دانش‌بنیان‌ها در صدر انتخاب صنعتگران باشند
بی‌شک امروز صنایع کشور برای ایستایی در برابر تحریم‌ها و گرداندن چرخ خود نیازمند تولیدات دانش‌بنیان‌ها هستند.
بسیاری از دولتمردان در مناصب وزارتی و اجرایی معتقدند صاحبان صنایع در کشور ما نیازمند دانش بنیان ها و فناوری های نوینی هستند که حاصل فعالیت آنها می توانند نیازهای عمده ای را در صنایع گوناگون حل کند؛ بنابراین بیش از پیش باید نسبت به شرکت های دانش بنیانی که در راستای رفع تحریم ها گام برمی دارند، اعتبار قائل شویم و محصولات آنها را در صدر انتخاب هایمان قرار دهیم. این روند، کمک شایانی به ذخایر ارزی کشور برای جلوگیری از ارزبری می کند و حتی با مدیریت درست می تواند منجر به ارزآوری شود.
دانش، ثروتی نامیرا
ناهید انتظاریان در مقاله ای با عنوان تاثیر کسب وکارهای دانش بنیان بر رشد اقتصادی کشور آورده است؛ «در دنیای پر تحول امروز، دانش و نوآوری، اساسی ترین عامل پیشرفته در عرصه های صنعتی و اقتصادی به شمار می رود. اقتصاد یک کشور وقتی شکوفا می شود که بستر لازم برای نوآوری و حضور در بازارهای رقابتی فراهم شود. دانش یک کالای عمومی است، زیرا می توان آن را بدون کاهش و استهلاک با دیگران به مشارکت گذاشت. در عین حال، این یک مشخصه منحصر به فرد برای این کالای عمومی است که بر خلاف سایر کالاهای فیزیکی مانند سرمایه، دارایی های مادی و منابع طبیعی، استفاده از آن از کمیت این سرمایه نمی کاهد و می توان از آن بارها استفاده کرد؛ به این ترتیب، دانش به عنوان یک منبع دائمی همواره در اختیار بنگاه های اقتصادی قرار گرفته و با مشارکت مکرر در فرآیندهای گوناگون تولیدی و خدماتی، سبب افزایش مزیت رقابتی و ایجاد ارزش افزوده و توسعه پایدار می شود.»
راه های ورود به صنایع بزرگ
حمیدرضا رفیعی زاده، مدیرعامل یک شرکت های دانش بنیان در زمینه برق و الکترونیک، فوتونیک، مخابرات و سیستم های خودکار با اشاره به مهم ترین مولفه ها در اقناع صنایع بزرگ برای بهره گیری بیشتر از تولیدات دانش بنیان به صمت گفت: امروزه صنایع کشور بیش از هر چیز نیازمند بروزرسانی هستند و به عبارت دیگر، عموما محصولات فناورانه تاریخ صرف دوسالانه یا شاید هم کمتر دارند و اگر محصولی که دو سال پیش تولید شده متناسب با نیازهای روز تغییر نکرده باشد، عمر زیادی ندارد و امروز خواهان قبلی نخواهد داشت.
عبرت گیری از برندهای بزرگ
وی گفت: دانش بنیان ها باید روز به روز خود را با آنچه نیاز صنایع است به روز کنند و به عبارت دیگر، اگر هر سازمانی توانست خود را به روز کند، در جامعه هدف ماندگار خواهند شد و در غیر این صورت، رو به اضمحلال می روند. به عنوان مثال، زمانی کفش ملی به روسیه صادر می شد، اما امروز کمتر بازاری مخاطب کفش ملی است یا در روزگاری شرکت علاءالدین، بزرگ ترین تولیدکننده چراغ والور بود، اما از آنجا که نتوانست پابه پای فناوری روز پیش برود، در نهایت نتوانست جایگاه خود را در بازار حفظ کند. در واقع یکی از فرآیندهای اعتمادسازی صاحبان صنایع بزرگ به روز بودن دانش بنیان هاست.
خوش قول باشید
وی خدمات دهی متناسب با بازار هدف از سوی دانش بنیان ها را از دیگر فرآیندهای مهم دانش بنیان ها در راستای باز شدن راه شان به صنایع داخلی کشور دانست و گفت: دانش بنیان ها باید بتوانند خدمات دهی مطلوبی داشته باشند و مطابق با استانداردهای روز دنیا مشتری مداری کنند. همچنین پایبند بودن به زمان بندی های از قبل تعیین شده از دیگر فرآیندهایی است که یک دانش بنیان را در مسیر اقناع صاحبان صنایع پیروز میدان می کند. بسیاری از صاحبان شرکت های دانش بنیان که سابقه طولانی در تولید محصول دارند، معتقدند که باید به آرامی در بازار گام گذاشت و ذره ذره محصولات تولیدی را عرضه کرد. ترابی این ویژگی را یک پله دیگر برای جلب رضایت صنایع داخلی در بهره گیری از تولیدات شرکت های دانش بنیان دانست و گفت: شناخت نیاز بازار، برگ برنده هر تولیدکننده ای است. ذائقه اصلی بازار در حرکت های آهسته و گام به گام شناخته می شود. بهتر است پیش از آنکه میلیون ها تومان هزینه صرف تولیدات با تیراژ بالا کنیم، چند نمونه اولیه برای شناسایی مخاطب تولید شود. متاسفانه راه برای جا افتادن در چرخه صنعتی کشور هنوز زیاد است و اغلب شرکت های دانش بنیان نتوانسته اند تعاملات تجاری جدی با کارخانه دارهای بزرگ و صاحبان صنایع در کشور برقرار کنند و بیشتر تعاملات آنها جسته گریخته بوده است. البته اغلب این افراد هم هزینه جدی برای به روزآوری نمی کنند. وی افزود: یکی دیگر از فرآیندهایی که جنبه دوسویه دارد، استانداردسازی صنایع است این مولفه مهم را دو طرف یعنی هم دانش بنیان و هم صنایع باید مدنظر داشته باشند. از یک سو دانش بنیان ها باید استانداردسازی کنند تا بتوانند جایگاه خود را در میان مصرف کننده و صنعت باز کند و از سوی دیگر، صنایع باید استانداردسازی کنند تا در نهایت مانع از خروج ارز از کشور شوند.
توفیقات چندانی در صنعت کشاورزی نداشتیم
به طورکلی، وقتی صحبت از توسعه شرکت های دانش بنیان می شود، یعنی به کمک علم و فناوری به تولید انبوه کالا و خدمات داخلی باکیفیت بالا برسیم. سیامک آزادی، رئیس پارک علم و فناوری استان کرمانشاه با تاکید بر این فرآیند به صمت گفت: این اتفاق زمانی رخ می دهد که همه اجزای این زیست بوم بتوانند در ارتباط با یکدیگر به عنوان یک راهبرد اساسی در توسعه کشور به آن نگاه کنند، نه آنکه تنها به دلیل نام گذاری یک سال معین به عنوان یک رویکرد مهم در نظر گرفته شود؛ بنابراین توجه به کسب وکارهای نوین باید از الزامات اساسی وزارتخانه ها و اداراتی باشد که در زمینه صنعت، معدن، تجارت، کشاورزی، فنی مهندسی و... فعالیت می کنند. البته تاکنون نتوانسته ایم توفیق چندانی به ویژه در صنایع تبدیلی کشاورزی کسب کنیم. وی گفت: در این میان، استفاده از قدرت بازوی بخش خصوصی برای این هدف می تواند به عنوان یک رویکرد مهم در نظر گرفته شود. از آنجایی که محور توسعه اقتصادی هر کشوری، بخش خصوصی آن کشور است؛ بنابراین برای توسعه اقتصاد دانش بنیان ها، راهی جز جذب بخش خصوصی به عنوان یک رکن مهم در بازار و تولید انبوه نیست، چراکه امکانات مالی نهادهای دولتی، تنها برای بقای دانش بنیان ها کفایت می کند، نه توسعه آنها به عنوان یک قدرت اقتصادی در کشور. در نهایت اینکه ایجاد اشتغال و توسعه کارآفرینی باید بر عهده بخش خصوصی باشد. بسیاری معتقدند دولت و پارک های علم و فناوری باید ریسک سرمایه گذاری را برای بخش خصوصی کاهش دهند تا بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در راستای توسعه اقتصاد دانش بنیان ها قانع شود. در غیر این صورت، نمی توان هدف توسعه اقتصاد دانش بنیان را عملیاتی کرد و توقعی از بخش خصوصی داشت.
سخن پایانی
به گفته کارشناسان، در سال گذشته هزار و ۶۵۹ نیاز فناورانه صنعت با برگزاری ۱۴ رویداد در حوزه های فضا، کاشی و سرامیک، فولاد، رباتیک و هوش مصنوعی و... معرفی شد. حال می توان به این نکته اشاره کرد که خلق ثروت در قرن جاری در جایی اتفاق می افتد که علم و دانش در تمامی محصولات و صنایع به کار گرفته شود و به تبع آن، حرکت به سمت اقتصاد دانش بنیان و دانش بنیان شدن صنایع به ویژه صنایع بزرگ، به عنوان اصلی ترین راهبرد توسعه صنعتی کشورها موردتوجه قرار گرفته باشد، مقوله ای که تا کنون نسبت به آن غفلت کرده ایم و باید هر چه سریع تر، فاصله تولیدات صنعتی و دانش را با حرکت به سمت دانش بنیانی شدن صنایع به حداقل برسانیم. نوآوری باز، عنوانی است که به تازگی در ادبیات دانش بنیان کشور راه یافته که در واقع، امکان همکاری بین صنایع گوناگون و غیرمرتبط با یکدیگر را در راستای ترکیب فناوری های نامتجانس برای خلق یک محصول جدید و دانش بنیان را مقدور می سازد تا چالش عدم پاسخگو بودن صنایع داخلی به نیازهای فناورانه جامعه که به دلیل افزایش سطح انتظار مردم و حرکت شتابان فناوری به وجود آمده را برطرف کند.
