گردهم ‌ آیی مسئولان و کارشناسان در قالب نشست ‌ ها و همایش ‌ ها نیز برای اقناع گروه مقابل ادامه دارد. برهمین اساس چندی پیش نشستی به ریاست سازمان بورس، مدیران و مسئولان ایران خودرو، سایپا، بهمن، اساتید، صاحب ‌ نظران و نخبگان اقتصادی و جمعی از اصحاب رسانه برگزار شد. صمت در این گزارش مزایای این سیاست در راستای ساماندهی بازار و دلایل مخالفت برخی از نگاه کارشناسان پرداخته است.

موافقان؛ بهترین راهکار برای حذف رانت و سوداگری در بازار خودرو را عرضه این محصول در بورس کالا دانسته و معتقدند با عرضه خودرو در بورس شاهد احیای صنعت خودرو، رشد تولید، حمایت از مصرف ‌ کنندگان و سهامداران خودرو خواهیم بود. همچنین این گروه امیدوارند با عرضه خودرو در بورس کالا، بساط تفاوت قیمتی فاحش و ساختار رانتی موجود در بازار خودرو بر چیده شده و به مرور شاهد احیای صنعت خودرو، رشد تولید، حمایت از مصرف ‌ کنندگان و سهامداران خودرو باشیم.

کاهش زیان ‌ انباشته سال قبل

مدیرعامل ایران خودرو با اشاره به عرضه ۳۶ هزار خودرو در بورس کالا از ابتدای امسال تاکنون تاکید کرد که شیوه قرعه کشی خودرو، محکوم به شکست خواهد بود.

صمتبه گزارش ایکوپرس، مهدی خطیبی در نشست اقتصادی تبیین مزایای عرضه خودرو در بورس کالا که در دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد، گفت: با عرضه ۳۶ هزار خودرو در بورس کالا، علاوه بر جلوگیری از زیان ۲ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومانی، به همین میزان، زیان انباشته سال قبل را هم کاهش دادیم. وی اضافه کرد: مشتریان، خودروی ۶۰۰ میلیون تومانی بازار را در بورس کالا ۱۸۰ میلیون تومان ارزان ‌ تر خریده ‌ اند. خطیبی گفت: عملکرد ایران خودرو در حوزه اطلاع ‌ رسانی کاملا شفاف است و عرضه خودرو در بورس کالا را روش مناسبی برای عرضه خودرو می ‌ دانیم. وی ادامه داد: ما مجبور هستیم ک محصولاتمان را زیر نرخ تمام ‌ شده بفروشیم و این موضوع سبب ادامه ‌ دار شدن قرعه ‌ کشی ‌ ها خواهد شد. برهمین اساس نیز برای حدود ۲۱ هزار خودرو، بیش از ۹ و نیم میلیون نفر ثبت ‌ نام داشتیم.

ارزش صنعت خودرو در بازار سرمایه

صمتمجید عشقی، رئیس سازمان بورس نیز با اشاره به اینکه صنعت خودرو بین ۳ تا ۴ درصد ارزش کل بازار سرمایه را تشکیل می ‌ دهد گفت: این درحالی است از نظر معاملاتی ۲۰ درصد حجم معاملات بورس مربوط به این صنعت است، بر این اساس اهمیت بالایی در بازار سرمایه دارد.

وی گفت: قیمت ‌ گذاری دستوری، ضعف فناوری، مقیاس تولید، ساختار مالی، سرمایه ‌ گذاری ‌ های انجام شده، زیان انباشته بیش از ۱۵۰ هزار میلیارد تومانی و مالکیت دولتی با وجود سهم اندک دولت، از جمله عارضه ‌ های این صنعت در سال ‌ های گذشته بود که سبب شد خروجی آن محصولاتی باشد که نتوانست رضایت مشتریان را جلب کند.

رئیس سازمان بورس تاکید کرد: این سازمان وکیل مدافع هیچ صنعتی از جمله صنعت خودرو نیست و باید برای حل عارضه ‌ های موجود و مشکلات، راه ‌ حل ارائه کنیم.

مشکل قیمت ‌ گذاری دستوری

وی ادامه داد: یکی از موضوعات اساسی در صنعت خودرو، قیمت ‌ گذاری دستوری است که به ‌ ویژه در ۵ ، ۶ سال گذشته موجب زیاندهی در این صنعت شد. همچنین موجب شد هیچ ‌ یک از اصلاحات برای حل عارضه ‌ های یادشده به نتیجه نرسد. با این ساختار مالی خودروسازان و چشم ‌ انداز درآمدی هیچ ‌ کس جرات سرمایه ‌ گذاری در این صنعت را ندارد.

وی ادامه داد: سیاست ‌ های ما باید هم ‌ زمان با دیدن ساختار مالی خودروسازان، واگذاری صنعت خودرو و مسئله قیمت ‌ های دستوری به صورت بسته ‌ ای با هم و در کنار هم دیده و اجرایی شوند.

عشقی تاکید کرد: کالایی که دارای بازار سنتی ریشه ‌ دار هستند، وقتی وارد بورس می ‌ شوند، ‌ در ابتدای مسیر دچار تلاطم می ‌ شوند، همچون عرضه سیمان در بورس کالا در خرداد که اتفاقا با قطعی ‌ های برق مصادف شد. این همزمانی باعث ایجاد هجمه سنگینی برای بازار سرمایه شد و اینطور عنوان شد که سیمان با ورود به بورس کالا گران شده است؛ در حالی که با گذشت زمان و فروکش تلاطم امروز دیگر هیچ تلاطم قیمتی برای آن وجود ندارد.

وی خاطرنشان کرد: اگر تا یکی، دو ماه آینده فرآیند عرضه خودرو در بورس کالا تداوم یافته و عرضه ‌ ها به ‌ طور منظم و با برنامه افزایش یابد، به بسیاری از مسائل پاسخ داده خواهد شد.

رئیس سازمان بورس معتقد است که تقاضای واقعی خودرو اعدادی که ملاحظه می ‌ کنیم نیست و شاهد بودیم در عرضه اخیر ایران خودرو، از حدود ۱۳ میلیون نفری که واجد شرایط بودند، ۱۰ میلیون نفر شرکت کردند که به معنای یک لاتاری و بخت ‌ آزمایی ملی به تمام معنا بود.

وی اظهارکرد: در بورس کالا، اصل بر این است که کالا در نرخ پایه معامله شود و اگر رقابتی نامتعارف به وجود آید، به ‌ طور قطع مشکلی در جایی وجود دارد. عشقی تاکید کرد: هدف از عرضه خودرو در بورس کالا، ارتقای کمی و کیفی تولیدات خودروسازان است تا در نهایت رضایت مشتریان را شاهد باشیم.

دلالان، مانع عرضه خودرو در بورس

صمتاین اظهارات در حالی عنوان می ‌ شود که بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند افرادی که از این راه دلالی کرده و سودهای کلانی را به جیب می ‌ زدند کارشکنی ‌ هایی در روند عرضه خودرو در بورس انجام داده و وزارت صمت می ‌ تواند با مدیریت صحیح از این برهه نیز عبور کند.

مهدی ساسانی از جمله این کارشناسان است با اشاره به اعمال سیاست قیمت ‌ گذاری دستور در چند سال گذشته این بازار گفت: در این فرآیند کارخانه موظف بود با همان نرخ دستوری محصول را به فروش برساند: از طرفی فاصله زیادی در نرخ بازار آزاد و نرخ کارخانه شکل گرفته بود و باعث ایجاد رانت برای بعضی از خریداران می ‌ شد؛ به نحوی که خودرو با نرخ کارخانه به ‌ دست عده ‌ ای رسیده تا بتوانند خودرو را در بازار آزاد فروخته و سود کلانی از راه دلالی به ‌ دست آوردند.

ساسانی افزود: از زمانی که راهکار فروش خودرو در بورس کالا مطرح شد، باعث ایجاد شفافیت در معاملات خودرو شده و اکنون متقاضیان بازار خودرو، خریداران واقعی بوده و با هر کد ملی صرفا می ‌ توان یک بار می ‌ شود خودرو را خرید.

این کارشناس اضافه کرد: در ابتدای عرضه خودرو در بورس با توجه به کمبود عرضه و بالا بودن تقاضا باعث افزایش نرخ خودرو نسبت به کارخانه و حتی در مواردی بیشتر از نرخ بازار آزاد شد، اما با افزایش عرضه خودرو در بورس کالا، نرخ خودرو فاصله زیادی با بازار آزاد پیدا کرده و هم مردم و هم خودروساز از این موضوع نفع بردند، در ادامه نیز با افزایش عرضه قیمت ‌ ها می ‌ تواند به سمت قیمت ‌ های معقولی پیش برود.

مهدی ساسانی افزود: هفته گذشته شاهد عرضه ۱۰ هزار خودرو دناپلاس در بورس بودیم که با تمام هزینه ‌ های جانبی اعم از مالیات، شماره گذاری، بیمه قیمت ‌ ای خودرو حدود ۴۳۰ میلیون تومان تمام شد، در حالی که این خودرو در بازار آزاد با نرخ ۶۰۰ تا ۶۲۰ میلیون تومان در حال معامله است. تداوم عرضه در بورس کالا می ‌ تواند نرخ بازار آزاد را کاهش داده و هم به نفع کارخانه و هم به نفع مردم است.

سخن پایانی

به گفته بسیاری از کارشناسان، افرادی که از این راه دلالی کرده و سودهای کلانی را به جیب می ‌ زدند کارشکنی ‌ هایی را انجام داده و انتظار می ‌ رود با مدیریت صحیح وزارت صمت بتوان عرضه را در بورس کالا افزایش داده و عرضه و تقاضا بعد از مدت ‌ ها به میزان واقعی برسد.