موج آنفلوآنزای امسال که از هفته دوم آبان‌ماه آغاز شد، همچنان در بسیاری از استان‌های کشور با شدت ادامه دارد. دکتر علیرضا رییسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت، با اشاره به اینکه شدت این موج نسبت به سال گذشته بیشتر است، اعلام کرد که استان‌های گلستان، قزوین، هرمزگان، سیستان و بلوچستان (زاهدان)، خوزستان (اهواز)، تهران، کرمانشاه و همدان همچنان در وضعیت هشدار قرار دارند و میزان ابتلا در برخی مناطق چند برابر آستانه هشدار نظام سلامت است.

به گفته او، تاکنون ۱۱۰ تا ۱۱۵ مورد فوت منتسب به آنفلوآنزا ثبت شده که عمدتاً مربوط به سالمندان و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای بوده است؛ آماری که نگرانی‌ها را درباره هفته‌های سردتر سال افزایش داده است.

افزایش شدید عفونت‌های تنفسی

دکتر قباد مرادی، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، اعلام کرده که نسبت عفونت‌های تنفسی در گردش کشور به ۱۶ تا ۱۷ درصد رسیده، در حالی که این عدد در شرایط عادی حدود ۶ درصد است. بر اساس استانداردهای جهانی، عبور سهم آنفلوآنزا از ۱۰ درصد به معنای ورود به وضعیت هشدار است؛ وضعیتی که اکنون اغلب استان‌ها با آن مواجه‌اند.

پایش‌ها نشان می‌دهد که عامل غالب موج امسال، آنفلوآنزای تیپ A با ساب‌تایپ H3N2 است؛ ویروسی با سرایت‌پذیری بالا که رفتار متفاوتی نسبت به سال‌های گذشته داشته است.

کودکان در کانون موج امسال

یکی از تفاوت‌های مهم موج امسال، تغییر گروه سنی مبتلایان است. برخلاف سال‌های گذشته که بزرگسالان بیشترین مبتلایان بودند، امسال کودکان ۵ تا ۱۴ ساله بیشترین سهم ابتلا را دارند. این موضوع باعث افزایش مراجعات کودکان به مراکز درمانی، تب‌های طولانی‌مدت و حتی پر شدن ظرفیت برخی بیمارستان‌ها در اوج بیماری شده است.

مرادی تأکید کرده که در برخی شهرها، میزان مراجعات به حدی بوده که ظرفیت مراکز درمانی تا آستانه تکمیل پیش رفته است؛ موضوعی که اهمیت مدیریت تجمعات، به‌ویژه در مدارس، را دوچندان می‌کند.

تعطیلی هدفمند مدارس

در واکنش به شرایط موجود، وزارت بهداشت و آموزش‌وپرورش شیوه‌نامه‌ای مشترک تدوین کرده‌اند. بر اساس این شیوه‌نامه، در صورت ابتلای همزمان درصدی از دانش‌آموزان یک مدرسه، آموزش می‌تواند ۵ تا ۷ روز به‌صورت غیرحضوری برگزار شود. مسئولان تأکید دارند که تعطیلی طولانی‌مدت راهکار کنترل آنفلوآنزا نیست و هدف اصلی، قطع موقت زنجیره انتقال در اوج بیماری است.

همزمانی با آلودگی هوا؛ عامل تشدید بستری‌ها

همزمانی موج آنفلوآنزا با آلودگی هوا در کلانشهرها نیز نگرانی‌ها را افزایش داده است. مرادی می‌گوید: «آنفلوآنزا موجب التهاب ریه می‌شود و آلودگی هوا این التهاب را تشدید می‌کند.» نتیجه این هم‌افزایی، افزایش موارد بستری به‌ویژه در سالمندان و بیماران زمینه‌ای است.

واکسن؛ هنوز برای گروه‌های پرخطر مفید است

اگرچه زمان طلایی تزریق واکسن (شهریور تا مهر) گذشته، اما وزارت بهداشت همچنان تزریق واکسن را برای سالمندان، بیماران زمینه‌ای و افراد با نقص ایمنی توصیه می‌کند. شواهد نشان می‌دهد واکسن می‌تواند بیش از ۷۰ درصد از بستری و مرگ‌ومیر جلوگیری کند.

هشدار درباره مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک

همزمان با موج آنفلوآنزا، متخصصان نسبت به مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک هشدار می‌دهند. مرادی اعلام کرده که مصرف آنتی‌بیوتیک در ایران ۹ تا ۱۰ برابر برخی کشورهاست و شاخص تجویز آن به ۵۲ درصد رسیده، در حالی که میانگین جهانی ۲۲ درصد است. این روند می‌تواند مقاومت میکروبی را به یکی از تهدیدهای جدی آینده سلامت کشور تبدیل کند.

پیش‌بینی ادامه موج تا چند هفته آینده

به گفته معاون بهداشت وزارت بهداشت، اوج موج آنفلوآنزا سه تا چهار هفته آینده ادامه خواهد داشت و بر اساس الگوهای سال‌های گذشته، انتظار می‌رود از اواخر بهمن تا اوایل اسفند روند ابتلا کاهش یابد.

مسئولان بار دیگر از مردم خواسته‌اند با استفاده از ماسک در فضاهای بسته، ماندن در خانه هنگام بیماری، پرهیز از مصرف خودسرانه دارو و مراقبت ویژه از سالمندان و کودکان در کنترل موج نقش داشته باشند. رییسی تأکید کرده که رعایت همین توصیه‌های ساده می‌تواند از فشار بیشتر بر نظام سلامت جلوگیری کند.