راه توسعه از شهرک ها می‌گذرد
طبق آماری که از سوی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران منتشرشده، تعداد شهرک‌ها و نواحی صنعتی مصوب تا پایان خرداد امسال به ۱۰۴۰ شهرک و ناحیه رسید که نسبت به تعداد ۱۰۱۱ شهرک و ناحیه صنعتی مصوب تا پایان ۱۴۰۰، افزایش ۲.۹ درصدی داشته است.
طرح پایش واحدهای صنعتی غیرفعال نشان می دهد در بین کل واحدهای صنعتی، ١٢ هزار و ۶۷ واحد راکد، شامل ۶۸۱۴ واحد در داخل شهرک ها و نواحی صنعتی و ۵۲۵۳ واحد خارج از آنها وجود دارد که ۶۲ درصد آنها از طریق شیوه های فنی بازفعال سازی، امکان راه اندازی مجدد دارند و در صورت تحقق آن، بیش از ۱۶۷ هزار فرصت شغلی جدید ایجاد و سازمان صنایع کوچک نیز سالانه برای احیای تعدادی از این واحدها برنامه ریزی می کند. همچنین براساس اعلام مدیران بنگاه های اقتصادی راکد، ۴۴ درصد از واحدهای غیرفعال مشکل کمبود نقدینگی، ۱۶ درصد مشکل نبود تقاضا و بازار، ۱۱ درصد مشکل کمبود مواد اولیه، ۱۰ درصد مشکل فرسودگی ماشین آلات، ۹ درصد مشکلات حقوقی با سازمان ها و نهاد ها، ۸ درصد مشکلات زیرساختی و ۲ درصد مشکلات مالکیتی و سهامداری دارند. صمت در این گزارش به اهمیت و نقش شهرک های صنعتی در افزایش موقعیت های شغلی پرداخته است.
افزایش اشتغال به دنبال توسعه شهرک های صنعتی
طبق آماری که از سوی سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران منتشرشده، تعداد شهرک ها و نواحی صنعتی مصوب تا پایان خرداد امسال به ۱۰۴۰ شهرک و ناحیه رسید که نسبت به تعداد ۱۰۱۱ شهرک و ناحیه صنعتی مصوب تا پایان ۱۴۰۰ ، افزایش ۲ . ۹ درصدی داشته است.
همچنین تعداد شهرک ها و نواحی صنعتی در حال بهره برداری تا پایان خرداد امسال با ۲ . ۲ درصد افزایش نسبت به پایان خرداد امسال به ۸۴۷ شهرک و ناحیه رسیده است.
تعداد شهرک ها و نواحی صنعتی در حال بهره برداری تا پایان خرداد سال قبل ۸۲۹ مورد بوده است.
تعداد واحدهای صنعتی به بهره برداری رسیده در شهرک ها و نواحی صنعتی نیز تا پایان خرداد سال گذشته، ۴۸ هزار و ۱۲ واحد بوده که در مقایسه با ۴۹ هزار و ۵۲۹ واحد به بهره برداری رسیده تا پایان فصل اول امسال، حدود ۳ . ۲ درصد افزایش داشته است.
همچنین آمارها نشان می دهد در مجموع تا پایان خرداد سال گذشته ۹۶۲ هزار و ۲۴۳ نفر در واحدهایی که در شهرک ها و نواحی صنعتی به بهره برداری رسیدند مشغول به کار بودند که نسبت به اشتغال ۹۸۷ هزار و ٧٥٠ نفر تا پایان سه ماهه امسال در این واحدها، حدود ۲ . ۶ درصد افزایش داشته
است.
بر شهرک های صنعتی نظارت جدی داریم
گفتنی است، سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران و شرکت های استانی تابعه آن، اکنون با داشتن ۵۰۹ شهرک و ۳۳۸ ناحیه صنعتی و ۵ منطقه ویژه اقتصادی درحال بهره برداری، ۸۴ شهرک و ناحیه صنعتی تخصصی، ۶ شهرک فناوری، ۴۰ مرکز خدمات فناوری و کسب وکار، ۲ مجتمع فناوری اطلاعات و خدمات نرم افزاری، ۹۹ هزار و ۱۴۳ قرارداد منعقد شده و بهره برداری از ۴۹ هزار و ۵۲۹ واحد صنعتی و 3 هزار و ۲۴۵ واحد کارگاهی، زمینه اشتغال مستقیم ۹۸۷ هزار و ۷۵ نفر را در سراسر کشور فراهم کرده است.
به گزارش روابط عمومی سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران، علی رسولیان، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در نشست مشترک مدیران عامل شرکت شهرک های صنعتی و مدیران شهرک ها و نواحی صنعتی غیردولتی سراسر کشور که چندی پیش برگزار شد، عنوان کرد: از جمله اقدامات برای ارتقای وضعیت شهرک های صنعتی خصوصی عبارت است از حمایت، شکل گیری و تقویت شهرک های صنعتی خصوصی با اعمال نظارت های لازم، فعالیت بیش از ۷ هزار واحد تولیدی و اشتغالزایی برای حدود ۱۶۸ هزار نفر در ۶۴ شهرک و ناحیه صنعتی غیردولتی دارای پروانه بهره برداری در کشور که در خلال این اقدامات، رویکرد وزارت صنعت، معدن و تجارت در دولت سیزدهم رویکردی مبتنی بر توسعه نهادهای اشتغالزاست.
وی گفت: نهادهای نظارتی نیز به طور جدی بر شهرک ها و نواحی صنعتی غیردولتی نظارت دارند و البته نظارت ها باید حداکثری باشد.
رویکرد این وزارتخانه در دولت سیزدهم، حمایت از ارتقای وضعیت شهرک های صنعتی خصوصی است؛ بنابراین در تلاشیم با اعمال نظارت های لازم، به شکل گیری و تقویت این گونه شهرک ها کمک کنیم.
وی با تاکید بر اینکه باید ابزارهای قانونی لازم را برای نظارت بر شهرک ها و نواحی صنعتی غیردولتی داشته باشیم، اضافه کرد: اهلیت ها و صلاحیت های فنی لازم برای راه اندازی و فعالیت این گونه شهرک های صنعتی باید احراز و مشخص شود. بررسی قوانین، دستورالعمل ها و بخشنامه های مرتبط با شهرک ها و نواحی صنعتی غیردولتی با رویکرد رفع چالش ها و مشکلات موجود، از اولویت ها و ضرورت های این سازمان است.
رسولیان تاکید کرد: صدور مجوزهای لازم به صورت الکترونیکی نیز به کاهش بروکراسی اداری و تسهیل فعالیت های سرمایه گذاری در این حوزه کمک شایانی می کند. وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه ۴۵ شهرک و ناحیه صنعتی غیردولتی دارای پروانه تاسیس داریم، یادآور شد: همچنین ۶۴ شهرک و ناحیه صنعتی غیردولتی دارای پروانه بهره برداری از سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران در کشور فعالیت دارند.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین از انعقاد ۱۰ هزار و ۴۱۶ قرارداد حق بهره برداری به گستره ۴ هزار و ۳۷۱ هکتار در شهرک ها و نواحی صنعتی غیردولتی استان ها خبر داد.
تعداد واحدهای به بهره برداری رسیده در شهرک ها و نواحی صنعتی غیردولتی نیز ۷ هزار و ۶۰۱ واحد است که زمینه اشتغال حدود ۱۶۸ هزار نفر را فراهم آورده اند.
دودی که به چشم صنعتگر می رود
جواد باصری، مدیرعامل شرکت خدماتی شهرک صنعتی بزرگ شیراز هم ضمن تاکید بر لزوم تامین زیرساخت ها در شهرک های صنعتی متناسب با توسعه این شهرک ها گفت: قطعا دود توسعه شهرک ها بدون توجه به تامین زیرساخت های موردنیاز به چشم صنعتگر خواهد رفت. شهرک صنعتی شیراز به عنوان یکی از شهرک های صنعتی بزرگ کشور هم اینک در ۵ فاز فعال است در حالی که زیرساخت های موجود در آن به هیچ موجه متناسب با تعداد واحدهای تولیدی و صنعتی مستقر در آن نیست. این در حالی است که روند توسعه شهرک همچنان ادامه دارد و زمینه واگذاری زمین به صنعتگران در فاز ۶ هم در حال آماده شدن است.
وی یکی از نیازهای اصلی شهرک ها را آب دانست و افزود: حدود ۸ سال است آب موردنیاز صنعتگران در شهرک صنعتی بزرگ شیراز از ۳ حلقه چاه تامین می شود و با وجود افزایش تعداد واحدهای صنعتی که روز به روز نیز در حال افزوده شدن بر تعداد آنهاست، حجم آب تولیدی برای این واحدها هیچ افزایشی نداشته است. به عبارتی می توان گفت در حالی که میزان آب موجود برای شهرک صنعتی شیراز ۷۵ لیتر بر ثانیه بوده، اما حدود ۳۵۰ لیتر بر ثانیه انشعاب فعال واگذار شده است. باصری گفت: این ۳۵۰ لیتر مربوط به یک نوبت فعالیت است و چنانچه این واحدها بنا باشد در ۲ یا ۳ نوبت فعالیت کنند یا واحدهای راکد هم وارد چرخه فعالیت شوند، این شرایط به مراتب سخت تر خواهد شد. تاکنون افزون بر ۴ هزار و ۳۰۰ قطعه زمین در شهرک صنعتی شیراز واگذار شده که از این تعداد ۲ هزار و ۳۰۰ قطعه هنوز به مرحله ساخت یا راه اندازی واحد تولیدی نرسیده است. از آنجا که ادامه فعالیت واحدهای تولیدی بدون تامین آب ممکن نیست، مابقی آب موردنیاز شهرک صنعتی یعنی چهارپنجم آب موردنیاز از طریق اجاره چاه های کشاورزی تامین می شود که هزینه آن بر دوش صنعتگر است و سبب افزایش بهای تمام شده تولید می شود.
مدیرعامل شرکت خدماتی شهرک صنعتی بزرگ شیراز گفت: علت اصلی مواجهه این شهرک با مشکل کمبود آب، واگذاری های بی رویه زمین به سرمایه گذار بوده و امروز در شهرک صنعتی شیراز چندین برابر منابع آبی موجود انشعاب واگذار شده است.
وی گفت: شهرک صنعتی بزرگ شیراز در بحث زیرساخت های مخابراتی هم مشکل دارد، چراکه در ابتدا برای تعداد محدودی زیرساخت مخابراتی پیش بینی شده بود، اما چون شهرک مدام توسعه داشته، زیرساخت های مخابراتی متناسب با این رشد توسعه چندانی نداشته و امروز صنعتگر برای داشتن یک خط تلفن اگر امکان واگذاری وجود داشته باشد باید هزینه زیادی صرف کنند.
باصری افزود: امروز یک صنعتگر برای خرید یک خط تلفن باید یک و نیم میلیون تومان هزینه کند، در حالی که همین خط تلفن در شهر شیراز به نرخ حداکثر ۲۰۰ هزار تومان به شهروندان واگذار می شود. در مجموع می توان گفت سرعت تامین زیرساخت ها در این شهرک به مراتب کندتر از سرعت ایجاد زیرساخت ها بوده و پیشنهاد می شود با توجه به فراهم نبودن زیرساخت ها، روند واگذاری زمین در شهرک صنعتی شیراز متوقف شود و زمانی که زیرساخت ها فراهم شد، زمین به سرمایه گذار واگذار شود.
سوداگری زمین نداریم
مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی استان قم گفت: به دلیل اینکه متقاضی بابت واگذاری زمین یک مبلغ قابل توجهی را پرداخت می کند معمولا در زمین های شهرک های صنعتی، بحث سوداگری زمین زیاد مطرح نیست.
به گزارش ایسنا، روح الله ابراهیمی درباره طرح پنجره واحد مدیریت زمین، اظهار کرد: پنجره واحد مدیریت اراضی کشور، کار بسیار پسندیده ای است و در راستای شفافیت، مقابله با فساد، مقابله رفتار چندگانه و... طراحی شده است.
وی با بیان اینکه این طرح منطبق با منشور دولت سیزدهم است و شرکت شهرک ها نیز از آن استقبال می کند، مطرح کرد: درباره خود شهرک های صنعتی دو موضوع وجود دارد یک ایجاد شهرک های صنعتی است اعم از خصوصی یا دولتی و دوم واگذاری اراضی در داخل شهرک است.
مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی استان قم با اشاره به اینکه تمام مراحل ایجاد شهرک های صنعتی به صورت فیزیکی انجام می شود، عنوان کرد: الکترونیکی شدن مراحل، می تواند موجب تسریع در فرآیند ایجاد شهرک های صنعتی شود. طی این فرآیند هم شرکت شهرک های صنعتی به عنوان مجموعه دولتی که درخواست می دهد و هم بخش خصوصی که بخواهد شهرک غیردولتی بزند، تمام مراحل را شفاف و روشن طی خواهد کرد.
ابراهیمی با بیان اینکه اما درباره واگذاری اراضی داخل شهرک قاعدتا یک بار تمام استعلامات انجام و تغییر کاربری داده شده، خاطرنشان کرد: در استعلامات بحث ارزیابی زیست محیطی انجام شده و مباحثی از جمله تامین آب، برق، گاز و راه دسترسی نیز سنجیده می شود.
به عنوان مثال، یک مجموعه ۵۰۰ هکتاری را در قطعات ۵ هزار متر، ۲ هزار متر، ۱۰ هزارمتر و... به سرمایه گذار واگذار می کنیم و برای این واگذاری ها مراحل استعلام گیری و تغییر کاربری نیاز نیست، چراکه در ابتدا برای آن ۵۰۰ هکتار کلی انجام شده است.
مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی استان قم با اشاره به اینکه مجموعه شهرک های صنعتی قواعد و قوانین مشخصی در واگذاری زمین دارد، تصریح کرد: به دلیل اینکه متقاضی بابت واگذاری زمین یک مبلغ قابل توجهی را پرداخت می کند، معمولا در زمین های شهرک های صنعتی بسیار بحث سوداگری زمین مطرح نیست. در محل هایی که اراضی دولتی است و هزینه ای بابت واگذاری اخذ نمی شود معمولا تصرف و سوداگری زمین وجود دارد.
سخن پایانی
شهرک های صنعتی که روزی برای تقویت بنگاه های کوچک و متوسط و سوق یافتن آنها به سوی صادرات ایجاد شده بود، حالا خود به معضلی برای بخش صنعت بدل شده است. توسعه فیزیکی شهرک های صنعتی با وجود ضعف های زیرساختی، فعالیت بنگاه های صنعتی مستقر در این شهرک ها را باچالش مواجه کرده است. به گفته فعالان اقتصادی، افزایش بی رویه ایجاد خوشه های صنعتی توسط دولت، باعث اتلاف منابع دولت می شود که در نهایت، خروج تمرکز دولت از رفع نیاز ها و مشکلات صنایع کوچک را به دنبال دارد؛ پس بهتر است شهرک صنعتی جدیدی راه اندازی نشود و تمرکز دولت و سازمان شهرک های صنعتی روی رفع مشکلات زیرساختی شهرک های موجود باشد.
