۷۷ دولت به فکر بهره ‌ برداری از این ذخایر خدادادی انرژی در این منطقه افتاد و به همین منظور برای برداشت از منابع گازی حوزه پارس جنوبی، ۲۴ فاز تاسیس کرد. فاز ۱۴ پارس جنوبی در راستای اجرای سریع ‌ تر توسعه میدان مشترک پارس جنوبی به کنسرسیومی متشکل از ۸ شرکت ایرانی واگذار شد که راهبری این کنسرسیوم را سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران بر عهده داشت. بخش خشکی این طرح در منطقه پارس ۲ در نزدیک کنگان و بخش دریایی آن در فاصله ‍ ۱۰۵ کیلومتری از ساحل و در آب ‌ های خلیج ‌ فارس قرار دارد. تاسیسات این فاز دارای دو بخش خشکی و دریاست. سه شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران، شرکت کشتی ‌ سازی و صنایع فراساحلی ایران و شرکت ملی حفاری ایران در شمار پیمانکاران بخش فراساحل و شرکت ‌ های مدیریت طرح ‌ های صنعتی ایران، گروه مپنا و پایندان و ماشین ‌ سازی اراک نیز از پیمانکاران اصلی بخش خشکی به شمار می ‌ روند. تاسیسات بخش خشکی این فاز عبارتند از ۴ ردیف شیرین ‌ سازی گاز غنی، اتان، واحد استحصال گاز مایع، واحد تثبیت میعانات گازی، واحد تصفیه پساب ‌ های صنعتی، آبگیر به ‌ منظور تولید آب شیرین موردنیاز پالایشگاه. تاسیسات بخش دریایی این فاز عبارتند از؛ ۴ چهار سکوی تولیدی شامل ۴۴ حلقه چاه در فاصله ۱۰۵ کیلومتری ساحل شهرستان کنگان، دو رشته خط لوله ۳۲ اینچ دریایی انتقال گاز جمعا به طول ۲۳۰ کیلومتر برای ارسال گاز غنی استخراج شده به تاسیسات پالایشگاه، دو رشته خط لوله ۴ اینچ دریایی به ‌ منظور انتقال محدود گلایکول جمعا به طول ۲۳۰ کیلومتر. از اهداف کلی این طرح می ‌ توان به استخراج و پالایش روزانه ۵۶ میلیون مترمکعب گاز غنی و تحویل روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز شیرین به شبکه سراسری، تولید روزانه ۷۵ هزار بشکه میعانات گازی تولید سالانه یک میلیون تن گاز مایع، تولید سالانه یک میلیون تن اتان برای تامین خوراک واحدهای پتروشیمی و روزانه ۴۰۰ تن گوگرد اشاره کرد.بخش خشکی فاز ۱۴ حاصل بیش از ۲ میلیون مترمکعب عملیات خاکبرداری و همچنین ۵۰ هزار تن سازه فلزی، نصب ۴۰ هزار تن تجهیزات و نصب ۶ هزار کیلومتر کابل برق و ابزار دقیق است که همگی نشان از عظمت این پروژه دارد. حدود ۷۰ درصد تجهیزات این پالایشگاه سازندگان داخلی تامین شده است. همچنین بکارگیری ۸۵۰۰ نیروی انسانی در زمان ساخت و احداث و نیز بیش از هزار شغل در زمان بهره ‌ برداری، از دیگر دستاوردهای این بخش به شمار می ‌ رود. با در نظر گرفتن سرانه مصرف هر ایرانی به میزان روزانه ۷ مترمکعب، این پالایشگاه گاز مصرفی بیش از ۷ میلیون ایرانی را تامین می ‌ کند. با راه ‌ اندازی این پروژه، اهداف عمده توسعه میدان گازی پارس جنوبی محقق و پرونده توسعه بزرگ ‌ ترین میدان گازی جهان در بخش خشکی بسته می ‌ شود.