آخرین اخبار در رابطه با برجام حاکی از آن است که تهران و واشنگتن پاسخ خود در خصوص متن پیش‌‌‌نویس اتحادیه اروپا را در تاریخ تعیین‌شده، ارائه کردند و طبق پیش بینی‌های کارشناسان و حتی تیم مذاکره کننده، اکنون بیش از هر زمانی به پایان توافق و احیای برجام نزدیک شده‌‌‌ایم. چرا که وزیر امور خارجه هم اخیرا عنوان کرد که «اگر واکنش آمریکا همراه با واقع‌‌‌بینی و انعطاف باشد، توافق رخ می‌دهد و اگر انعطافی نشان ندهند، باید بیشتر گفت‌‌‌وگو کنیم.» با همه اینها هنوز کارشکنی‌ها وجود دارد و تکلیف مذاکرات روزانه تغییر می کند. در عین حال به نظر می رسد ایران به دنبال تضمین قوی تری از برجام است و اظهارات تیم مذاکرات و نزدیکان به این تیم نشان می دهد بدون تضامین کافی ایران تن به توافق نخواهد داد. در همین باب با محمدجواد جمالی نوبندگانی به گفت و گو پرداختیم که در ادامه می خوانید.

بایدن محبوبیت سابق را ندارد

نوبندگانی در رابطه با عدم آمادگی آمریکا برای احیای برجام ، اظهار کرد: به نظر نمی رسد، طرف آمریکایی تا قبل از انتخابات اکتبر که انتخابات کنگره است و دو سوم سناتورها انتخاب می شوند آمادگی این را داشته باشند که در رابطه با مسائل برجامی با ایران به توافقی دست پیدا کنند. چون قطعا امتیازاتی که به ایران داده می‌شود در جریان انتخابات به عنوان نقاط ضعف و پاشنه آشیل دموکرات ها مورد استفاده قرار خواهد گرفت. بخصوص که آقای بایدن به دلیل جنگ اوکراین و برخی از مسائل موجود در داخل آمریکا از محبوبیت بالایی برخوردار نیست. از این رو من تصور می کنم آمریکا به دنبال کش دادن این موضوع است. می‌بینیم که از زمان جواب ایران به جوزف بورل مدت زیادی گذشته است اما آمریکایی‌ها هنوز پاسخ نداده‌اند. آنها اعلام کرده اند که مطالعه می کنیم اما هنوز مطالعه آن ها تمام نشده اعلام می کنند که گفتگو ها سازنده نبود

وی افزود: تصور من این است که تا یکی دو ماه آینده کش آمدن سوال و جواب و جنگ تبلیغاتی و رسانه ای را در مواضع طرف های درگیر در برجام شاهد هستیم. مگر اینکه اتفاقی ویژه و خاص از یکی زا طرفین سر بزند که توافق قبل از انتخابات کنگره حاصل شود. فعلا می شود گفت به دنبال انداختن توپ در زمین یکدیگر هستند. فشار های رسانه ای و مصاحبه ها که بیشتر از طرف غربی ها است نشان می دهد اروپا هم مثل قبل نمی تواند بر آمریکا فشار بیاورد.

لابی عربستان و رژیم صهیونیستی در مورد برجام شدت گرفته است

نوبندگانی ادامه داد: از طرفی برخلاف برجام ۲۰۱۵، امروز تحرکات لابی عربستان و اسرائیل برای فشار بر مذاکرات بالا است. به نظر من این نکته از عوامل موثر خارج از مذاکرات بر نتیجه است و نباید این مسائل را نادیده گرفت. پیش بینی من این است که بازی برد برد واقعی در جریان باشد اما اخیرا اعلام کرده ام که تا پایان انتخابات کنگره آمریکایی ها آمادگی رسیدن به توافق منصفانه را نخواهند داشت.

نماینده سابق مجلس خاطرنشان کرد: به نظر من موضع ایران به اتفاقاتی برمی گردد که بعد از تفاهم ۲۰۱۵ رخ داد. آنجا برجام به عنوان برنامه جامع اقدام مشترک بود اما دیدیم که ایران به تمام تعهدات خود عمل کرد. آژانس، اتحادیه اروپا و حتی آمریکایی‌ها تایید کردند که ایران به تعهدات خود عمل کرده است. حتی در مقابل بی تعهدی طرف مقابل هم صبر خوبی داشت. اروپا در گفتار درمانی ماند و اقدام خاصی انجام نشد و آمریکایی‌ها نیز شروع به تحریم های حداکثری کردند و این اثر سویی بر جای گذاشت. روابط تجاری اصلا برقرار نشد و هر کسی جای ایران بود، دیوار بلندی از بی‌اعتمادی ایجاد می‌کرد.

حق با ایران است

نوبندگانی افزود: امروز به نظر من ایران حق دارد که بگوید ما تعهد و تضمین می خواهیم چون هیچ ضمانتی وجود ندارد که نفر بعدی هم مثل ترامپ از این توافق خارج نشود. در چند روز گذشته برخی از سناتور‌های آمریکایی اعلام کرده اند که رییس جمهور بعدی حتما برجام دوم را پاره خواهد کرد. ما برای این تعهداتمان هزینه می‌کنیم. ما باز هم باید بسیاری از مراکز را تعطیل کنیم و سانتریفیوژ ها را برداریم و برخی از امکانات ایران در این جابجایی‌ها خراب می‌شوند و این اقدامات برای ایران بی هزینه نیست و هزینه گزافی در بر دارد. در مقابل طرف آمریکایی با یک امضا وارد قرارداد می شود و با یک امضا از توافق خارج می شود، اروپا هم قبول دارد که ایران در برابر تعهداتش به تضمین هایی برسد. این خواسته‌ای زیاد و فرا برجامی و غیر منطقی نیست. در تعامل ۲ نفر هم می بینیم که چنین مفاهیمی نهفته است. بماند که منافع کشوری به این مطلب گره خورده است. ایران باید بتواند از منافع رفع تحریم ها برخوردار باشد و از دلاری که بابت فروش نفت به او تعلق می گیرد استفاده کند و خرید کند و پول را وارد کشور کند. اگر قرار باشد این توافق تنها برای یک کشور یا جمع منافع داشته باشد، قطعا این بازی برد برد نخواهد بود.

گروسی در اختیار صهیونیست‌ها است

نوبندگانی با اشاره به لابی صهیونیست‌ها با رئیس آژانس بین المللی ا نرژی اتمی گفت: آژانس نهادی بین‌المللی برای نظارت بر ف عالیت‌های هسته ای کشور‌ها است. قطعا فعالیت های هسته‌ای و فنی هستند. از طرفی رییس آژانس بین المللی انرژی اتمی نمی‌تواند بدون تایید آمریکا انتخاب شود. برخی از روسای سابق آژانس وجهه‌ای بین المللی و استقلالی داشتند اما متاسفانه آقای گروسی این طور نیست. او به دنبال دبیر کل شدن و بلند پروازی های ویژه خودش است و به طور آشکاری در اختیار صهیونیست‌ها و آمریکایی‌ها قرار گرفته است.

وی افزود: همان‌طور که می بینیم در بحبوحه مساله پرونده ایران به اسرائیل سفر می‌کند و آنجا موضع می‌گیرد و حاضر نیست در مورد بمب های هسته ای رژیم صهیونیستی اظهار نظر کند و این بسیار بد است. آقای گروسی خود فعلا معضل است و رفتار های او سنجیده و در حد رییس یک نهاد بین المللی و یا دیپلماتی ماهر نیست. قبلا آقایان آمانو و البرادعی را داشتیم که در عالم سیاست آدم‌هایی استخوان خورد کرده بودند. اگر پی ام دی باز برقرار باشد، اهرم فشاری خواهد بود که طرف مقابل ایران در آینده از آن سو استفاده می کند. یکی از دستآورد های برجام ۲۰۱۵ بسته شدن پی ام دی بود اما امروز می بینیم با سوالات مکرر و با ابهامات بیشتری مطرح می‌شود.