فصل سرد دستمزد کارگران
حمایت از قشر کارگران ساختمانی توسط مسئولان ضعیف است، بارها و بارها اعلام شده که کارگران ساختمانی معروف به بیکاران فصلی هستند و با سرد شدن هوا و رکود در صنعت ساختمان‌سازی در عمل این کارگران نیز بیکار می‌شوند و درآمدی ندارند.
حمایت از قشر کارگران ساختمانی توسط مسئولان ضعیف است، بارها و بارها اعلام شده که کارگران ساختمانی معروف به بیکاران فصلی هستند و با سرد شدن هوا و رکود در صنعت ساختمان سازی در عمل این کارگران نیز بیکار می شوند و درآمدی ندارند. دولت باید طرحی را اجرایی کند تا در آن کارگران ساختمانی در فصول سرد سال به سمت کارهای تولیدی با تشکیل تعاونی سوق داده شوند، اما این کار نیازمند یک برنامه ریزی و مدیریت صحیح است. همچنین، دولتمردان باید یک نگاه ویژه به کارگران ساختمانی داشته باشند تا از وضعیت فعلی خارج شوند. در صنعت ساختمان سازی کارگران بیش ترین زحمت را متحمل می شوند، اما این افراد کمترین بهره را از این صنعت پرسود دارند. متاسفانه در برابر افزایش دستمزد کارگران ساختمانی در سطح ملی، مقاومت وجود دارد، چرا که میانگین دستمزد روزانه یک کارگر باید روزانه ۳۰۰ هزار تومان باشد، اما در عمل این مبلغ به آنها پرداخت نمی شود، گاهی دستمزد پرداخت شده به آنها روزانه ۱۵۰ هزار تومان است. صمت در این گزارش در رابطه با مشکلات معیشتی کارگران ساختمانی با جمشید برزگر، رئیس کانون انبوه سازان ایران به گفت وگو پرداخته است.
عرضه کارگر از تقاضا پیشی گرفت
داده های آماری منتشرشده توسط مرکز آمار ایران نشان می دهد، سال گذشته ۱۴۰۰ صدور پروانه احداث ساختمان توسط شهرداری های کشور بالغ بر ۲۶.۷ درصد کاهش یافته است.
آمار پروانه های ساختمانی صادرشده امسال هم امیدبخش نیست و روند نامطلوب ساخت وساز همچنان ادامه دارد. آخرین آمارها حاکی است تعداد ۷۳۶ پروانه احداث ساختمان توسط شهرداری تهران در بهار ۱۴۰۱ صادر شده که نسبت به فصل گذشته
6. 50 درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ۴۷.۲ درصد کاهش داشته است.
مجموع مساحت زیربنا در پروانه های صادرشده برای احداث ساختمان در بهار ۱۴۰۱ حدود ۱۷۱۰۵ هزار مترمربع بوده که نسبت به فصل گذشته 6 .20 درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ۱۶.۷ درصد کاهش داشته است. توجه به این نکته ضروری است که بیشتر سازندگان، پروانه های ساخت وساز خود را در فصل بهار و ماه ابتدایی تابستان دریافت می کنند تا عمده عملیات ساختمانی آنها در فصل گرم سال به اتمام برسد و با مشکلاتی که فصول سرد بر سر ساختمان سازی می آورند، مواجه نشوند. از اوایل بهار امسال، پیش بینی می شد که با کاهش فعالیت ساختمان سازی در تهران و کلانشهرها مواجه باشیم، چرا که فروش آپارتمان ها و املاکی که پیش از این ساخته شده با رکود شدید مواجه بود و باوجود افزایش قیمتی که هر ماه شاهد آن هستیم، تقاضایی برای خرید در بازار وجود ندارد. در تابستان نیز، این وضعیت تشدید شد و سازندگان نسبت به سال قبل، شروع به ساخت ساختمان های کمتری کردند. بنابراین، کارگران ساختمانی امسال با بیکاری مواجه شدند و در کل بهار و تابستان امسال، عرضه کارگر از تقاضای آن بیشتر بود.
به تازگی موضوع افزایش حقوق کارمندان و بازنشستگان دولتی مطرح شده است، اما حقوق کارگران ساختمانی براساس قرارداد بین کارگر و کارفرما تعیین شده و هیچ نهادی به این موضوع ورود نمی کند. به نظر شما این اتفاق چه آسیبی می تواند به معیشت کارگران و صنعت ساخت وساز وارد کند؟
کارگران ساختمانی قشری هستند که بخش قابل توجهی از رشد و توسعه شهرنشینی را به دوش کشیده اند. این افراد بسیار آسیب پذیر هستند و وقتی حمایت های دولتی برداشته شود، به طورقطع مشکلات شان بیشتر خواهد شد.
شغل کارگران ساختمانی موقتی است و از این روی این شغل در دسته مشاغل سازمان نیافته قرار می گیرد و مشخص نبودن ارکان اصلی کار یعنی کارگر، کارفرما و کارگاه سبب شده است که تا به امروز حقوق کارگران روزمزد، ساختار مشخصی نداشته باشد و در این سال ها بارها دچار تغییر شود. کارگران ساختمانی در بسیاری از مواقع از حقوق و مزایای کار به طورکامل برخوردار نیستند.
یکی از مواردی که می تواند کمک شایانی به این گروه کاری داشته باشد، گستردن چتر حمایتی از طریق بیمه کارگران ساختمانی است. اما خوشبختانه این موضوع دلیل بر کاهش درآمد اکثر کارگران روزمزد ساختمانی نشده، چرا که دستمزد کارگران ساختمانی در حال حاضر مبلغی راضی کننده است و قرارداد این افراد به نحوی نیست که مشکلات معیشتی ایجاد کند و بیشتر کارگران ساختمانی حاضر نیستند با مبلغ کم با پیمانکاران قرارداد امضا کنند.
پیش بینی می شد عرضه و تقاضای نیروی کار و کارگر ساختمانی از اوایل بهار امسال به دلیل کاهش فعالیت ساختمان سازی در تهران و کلانشهرها با مشکل مواجه شود، اما برخلاف این موضوع، کارگران ساختمانی که با پیمانکاران خصوصی همکاری می کنند، به طورمتوسط ۱۱ ماه در سال مشغول فعالیت هستند و مشکلی از این بابت وجود ندارد.
کاهش فعالیت ساختمان سازی در تهران و کلانشهرها عرضه کارگر از تقاضا را بیشتر کرده است، شاید این موضوع بر فعالیت بخش زیادی از کارگران تاثیری نگذارد،اما به هر حال عده زیادی از کارگران بیکار می شوند و سراغ مشاغل فصلی می روند. علت این موضوع چیست؟
اینکه برخی کارگران ساختمانی امسال با بیکاری مواجه شدند و در کل بهار و تابستان، عرضه کارگر از تقاضای آن بیشتر و غیرقابل چشم پوشی بود، اما باید علت آن را در موضوعاتی پیدا کرد که به وضعیت اقتصادی و بحث نقدینگی مرتبط است، چرا که بسیاری از پروژه های ساختمانی به علت مشکلات متعدی که سر راه شان به وجود آمد، تعطیل شد و به طبع کارگرانی که در این ساختمان ها مشغول فعالیت بودند، بیکار شدند. خیلی از کارشناسان مهم ترین عامل این نابسامانی را رشد نقدینگی و تورم می دانند و راهکارهای مختلفی هم برای رفع این مشکل پیشنهاد داده اند. مهار نقدینگی و تورم زمانبر است و دولت سیزدهم باید یک برنامه 4 یا 5 ساله در این زمینه داشته باشد تا ثمرات این برنامه را خودش هم مشاهده کند. تولید مسکن نباید منجر به خلق پول و نقدینگی شود، بلکه ساخت مسکن می تواند سرعت گردش پول را در کشور افزایش دهد و از طرف دیگر، منابع انبوه سازی نیز برای ما نگران کننده است، چرا که معلوم نیست باید از کجا تامین شود.
مصالح ساختمانی هر هفته گران می شود و مشکلات زیادی را برای پیمانکاران به وجود آورده است. به نظر شما این اتفاق می تواند سرعت ساخت و ساز را پایین آورده و حقوق و دستمزد کارگران را کاهش دهد؟
یکی دیگر از عوامل در کاهش ساخت وساز مسکن و رها شدن پروژه های مسکنی، نداشتن ثبات نرخ مصالح ساختمانی است و این افزایش نرخ مصالح ساختمانی باعث کاهش انگیزه ساخت وساز شده و در این شرایط که انبوه سازان دیگر زیر بار ریسک های قابل پیش بینی نمی روند، کنترل قیمت ها در بازار مصالح ساختمانی باعث کاهش تولید شده، چرا که قیمت مصالح ساختمانی تاثیر مستقیمی بر نرخ تمام شده ساختمان و واحدها دارد.
قیمت مصالح ساختمانی به طور هفتگی افزایش پیدا می کند؛ وعده دولت این بود که در راستای افزایش تولید مسکن، نرخ مصالح ساختمانی را کنترل و برای سازندگان مسکن تعدیل کند، اما تا به امروز این وعده محقق نشده است.
این اقدامات، سرعت ساخت وساز را کاهش می دهد و بسیاری از کارگران ساختمانی را بیکار می کند.
هزینه های ساخت مسکن، امسال چند درصد رشد کرده و آیا این روند قابل کنترل است؟
هزینه های ساخت مسکن، امسال حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد افزایش یافته، اما سال گذشته به دلیل رشد نرخ تورم و افزایش سایر هزینه های مرتبط با ساختمان و ساخت وساز، هزینه ساخت ۱۰۰ درصد رشد پیدا کرده بود. حال با این افزایش هزینه ها و بالا رفتن عوارض ساخت وساز از سوی شهرداری ها، به طورقطع نرخ تمام شده مسکن روز به روز بالا خواهد رفت.
برنامه های شهرداری ها با افزایش عوارض ساخت وساز، مغایر با برنامه های دولت و رونق تولید و خانه دار شدن است که چندی پیش، شهرداری تهران ابلاغ کرده بود، بنابراین، با این روند در پیش گرفته شده، عرضه و تولید مسکن از تقاضا باز هم عقب خواهد ماند و قیمت ها رشد خواهد کرد.
دولت وعده ساخت سالی یک میلیون واحد مسکونی را به مردم داده است. آیا تاکنون دولت آن طور که باید با انبوه سازان همکاری داشته است؟
دولت برای اجرای سیاست های خود برای ساخت مسکن، باید از انبوه سازان کمک بگیرد. به این نحو که دولت زمین موردنیاز را تامین کند و انبوه سازان بعد از اخذ مجوزهای لازم، اقدام به تهیه یک نقشه مهندسی ساز کرده و از بانک ها تسهیلات بگیرند. با این اتفاق، واحدهای مسکونی براساس مشتری مداری و رضایت شهروندان ساخته می شود.
دولت باید با سیاست گذاری صحیح و نظارت مستمر، عملکرد ساخت مسکن را مدیریت کند، نه اینکه با دخالت غیرتخصصی، مانع سرعت بخشیدن به بخش ساخت وساز شود و توان تولید را از بخش خصوصی بگیرد.
دولت باید با اختصاص بودجه معین به بخش خصوصی، این امکان را برای سازندگان و انبوه سازان فراهم کند تا این بخش با استفاده از امکانات و تکنولوژی های جدید اقدام به ساخت وساز در کشور کرده و به تولید مسکن سرعت ببخشند.
باتوجه به وقفه 8 ساله کشور در بخش ساخت و ساز، ضرورت دارد که دولت برای تحقق هرچه سریع تر اهداف خود، زمینه های همکاری با سایر بخش ها را تقویت کند تا عرضه و تقاضای مسکن در کشور به تعادل برسد.
سخن پایانی
برای کارگران ساختمانی در خوش بینانه ترین حالت ممکن، از ابتدای خرداد تا پایان آبان شرایط کار فراهم است، البته این مسئله بدین معنا نیست که در این ایام نیز هر روز مشغول کار هستند، بلکه اگر شانس با آنها یار باشد، نیمی از ماه،مشغول کار هستند و باتوجه به این موضوع، درآمد و دستمزد این قشر زحمتکش کاهش پیدا می کند.
تورم و گرانی این روزها کمر بسیاری از افراد را در تامین هزینه های زندگی خم کرده است، در این میان شرایط برای افرادی که دستمزد آنها براساس کار روزانه پرداخت می شود و حقوق ثابتی ندارند، سخت تر شده است، اگر یک کارگر ساختمانی در طول سال و با احتساب روزهای تعطیل، ۳۰ روز هم مشغول کار باشد و روزانه ۳۰۰ هزار تومان دستمزد دریافت کند، حقوق ماهانه او حدود ۹ میلیون تومان می شود، در حالی که این سطح از درآمد، کفاف هزینه های زندگی کارگران را نمی دهد، اما برخی کارگران ساختمانی در ماه شاید ۱۰ روز بتوانند مشغول کار باشند.
سرد شدن هوا در عمل صنعت ساختمان سازی را به کما می برد و در این ایام مشکلات کارگران ساختمانی بیش تر از گذشته مشهود است، بسیاری از این کارگران، سوز سرما را بر جان می خرند تا شاید امیدی باشد در این روزهای سرد تا کسی به دنبال کارگر باشد؛ حال درک کنید شرایط کارگری را که پس از گذراندن یک روز سخت و سرد، باید شب با دست خالی به منزل برگردد.
اگر فکری به حال کارگران ساختمانی کشور نشود، این قشر زیر فشارهای اقتصادی برای تامین هزینه های خانواده، بیش تر از گذشته دچار چالش می شوند و از سفره ای که روز به روز در حال کوچک شدن است، چیزی باقی نخواند ماند.
