تحدیدهای سوختی، تاوان بی‌تدبیری
چند سالی است کمبود انرژی، صنعتگران را با مشکلات اساسی در تامین سوخت مواجه کرده است.
واحدهای صنعتی در هر وضعیتی، برای اینکه بتوانند تولیدشان را ادامه دهند، چاره ای جز تامین انرژی ندارند و اگر برای این مهم، برنامه ریزی منسجم و مطمئنی نداشته باشند، متحمل زیان هایی سنگین می شوند، این در حالی است که واحدهای یادشده در تابستان با محدودیت در تامین برق و در زمستان با کمبود گاز، دست وپنجه نرم می کنند.
متاسفانه در کشور ما وقتی به دلایل گوناگون، زیرساخت های بخش انرژی نمی تواند جوابگوی مشترکان باشد، به ناچار تصمیم های مقطعی گرفته می شود تا به نوعی این مسئله مدیریت شود که به طور معمول اولین و راحت ترین تصمیم، ایجاد محدودیت در مصرف برای صنایع است.
محدودیت مربوط به کمبود انرژی، به طور مستقیم بخش تولید را نشانه می گیرد و نخستین جامعه هدف آن هم مشترکان صنعتی هستند. صمت در این روزهای سرد به بررسی دغدغه زمستانی صنعتگران برای تامین سوخت پرداخته و با آنها گفت وگو کرده که در ادامه می خوانید. با صمت همراه باشید.
زیرساخت ها فراهم نیست
یونس اکبرپورپایدار، فعال حوزه صنعت درباره وضعیت تامین سوخت صنایع به صمت گفت: چندین سال است که صنعتگران با شروع فصل سرد، همچنان نگرانی تامین سوخت موردنیاز خطوط تولید را دارند.
وقتی در کشور کمبود انرژی داریم، برق و گاز واحدهای صنعتی همیشه در اولویت قطع شدن قرار می گیرد. امسال هم شرایط صنعتگران در تامین سوخت نسبت به سال های قبل تغییرات چندانی نداشته است؛ ضمن اینکه در سهمیه سوخت جایگزین نیز محدودیت دارند.
اکبرپورپایدار اظهار کرد: صنایع هر سال در فصل تابستان در تامین برق و در زمستان در تامین گاز دچار چالش هایی می شوند که رفع این مشکل، نیازمند مدیریت درست با قدرت اجرایی بالاست تا هر سال شاهد تکرار آن باشیم.
وی افزود: استفاده از سوخت جایگزین برای صنعتگر در اغلب موارد هزینه های غیرقابل پیش بینی به همراه دارد. به عنوان نمونه، صنعتگر مجبور به تغییر سرشعله ها یا ایجاد مخزن هایی برای نگهداری سوخت جایگزین که هزینه های دیگری را سربار تولید می کند، است و در نهایت به قیمت تمام شده محصول اضافه می شود. باید تدابیری اندیشیده شود تا صنعتگر بتواند با هزینه کمتر، امکان استفاده و نگهداری از سوخت جایگزین را داشته باشد.
این فعال حوزه صنعت ادامه داد: علاوه بر تمام سختی هایی که صنعتگر برای تامین سوخت باید متحمل شود، واقعیت این است که در اغلب موارد، سوخت جایگزین به عنوان نمونه گازوئیل و مازوت پیامدهای محیط زیستی دارند و مصرف آنها منجر به آلودگی هوا می شود.
در این میان، صنعتگر از یک سو باید پاسخگوی محیط زیست باشد و از سوی دیگر، چاره ای ندارد، جز اینکه از سوخت جایگزین استفاده کند.
در این باره، بارها گلایه هایی مطرح شده، اما گوش شنوایی نیست و مشکلات مربوط به سوخت واحدهای تولیدی در کنار چالش های دیگری که به ویژه در شرایط کنونی تولید با آنها مواجه است، هر سال با شدت بیشتر تکرار و گاه بر تعداد آنها هم افزوده می شود.
اکبرپورپایدار با اشاره به اینکه باید یک بار برای همیشه این معضل را حل کنیم، گفت: باید به طور جدی زیرساخت های تامین سوخت برای صنایع و واحدهای تولیدی ایجاد شود که نیازمند داشتن برنامه ریزی های کلان در این بخش هستیم. برخی از مشکلات کشور در این زمینه به روابط بین المللی بر می گردد و اگر روابط کشور ما با سایر کشورهای دنیا برقرار شود و در مواردی بهبود یابد، بسیاری از مشکلات برطرف خواهد شد.
به عنوان نمونه نیازمند دانش فنی و تکنولوژی روز برای استحصال بیشتر گاز و استفاده از تجهیزات روز هستیم تا واحدهای تولیدی که در منتهی الیه خطوط انتقال گاز هستند با افت فشار گاز مواجه نشوند.
صنعتگر تنهاست
وی با بیان اینکه در این بخش صنعتگر تنهاست، ادامه داد: تنها کمکی که در این زمینه ازسوی دولت به تولیدکننده و صنعتگر می شود این است که از قبل به او محدودیت استفاده از انرژی اطلاع داده می شود، اما در ادامه اینکه بتواند سوخت جایگزین موردنیاز خطوط تولید خود را به راحتی تامین و نگهداری کند، نه ازسوی نهادی پیگیری می شود و نه نظارتی بر آن وجود دارد و این گونه است که صنعتگر هر روز خود را بدتر از روز قبل آغاز و دائم با این مشکلات تکراری دست وپنجه نرم می کند.
اکبرپورپایدار در پایان با اشاره به اینکه اگر عزم جدی وجود داشته باشد، یک بار برای همیشه مشکلات صنعتگر در این بخش حل خواهد شد، اظهار کرد: رفع کمبود انرژی هم راهکار دارد و نشدنی نیست، اما اینکه مشکلات صنعتگران همان مشکلات سال های قبل است و اقدامی در راستای حل یا دست کم کمرنگ شدن آنها نمی بینیم نشان می دهد در سیاست گذاری های کلان به این بخش توجه زیادی نمی شود و فقط در فصول خاصی از سال یا در زمان کمبود سوخت، اولین بخشی که بدون اغماض تصمیم می گیرند در تامین سوخت آنها تغییراتی بدهند و محدودیت هایی برای آنها ایجاد کنند، بخش تولید است.
این رویکرد درستی نیست و باید در این زمینه تجدیدنظر و مشکلات این بخش برای همیشه حل شود.
عدم ظرفیت سازی متناسب با افزایش جمعیت
مهدی مطلب زاده نیز در این باره که قطعی گاز و استفاده از سوخت جایگزین چه چالش هایی را برای صنعتگران ایجاد کرده، به صمت اظهار کرد: در واقعیت با جایگزینی سوخت، مشکلی بر مشکلات صنعتگر افزوده می شود و شاهد اتفاق مثبت دیگری در این روند نیستیم.
انرژی مناسب برای خطوط تولید، گاز است و استفاده از گازوئیل نمی تواند به اندازه گاز بازدهی داشته باشد. چالش کمبود برق در فصل تابستان و گاز در فصل زمستان چند سالی است که مدام تکرار می شود و صنعتگران در تمام طول سال با مشکلاتی در این بخش مواجهند که به طور مستقیم خطوط تولید و عملکرد آنها را تحت تاثیر قرار
می دهد.
این فعال حوزه صنعت ادامه داد: یکی از مشکلات و چالش های مربوط به استفاده از سوخت جایگزین به این موضوع برمی گردد که مشعل ها در خطوط تولید دوگانه سوز نیستند و دوم اینکه در زمانی که صنایع با قطعی گاز مواجهند، به راحتی به سوخت جایگزین دسترسی ندارند.
به عنوان نمونه، گازوئیل موردنیاز را به سختی تامین می کنند. در حال حاضر هم برخی از این صنایع، باوجود اینکه به جد پیگیر هستند، سهمیه گازوئیل ندارند.
آنها حتی برای حمل ونقل تولیدات شان هم مشکلاتی دارند، چون نمی توانند به راحتی گازوئیل موردنیاز کامیون ها و لیفتراک هایی که دارند را تامین کنند و حتی در این بخش هم در گیر چالش هایی هستند.
مطلب زاده در ادامه افزود: تولیدکننده به نوعی مصرف کننده برق، آب، گاز و... است و براساس نیاز و تقاضایی که داشته، امتیاز گاز، برق و... را دریافت کرده و کسانی که از صنعتگر و تولیدکننده آبونمان می گیرند باید به تعهدات خود در این زمینه عمل کنند.
حال اگر به هر دلیلی، مشکلی ایجاد می شود باید نهایت تلاش بر این باشد که مشترکان کمترین آسیب را ببینند، این در حالی است که برای واحدهای صنعتی غیر از این اتفاق می افتد و به محض اینکه اختلالی در تامین انرژی به ویژه برق و گاز ایجاد می شود، سوخت واحدهای صنعتی را قطع و علاوه بر این، آن را گران هم می کنند.
این رویکرد نشان دهنده وجود مشکلات در سطح کلان اقتصاد است و بخشی از آن از اقتصاد دولتی نشأت می گیرد.
زیان مطلق برای تولید
مطلب زاده ادامه داد: اینکه عنوان می کنند قطعی گاز و برق را به صنعتگر اطلاع می دهیم، چه دردی از صنعتگر دوا می کند. واقعیت این است که ادامه این روند، زیان مطلق برای بخش تولید است.
در حال حاضر هم روزبه روز بر چالش ها در این زمینه افزوده می شود که روی قیمت تمام شده محصولات تاثیرگذار است.
اگر رویکرد و هدف اصلی حمایت از تولید است، چرا در عمل شاهد آن نیستیم و با هر کمبودی، بخشی از صنعت درگیر می شود.
این فعال حوزه صنعت درباره دلایل بروز کمبود سوخت در کشور، اظهار کرد: با افزایش جمعیت باید برنامه ریزی مناسبی در این راستا انجام و بر میزان مواد مصرفی، غذایی، آب، برق، گاز، شغل و... افزوده شود و به نوعی در این بخش ظرفیت سازی کنند.
متاسفانه در چند دهه اخیر نه تنها ظرفیت سازی متناسب انجام نشده، بلکه تعمیر و نگهداری درستی هم از ظرفیت های موجود نشده است.
تولید برق افزایش نیافته و سیستم گازرسانی بروزرسانی نشده است. مطلب زاده در پایان گفت: با افزایش جمعیت باید زیرساخت ها بر همان اساس افزایش یابد.
راهکار حل این مشکل هم این است که در یک برنامه بلندمدت و منسجم زیرساخت ها را اصلاح و در مواردی ایجاد کنیم. البته چون این اقدامات باید در سطح کلان انجام شود، گره آن به دست دولت باز می شود، نه بخش خصوصی.
سخن پایانی
شکی نیست که تولید کلید توسعه است و وقتی به آن باور داریم پس باید تمام موانع را از پیش پای آن برداریم و تا جایی که امکان دارد، حامی تولیدکننده و صنعتگر باشیم تا در فضایی تسهیل شده بتوانند فعالیت خود را ادامه و توسعه دهند. باوجود اینکه این امری بدیهی است، شاهدیم صنعتگر هر روز با چالشی جدید مواجه و به چالش های پیشین او افزوده می شود. در این زمینه تمام نهادها و متولیان امر باید در یک زنجیره مشترک با تشکیل کارگروهی که شاید بتوانیم آن را اورژانس بخش تولید بنامیم، به این بخش توجه کنند و تا حد امکان موانع را از مسیر حرکت آن بردارند. به راستی چرا عزم جزمی در این راستا نمی بینیم؟ قطعا کارهایی هم انجام شده، اما به نظر می رسد مقطعی بوده یا اینکه استمرار نداشته و در سطح کلان به اجرا در نیامده است. هر چه هست، صنعتگر ما دیگر حتی از گلایه هم خسته شده، با این وجود و با تمام سختی هایی که دارد، خطوط تولید خود را فعال نگه داشته است؛ پس شایسته است حامی آنها باشیم، نه باری بر دوش شان.
