صعود بهای محصولات فولادی با شروع ماه ‌ های سرد سال شدت گرفته است. این روند رو به رشد قیمتی، تحت ‌ تاثیر رشد بهای مواد اولیه تولیدشده در این زنجیره حاصل ‌ شده است. بیش ‌ ترین رشد نرخ نیز به آهن ‌ اسفنجی اختصاص دارد تا جایی که نرخ آهن ‌ اسفنجی در هفته پایانی دی با رقابت بیش از ۳۵ درصدی نسبت به نرخ پایه، وارد کانال ۱۲ هزار تومانی شد. به ‌ این ‌ ترتیب، این محصول با رکورد تاریخی ۷۷ درصد میانگین نرخ شمش به ‌ فروش رفت. سرمای هوا و محدودیت جدی در تامین گاز فولادسازان چالش بزرگی است که روند فعالیت صنایع فولاد را تحت ‌ تاثیر منفی قرار داده است. در چنین موقعیتی، شاهد افت قابل ‌ توجه تولید آهن ‌ اسفنجی هستیم. بدین ‌ ترتیب با عرضه این محصول در بورس کالا، رقابت گسترده ‌ ای برای خرید آن حاصل می ‌ شود که در حلقه ‌ های بعدی زنجیره نیز ادامه خواهد یافت. مسیر صعودی نرخ در زنجیره فولاد تا تولید محصولات نهایی نیز ادامه یافته است، تا جایی که شاهد فروش این محصولات در رکوردهای جدید قیمتی هستیم.

ورود میلگرد به کانال ۲۱ هزارتومانی

نسبت نرخ آهن ‌ اسفنجی به شمش فولاد در مرداد امسال در حدود برابر ۶۰ درصد برآورد شده است. نسبت یادشده از آذر و به ‌ دنبال ورود امواج شدید سرما به کشور و همچنین محدودیت قابل ‌ توجه واحدهای احیا در تامین انرژی افزایش یافت و در هفته پایانی آخرین ماه پاییز به ۷۰ درصد میانگین نرخ شمش فولاد رسید. این نسبت قیمتی در هفته پایانی دی به ۷۷ درصد رسید و رکوردی تاریخی از بهای آهن ‌ اسفنجی ثبت شد. محدودیت شدید در تامین انرژی فولادسازان کشور و به ‌ ویژه واحدهای تولیدکننده آهن ‌ اسفنجی، مهم ‌ ترین دلیل کاهش تولید این محصول غیرقابل ‌ جایگزین در زنجیره فولاد کشور است. بنابراین، با پیشی گرفتن عرضه بر تقاضا در روند خریدوفروش این محصول، شاهد رقابت گسترده و صعود نرخ آن هستیم. این رشد قیمتی به سایر حلقه ‌ های زنجیره فولاد نیز منتقل می ‌ شود. نگاه کلی به بازار آهن و فولاد کشور حکایت از رکوردشکنی ‌ های متعدد در روند فروش محصولات فولادی در هفته ‌ های اخیر دارد. بهای میلگرد سایز ۱۶ در نخستین روز کاری سال ۱۴۰۱ ، در بازار آزاد برابر ۱۷۸۰۰ تومان ثبت شد. از خرداد، شاهد ورود نرخ این فلز به کانال ۱۸۰۰۰ تومانی بودیم. محدودیت در تامین برق صنایع فولادی با شروع ماه ‌ های گرم سال را باید از دلایل اصلی این رشد قیمتی نام برد. البته فروش میلگرد در کانال ۱۸ هزارتومانی برای مدت ‌ زمان طولانی دوام نداشت و پس از مدیریت شرایط یادشده، شاهد افت دوباره قیمتی این محصول بودیم. تا جایی که میلگرد در مرداد امسال دوباره در کانال ۱۵۰۰۰ تومانی نیز خریدوفروش شد. در ادامه، با شروع ماه ‌ های سرد سال و روند رو به رشد بهای دلار در بازار آزاد شاهد افزایش قابل ‌ توجه بهای این محصول در بازار آزاد بودیم. نرخ میلگرد سایز ۱۶ در روزهای پایانی آذر دوباره از مرز ۱۸ هزارتومانی فراتر رفت. با شدت گرفتن موارد یادشده، نرخ محصولات فولادی نیز به ‌ شدت افزایش یافت. بهای ثبت ‌ شده برای میلگرد سایز ۱۶ در معاملات روز پایانی بهمن برابر ۲۱۰۰۰ تومان گزارش ‌ شده است. البته باتوجه به رشد قابل ‌ توجه قیمتی آهن ‌ اسفنجی، افزایش بهای فولاد و محصولات فولادی قابل توجیه است، چرا که روند رو به رشد نرخ آهن ‌ اسفنجی به سایر حلقه ‌ های این زنجیره منتقل می ‌ شود. علاوه بر این، مسیر صعودی بهای دلار در بازار آزاد نیز خود محرکی جدی برای روند رو به رشد بهای محصولات فولادی در بازار است. باوجودی که دولت تلاش گسترده ‌ ای برای تثبیت نرخ دلار می ‌ کند و نرخ دلار نیمایی ثابت نگه داشته شده، اما انتظارات تورمی، حکایت از تداوم این مسیر صعودی دارد.

سیگنال ‌ های رشد قیمت

مجید سعیدیان، فعال صنعت فولاد در گفت ‌ وگو با صمت اظهار کرد: روند رو به رشد بهای ارز در بازار آزاد یکی از محرک ‌ های اصلی صعود نرخ محصولات فولادی در هفته ‌ های گذشته بوده است، البته دولت با هدف کنترل نرخ ارز اقدام به ایجاد محدودیت ‌ هایی برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان کرده است. به ‌ عنوان ‌ مثال، صادرکنندگان فولاد و حتی سایر صنایع معدنی موظف شده ‌ اند ارز حاصل از صادرات خود را با احتساب دلار نیمایی به کشور بازگردانند، علاوه بر این، بهای دلار نیمایی نیز ثابت نگه داشته شده است.

وی افزود: بااین ‌ وجود، انتظارات تورمی تابع نرخ دلار در بازار آزاد است. تداوم رشد نرخ ارز در بازار آزاد محرکی جریان ‌ ساز برای تداوم بهای فولاد و محصولات فولادی است یا به بیان دیگر، در چنین شرایطی هر محصولی که قابلیت نگهداری و خریدوفروش را دارد، حکم کالای سرمایه ‌ ای را پیدا می ‌ کند. این فعال صنعت فولاد گفت: باتوجه به تداوم مسیر صعودی ارز در بازار آزاد، بر میزان تقاضا برای خریدوفروش محصولات فولادی افزوده ‌ شده است. این رشد تقاضا در شرایطی است که به ‌ طورسنتی در فصل رکود بازار فولاد و محصولات فولادی قرار داریم. علاوه بر این، باتوجه به شرایط اقتصادی کشور از میزان ساخت ‌ وساز و اجرای پروژه ‌ های عمرانی در کشور کاسته شده است، یعنی می ‌ توان این ‌ طور ادعا کرد که بخش بزرگی از تقاضای بازار برای فولاد و محصولات فولادی، مصرفی نیست و تنها حکم روشی برای سرمایه ‌ گذاری را دارد. سعیدیان گفت: همزمان با رشد تقاضا برای محصولات فولادی، شاهد افت قابل ‌ توجه عرضه این محصولات هستیم. افت عرضه فولاد در بورس کالا و بازار آزاد از چالش ‌ های موجود در مسیر فعالیت صنعتگران از جمله محدودیت انرژی نشأت می ‌ گیرد. در واقع، روند فعالیت بسیاری از صنایع در هفته ‌ های اخیر محدود و یا حتی متوقف ‌ شده است. انتظار می ‌ رود این محدودیت ‌ ها که از ناترازی میزان تولید و مصرف گاز در کشور نشأت می ‌ گیرد تا پایان بهمن نیز ادامه یابد. بنابراین، نباید به رشد قابل ‌ توجه عرضه محصولات فولادی و تعدیل قابل ‌ توجه بهای این محصولات امید داشت. این فعال صنعت فولاد در ادامه، رشد بهای مواد اولیه تولید فولاد را دیگر علت اصلی گرانی این محصولات عنوان کرد و افزود: بخش عمده ‌ ای از مصرف انرژی در زنجیره فولاد به واحدهای احیا و تولید آهن ‌ اسفنجی اختصاص دارد. بر همین اساس نیز، محدودیت در تامین انرژی ابتدا به این واحدها اختصاص یافت و شاهد رشد قابل ‌ توجه بهای فروش این محصول در رینگ معاملاتی بورس کالا بوده ‌ ایم. این افزایش نرخ در سایر حلقه ‌ های زنجیره تولید نیز منعکس و به رشد نرخ تمام ‌ شده تولید منتهی خواهد شد. وی گفت: در شرایط کنونی، بازار صادراتی فولادسازان ایرانی به ‌ شدت در خطر قرار گرفته است. بسیاری از فولادسازان تعهدات صادراتی دارند، اما باتوجه به محدودیت ‌ های انرژی، امکان تولید و صادرات از آنها سلب شده است. همین موضوع نیز به اعتبار آنها در بازار جهانی لطمه وارد می ‌ کند. در ادامه فرآیند تامین نیاز بازار داخلی مصرف فولاد نیز با چالش روبه ‌ رو می ‌ شود. رئیس ‌ دولت سیزدهم با وعده ساخت مسکن روی کار آمد، در حال ‌ حاضر نیز بر اجرای این وعده تاکید دارد. باتوجه به روند رو به رشد نرخ فولاد و همزمان افت تولید این محصول، تحقق این دست وعده ‌ ها نیز با چالش ‌ های جدی روبه ‌ رو خواهند شد.

موانع تولید و دلایل کاهش عرضه

محمد اعتباری، فعال صنعت فولاد در ارزیابی بازار آهن و فولاد در هفته ‌ های اخیر تاکید کرد: در سال ‌ های اخیر و باتوجه به شرایط اقتصادی کشور، محصولات فولادی به کالاهای سرمایه ‌ ای بدل شده ‌ اند. بدین ‌ ترتیب در فضایی که احتمال تداوم مسیر صعودی دلار پیش ‌ بینی می ‌ شود، تقاضا برای خرید فولاد و محصولات فولادی نیز بیشتر می ‌ شود.

وی افزود: انرژی، ‌ بخش جدایی ‌ ناپذیر تولید در صنایع و به ‌ ویژه در حوزه فولادسازی است. در سال ‌ های اخیر و به ‌ دلیل توسعه ‌ نیافتگی زیرساخت ‌ های انرژی در کشور، شاهد پیشی گرفتن تقاضا بر تولید گاز هستیم. در چنین موقعیتی، تامین گاز صنایع به چالشی فراگیر برای فعالان صنعتی بدل شده است، به ‌ ویژه آنکه بسیاری از صنایع نیز با تکیه ‌ بر بهره ‌ مندی از همین ذخایر، احداث ‌ شده و توسعه ‌ یافته ‌ اند.

اعتباری گفت: از آنجا که تأمین گاز مصارف خانگی برای دولت ‌ ها اولویت دارد، انرژی صنایع با محدودیت روبه ‌ رو می ‌ شود. این محدودیت ‌ ها در هفته ‌ های اخیر شدت گرفته و انتظار می ‌ رود چالش یادشده در هفته ‌ های آتی نیز ادامه ‌ دار باشد. بنابراین، روند صعودی بهای فولاد و تداوم آن، عجیب یا دور از ذهن نیست. این محدودیت ‌ ها ابتدا در حلقه آهن ‌ اسفنجی نمایان شد، تا جایی که برای یک بازه زمانی ۲ هفته ‌ ای، فرآیند عرضه آهن ‌ اسفنجی در بورس کالا متوقف شد. در ۲ هفته اخیر نیز، گاز صنایع تولیدکننده محصولات فولادی نیز با محدودیت جدی روبه ‌ رو شده. این محدودیت ‌ ها به ‌ قدری شدت گرفته ‌ اند که نرخ میلگرد در بازار آزاد به حدود ۲۲ هزار تومان و تیرآهن به ۲۴ هزار تومان افزایش ‌ یافته است. وی گفت: البته چنانچه مشکل واحدهای فولادی در تامین انرژی مرتفع شود یا ثبات به بازار دلار بازگردد، می ‌ توان به رفع بخشی از حاشیه ‌ های این صنعت امید داشت، اما نباید از ذکر این نکته غافل بود که چالش انرژی برای کشور ما ادامه ‌ دار است. بنابراین، تا زمانی که این کمبود به ‌ طوررسمی مرتفع نشود، نمی ‌ توان و نباید به رفع مشکلات در زنجیره فولاد امید داشت.

وی در پیش ‌ بینی آینده بازار محصولات فولادی اظهار کرد: رکود تورمی آینده بازار فولاد و محصولات فولادی است و گریزی از آن به ‌ نظر نمی ‌ رسد. علاوه بر این، می ‌ توان این ‌ طور ادعا کرد که تورم موردانتظار در بازار فولاد که به ‌ طورسنتی در شب عید یا اردیبهشت حاصل می ‌ شود، اکنون در زمستان تجربه ‌ شده است.

سخن پایانی

رکوردشکنی ‌ های متعدد محصولات تولیدشده در زنجیره فولاد در هفته ‌ های اخیر خبرساز شده است. از یک ‌ سو برای نخستین مرتبه ضریب قیمتی آهن ‌ اسفنجی به شمش فولاد به ۷۷ درصد افزایش ‌ یافته است. از سوی دیگر نیز، بهای محصولات فولادی در بازار آزاد رکوردهای جدید قیمتی را ثبت کرده. این صعود قابل ‌ توجه قیمتی در سایه رقابت گسترده برای خرید محصولات تولیدشده در زنجیره فولاد کشور حاصل ‌ شده است. بنابراین، تا زمانی که محدودیت ‌ های حاکم بر فرآیند تولید در این زنجیره مرتفع نشود، نباید به تعدیل قیمتی در این زنجیره امید چندانی داشت.