سیمان ارزان می‌شود؟
عبدالرضا شیخان، دبیر انجمن کارفرمایان صنعت سیمان گفت: مکانیسم بورس کالا و تقابل میان عرضه و تقاضا در شرایطی شفاف، بهترین راهکار برای تنظیم بازار سیمان کشور است.
با شدت گرفتن التهاب در بازار سیمان و شکل‌گیری رقابت برای خرید این محصول ساختمانی در معاملات بورس کالا، ستاد مدیریت بازار کالاهای پایه، موادی را با هدف تنظیم بازار این محصول ساختمانی مصوب کرد. این سیاست‌ها با هدف مدیریت تقاضا و عرضه سیمان در بورس کالا تبیین شده‌اند. با این وجود، فعالان صنعت سیمان دخالت در روند عرضه و تقاضای این محصول را در بورس کالا اشتباه می‌دانند و تاکید دارند دخالت بیش از اندازه در روند عرضه و تقاضا منجر به برهم خوردن نظم بازار می‌شود. علاوه بر این، با اجرایی شدن سیاست‌های موردبحث، کمبود سیمان در بازار افزایش خواهد یافت. فعالان صنعت سیمان ضمن تاکید بر محدودیت در تامین برق صنایع، افت تولید را علت اصلی رشد قیمت این محصول عنوان می‌کنند. با این وجود، تاکید دارند طبق توافق با وزارت نیرو مقرر شده برق موردنیاز برای تولید ماهانه ۵ میلیون تن سیمان در اختیار صنایع قرار گیرد؛ درنتیجه چنانچه دولت و وزارت صنعت، معدن و تجارت از دخالت در این بازار بپرهیزند و تنظیم بازار را به بورس کالا محول کند، در آینده نزدیک، چالش‌های حاکم بر این بخش برطرف خواهد شد.
مصوبات جلسه مدیریت بازار کالاهای پایه سیمان
براساس مصوبات بیست‌وششمین جلسه مدیریت بازار کالاهای پایه، مقرر شد تمامی کاربرانی که پس ار ۱۵ خرداد اقدام به ثبت‌نام در سامانه جامع تجارت و درخواست کد نقش کرده‌اند، تا اطلاع ثانوی امکان خرید این محصول را از بورس کالا نداشته باشند. در ادامه مقرر شد محدودیت درصد شفافیت در راستای امکان خرید کاربران از بورس کالا به‌صورت ۹۰ درصد شفافیت در بازه ۳ ماهه و ۷۵ درصد در بازه یک‌ماهه در نظر گرفته شود و درصدهای پایین‌تر از شاخص‌های اعلام شده، امکان خرید سیمان از بورس کالا را نداشته باشند. در همین حال، فروشندگان سیمان موظف شدند حداکثر فاکتور فروش به خرده‌فروشان را برابر ۱۰۰ تن ارائه دهند و این خرده‌فروشان حتما کد نقش و کد فروش داشته باشند. در ادامه حداکثر فاکتور فروش به مصرف‌کننده با کد ملی، ۱۰ تن اعلام شد. میزان حداکثر موجودی انبار تولیدکنندگان نیز معادل ۳۰ درصد خرید ماهانه اعلام شده است. در ادامه برای مدیریت طرف تقاضا مقرر شد عرضه سیمان به‌صورت سلف ۴ ماهه انجام می‌شود و معاملات اعتباری نیز ممنوع هستند. در واقع سیاست‌گذار انتظار دارد با اجرای سیاست‌های یادشده از خریدوفروش غیرواقعی سیمان در بورس کالا جلوگیری کند؛ در همین حال حداکثر سیمان تولیدشده در بورس کالا عرضه شود. با این وجود، فعالان صنعت سیمان به تاثیر سیاست‌های یادشده آن‌قدرها هم مطمئن نیستند و اعتقاد دارند این راهکارها در نهایت نتیجه‌بخش نخواهند بود. در واقع تنها راهکار اصلی برای مقابله با این شرایط، افزایش تولید سیمان و مدیریت محدودیت برق است.
افزایش تولید، راهکار تنظیم بازار
عبدالرضا شیخان، دبیر انجمن کارفرمایان صنعت سیمان در گفت‌وگو با اظهار کرد: تولید سیمان در کشور سابقه طولانی دارد. بازار خریدوفروش این محصول ساختمانی در کشور با فراز و نشیب‌های متعددی روبه‌رو بوده است. در شرایطی که میزان تولید این محصول کاهش می‌یابد، شاهد رشد بهای آن در بازار هستیم. در همین حال، با پیشی گرفتن عرضه بر تقاضا، تولیدکنندگان این محصول را با تخفیف در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌دهند.
دبیر انجمن کارفرمایان صنعت سیمان افزود: با ورود سیمان به بورس کالا، روند درستی بر فرآیند خریدوفروش این محصول حاکم شد. با این وجود در هفته‌های اخیر شاهد رشد بهای سیمان در معاملات بورس کالا و رقابت گسترده برای خرید این محصول بودیم. این التهاب، به‌دلیل انتشار خبر قطعی و محدودیت برق صنایع آغاز شد و در ادامه با گرم‌تر شدن هوا، تامین انرژی صنایع سیمان کشور با محدودیت روبه‌رو شد و درنتیجه التهاب در بازار خریدوفروش این محصول ادامه یافت؛ بنابراین سیاست‌گذاران در وزارت صنعت، معدن و تجارت با هدف تنظیم بازار سیمان اقدام به ارائه راهکارهایی با هدف تنظیم و مدیریت تولید و عرضه سیمان کرده‌اند. با این وجود به اعتقاد فعالان صنعت سیمان هر نوع دخالت در روند تنظیم بازار، نه‌تنها چالشی را رفع نمی‌کند، بلکه بر التهابات این بازار بیش از پیش می‌افزاید.
وی افزود: صنایع سیمان برای رفع این التهابات جلساتی را با وزیر نیرو برگزار کرد و مقرر شد ماهانه برق موردنیاز برای تولید ۵ میلیون تن سیمان در اختیار صنایع قرار گیرد. خوشبختانه از زمانی که مقررشده برق سیمانی‌ها مدیریت شود، شاهد بازگشت قیمت‌ها به روند نزولی بوده‌ایم و منتظر بازگشت تعادل به این بازار هستیم. در چنین شرایطی هر راهکاری که تعادل و آرامش حاکم بر بازار سیمان را بر هم بزند، اشتباه است.
این فعال صنعت سیمان گفت: در حال حاضر، سیمان با قیمت پایه به‌مراتب پایینی در مقایسه با هزینه تمام‌شده تولید آن در بورس کالا عرضه می‌شود، همین موضوع نیز چالش‌هایی را برای تولیدکنندگان ایجاد کرده است. همزمان انتقال این محصول به مناطقی در مسافت‌های طولانی، به‌صرفه نیست؛ بنابراین اصلاح قیمت این محصول، یکی از راهکارهای غلبه بر چنین مشکلات و محدودیت‌هایی است.
شیخان گفت: قیمت سیمان در مناطقی که میزان تولید این محصول در مقایسه با مصرف آن بالاتر است، به‌مراتب پایین‌تر برآورد می‌شود. چنانچه قیمت سیمان منطقی شود، امکانی برای حمل و انتقال آن به سایر مناطق با تقاضای بالاتر فراهم می‌شود و بدین‌ترتیب گامی مثبت در جهت تنظیم بازار این محصول ساختمانی برداشته خواهد شد.
وی افزود: توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که قیمت سیمان در مقایسه با سایر محصولات ساختمانی به‌مراتب پایین‌تر است و قیمت این محصول در شرایطی ثابت نگه داشته می‌شود که هزینه‌های تولید از سال گذشته تاکنون به‌مراتب افزایش یافته است؛ در نتیجه دخالت دولت مشکلی را برطرف نمی‌کند. در چنین بستری، اصرار سیاست‌گذاران به ارزان‌فروشی سیمان نیز بر بار مشکلات این صنایع می‌افزاید.
شیخان در ادامه و در زمینه تامین برق صنایع سیمان کشور در ماه‌های گرم امسال گفت: در سال جاری نیز شاهد محدودیت‌ها در روند تامین برق صنایع هستیم، با این وجود محدودیت‌های یادشده مدیریت‌شده هستند. همین موضوع به ارتقای شرایط تولید و تنظیم بازار سیمان در موقعیت کنونی کمک می‌کند. هرچند انتظار می‌رود سیاست‌گذاران با اجرای سیاست‌های نادرست مانع بهبود شرایط بازار نشوند.
سعی و خطا برای فروکش کردن التهاب
حسین چهرگانی، مدیرعامل شرکت سیمان پیوند گلستان در گفت‌وگو با اظهار کرد: تلاش برای تنظیم بازار سیمان و راهکارهای پیشنهادشده برای بازگشت ثبات و آرامش به این بازار، کارآیی لازم را ندارند. قوانین و مقررات مرتبط با تنظیم بازار به‌طور مرتب تغییر می‌کند که حکایت از نبود پشتوانه دقیق برای طرح‌ریزی آنها دارد.
چهرگانی گفت: برخی واحدهای فعال در صنعت سیمان، خریداران گسترده‌ای دارند و برخی دیگر از عاملان توزیع برای فروش محصولات خود استفاده می‌کنند؛ بنابراین با توجه به ابلاغیه جدید وزارت صنعت، معدن و تجارت و درخواست شفافیت هرچه بیشتر فروشندگان سیمان مبنی بر شفافیت بیشتر از یکه ماه برابر ۷۰ درصد و ۳ ماهه ۹۰ درصد، بخشی از خریداران در روند ثبت سفارشات خود با چالش روبه‌رو می‌شوند. همین موضوع به‌جای آنکه تاثیر مثبتی بر روند تنظیم بازار داشته باشد، بر کمبود سیمان در بازار می‌افزاید.
مدیرعامل شرکت سیمان پیوند گلستان افزود: به‌علاوه آنکه حجم خرید عاملان توزیع قابل‌توجه است؛ بنابراین بخشی از محصولات خریداری‌شده خود را در کارخانه دپو می‌کنند. به بیانی دیگر، سیمان خریداری‌شده توسط عاملان توزیع به‌صورت گردشی در کارخانه‌ها می‌ماند اما این موارد به‌منزله انبار کردن سیمان نیست. سیمان محصولی پرحجم است و انبار کردن آن برای مدت‌زمان طولانی ممکن نیست. در همین حال، انبار کردن این محصول ساختمانی با توجه به حجم بالای آن مستلزم پرداخت هزینه انبارداری قابل‌توجهی است.
این فعال صنعت سیمان در ادامه با اشاره به مشکلات حمل‌ونقل سیمان اظهار کرد: همین مشکلات خود زمینه رسوب این محصول را در کارخانه‌ها فراهم می‌کند. به‌عنوان مثال در حال حاضر در فصل کشاورزی هستیم و بسیاری از کامیون‌های حمل‌ونقل به انتقال محصولات کشاورزی اختصاص یافته‌اند و محصولات در کارخانه‌ها رسوب می‌کند.
وی گفت: در چنین شرایطی، محدودیت‌هایی که برای خرید سیمان ایجاد می‌شود به کمبود هرچه بیشتر این محصول در بازار منتهی خواهد شد؛ یعنی راهکارهای تنظیم بازار، نه‌تنها نتیجه‌بخش نیستند، بلکه فشار مضاعفی به صنایع تحمیل می‌کند.
چهرگانی با اشاره به ابطال معاملات سیمان در بورس کالا طی هفته‌های اخیر، افزود: در طول یک سال اخیر، سیمان در بورس کالا معامله می‌شود اما در نهایت این معاملات به‌دلیل رقابت گسترده‌ای که روی خرید آن ایجاد می‌شود، باطل می‌شوند و این راهکار نه‌تنها نتیجه‌بخش نیست، بلکه به کمبود سیمان در بازار منتهی می‌شود.
این فعال صنعت سیمان اظهار کرد: برای ارزان شدن سیمان باید عرضه این محصول در بازار افزایش یابد اما روند ابطال معاملات خلاف این سیاست است. در چنین شرایطی دست دلالان برای سوءاستفاده از شرایط بیشتر می‌شود.
وی در ادامه با اشاره به محدودیت‌های کنونی در تامین برق صنایع، گفت: از نیمه خرداد تامین برق صنایع کشور با محدودیت روبه‌رو شده و انتظار می‌رود این محدودیت تا نیمه‌شهریور ادامه یابد. در چنین بستری از میزان تولید صنایع سیمان کشور کاسته شده و بدین‌ترتیب میزان تقاضا برای خرید سیمان در مقایسه با عرضه این محصول، پیشی گرفته؛ درنتیجه رشد قیمت این محصول در سایه رقابت برای خرید آن طبیعی است. با این وجود، برقراری تعامل میان وزارت نیرو با تولیدکنندگان و مدیریت محدودیت‌های یادشده به بهبود شرایط و تنظیم این بازار کمک خواهد کرد.
سخن پایانی
در طول هفته‌های گذشته شاهد پیشی‌گرفتن تقاضا بر عرضه سیمان در بورس کالا بوده‌ایم، به‌نحوی که رقابت گسترده‌ای برای خرید این محصول ساختمانی در رینگ معاملاتی بورس کالا شکل گرفته است. همزمان سیمان در بازار آزاد با بهای به‌مراتب بالاتری خریدوفروش می‌شود. کمبود تولید سیمان به‌دلیل محدودیت در تامین برق صنایع از مهم‌ترین دلایل تنش و التهاب در بازار است. همزمان دلالان و واسطه‌ها نیز از این فرصت برای کسب سود بیشتر استفاده می‌کنند. در نتیجه مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت اقدام به ابلاغ بخشنامه‌ای با هدف تنظیم بازار سیمان کرده و در این بخشنامه تلاش‌شده روند عرضه و تقاضا برای سیمان مدیریت شود. با این وجود، به اعتقاد فعالان صنعت سیمان موارد مطرح‌شده از سوی مسئولان نه‌تنها نتیجه‌بخش نیستند، بلکه تنظیم بازار این محصول ساختمانی را با چالش‌های به‌مراتب دشوارتری روبه‌رو می‌کنند. این صنعتگران با اشاره به وعده وزارت نیرو مبنی بر تامین برق صنایع سیمان کشور برای تولید ماهانه ۵ میلیون تن محصول، تاکید دارند چنانچه این وعده محقق شود، بخشی از التهابات برطرف خواهد شد.
