بحران امنیت انرژی جدی شد
در شرایط بحرانی وضع هوای شهرهای مختلف ایران، هشدارهایی درباره وقوع بحران امنیت انرژی در ایران داده می‌شود.
در شرایط بحرانی وضع هوای شهرهای مختلف ایران، هشدارهایی درباره وقوع بحران امنیت انرژی در ایران داده می شود. مهر امسال، گزارشی از سوی گروه انرژی مجلس شورای اسلامی در صحن علنی مجلس قرائت شد که حاوی اخطارهایی نسبت به احتمال وقوع بحران امنیت انرژی در سال های آینده بود. ناترازی در میزان تولید و مصرف گاز یکی از ابعاد مهم این گزارش بود که موردتاکید وزیر نفت هم قرار گرفت. وزیر نفت تصریح کرده که در زمستان پیش رو حدود ۲۰۰ میلیون مترمکعب ناترازی گاز خواهیم داشت.
تولید روزانه گاز در ایران حدود ۸۵۰۰ میلیون مترمکعب است که طبق برنامه ششم توسعه باید به بیش از یک میلیارد مترمکعب می رسید که محقق نشد. کمبود گاز در روزهای سرد سال اتفاق معمولی است که باعث مصرف مازوت در نیروگاه ها و این وضعیت باعث آلودگی هوا در تعدادی از کلانشهرها از جمله تهران، اصفهان، مشهد و البرز و تعدادی از شهرهای کوچک و بزرگ به صورت دوره ای می شود. قابل پیش بینی است که زمستان امسال هم به دلیل کمبود گاز تعدادی از نیروگاه ها مازوت بسوزانند که این به معنای افزایش شاخص آلاینده های هوا است.
جایگاه ایران در برقراری امنیت انرژی
یکی از مقوله هایی که همواره کشورهای دنیا به آن اذعان دارند، وابستگی آنها به انرژی است، مادامی که انرژی های تجدیدناپذیر به طور کامل جای خود را به انرژی های تجدیدپذیر نداده اند، کشورهای اروپایی ناگزیر به استفاده از آن توسط کشورهای صادرکننده به ویژه آسیایی ها هستند.
بحث امنیت تامین انرژی در جهان از یک سو و نیز آمادگی کشورهای جهان برای افزایش امنیت انرژی در جهان از سوی دیگر، به مسئله ای بسیار مهم تبدیل شده است. این در حالی است که ایران همواره به عنوان یکی از تامین کنندگان نفت و گاز در جهان و به دوراز مسائل سیاسی، آمادگی خود را برای ایفای نقش خود در عرضه نفت و افزایش امنیت انرژی در جهان اعلام کرده است، به طوری که وزیر نفت پس از پایان سی و دومین نشست وزارتی ائتلاف اوپک پلاس با تاکید بر اینکه بازار جهانی انرژی نیازمند افزایش عرضه نفت ایران است، افزود: از نظر فنی و کارشناسی، کمیته فنی و نظارتی اوپک پلاس در سناریوی پایه خود، مازاد عرضه به تقاضای جهانی نفت در سال ۲۰۲۲ را در سطح روزانه ۴۰۰ هزار بشکه پیش بینی کرده که این رقم نسبت به پیش بینی ماه گذشته، حدود ۶۰۰ هزار بشکه در روز کمتر است. سمت در این گزارش جایگاه ایران را در برقراری امنیت انرژی در جهان بررسی کرده است.
ایران جایگزینی مناسب برای انتقال انرژی
حسن مرادی، کارشناس انرژی در رابطه با این موضوع به صمت می گوید: وضعیت موجود اروپا و حرف هایی که نماینده اروپا در سفر به ایران داشتند، نشان می دهد که اروپا به شدت اشتیاق دارد تا بازار نفتی ایران را در اختیار داشته باشد و با به جریان انداختن این وضعیت، از کمبودی که با تحریم روسیه ایجاد می شود، جلوگیری و امینت انرژی را در قاره سبز برقرار کند، در این صورت قابل پیش بینی است که طرفین در تلاش برای رسیدن به توافق خواهند بود تا این مشکل حل
شود. اکنون شرایطی وجود دارد که ایران می تواند جایگزین مناسبی برای انتقال انرژی به کشور غربی باشد و در راستای امنیت بازار انرژی گام های مثبتی بردارد، اما این موضوع نیازمند بررسی عواملی است که باید موردتوجه قرار بگیرد. به عنوان مثال، حجم صادرات کشور چقدر است و آیا فناوری به نحوی هست که امکان صادرات وجود داشته باشد یا خیر؟
امکان جبران کمبود انرژی وجود دارد
روسیه در شرایط تحریمی و فشار قرار گرفته و همین امر موجب شده که با نرخ نازل تری نفت خود را به فروش برساند؛ اما باید ارتباط غیررسمی بین فروشندگان نفت وجود داشته باشد. از طرفی، روسیه به دلیل فناوری بالایی که دارد، از فروش نفت خام متضرر نمی شود، زیرا هزینه تولید نفت و گاز در این کشور بسیار ناچیز است. وی در ادامه افزود: در صورتی که تمام زیرساخت های موجود برای صادرات انرژی وجود داشته باشد، تا حدودی امکان جبران کمبود انرژی وجود دارد، البته در این جایگزینی، خواسته بازار چیست و شرایط موجود به کدام سو حرکت می کند، اگرچه امریکا همواره چالش هایی با ایران داشته است، اما در صورت برداشته شدن تحریم ها دلیلی ندارد مشکلی در این جایگزینی پیش بیاید، ضمن آنکه ایران یکی از کشورهایی است که از منابع طبیعی بالایی برخوردار است. این کارشناس در ادامه افزود: در نظر داشته باشیم که کشور از فناوری لازم برای صادرات انرژی برخوردار است، اما در بعضی از موارد، نیاز به مداخله بیشتری احساس می شود تا بتوانیم در این راستا موفق عمل کنیم، به طوری که دقت و موشکافی بیشتری پدید آید و کارشناسان برنامه ریزی کنند که چگونه می توانند به صادرات جامه عمل بپوشانند.
صادرات با دور زدن تحریم
مرادی بااشاره به اینکه در جای جای دنیا دور زدن تحریم ها امری مرسوم و برای درآمدزایی رویه ای معمول است، به صمت توضیح داد: در صورتی که ایران بخواهد چارچوب های تحریم ها را رعایت کند، نباید هیچ گونه صادراتی داشته باشد؛ اما کشور ما نیز مانند کشورهای دیگر با نادیده گرفتن تحریم ها می تواند اقداماتی را انجام دهد، همان طور که پیش از این اعلام کردند در نفتکش های امریکایی نفت جمهوری اسلامی ایران از طریق کشور واسط ریخته شده است، البته کشورهای آسیای شرقی کشورهای مقصدی هستند که بیشترین خرید انرژی از ما را
داشته اند. وی در پایان گفت: فروش نفت و میعانات گازی ما کمابیش از یک میلیون بشکه در روز عبور و فرصت خوبی را فراهم کرده تا بسیاری از منابعی که در سال گذشته به دقت نیامد، تحقق پیدا کند، بنابراین می توان شرایط فعلی را رو به بهبود ارزیابی کرد، چرا که هم صادرات غیرنفتی به صورت جدی در حال افزایش و هم رویکرد دولت سیزدهم در این زمینه متفاوت است.
سخن پایانی
صادرات نفت ایران به کشورهای دیگر باعث کاهش قیمت ها می شود. ایران چهارمین ذخایر نفتی دنیا را دارد و به راحتی می تواند ظرفیت تولید روزانه خود را بالا ببرد و تا مرز ۲ میلیون بشکه نفت خام در روز برساند؛ اتفاقی که به برنامه ریزی و استفاده از دانش روز نیاز دارد. ایران می تواند با کاهش نفت روسیه به امنیت بازار جهانی کمک کند. کارشناسان می گویند ایران می تواند به سرعت صادرات روزانه ۸۰۰ هزار بشکه ای خود را افزایش دهد. طی چند ماه آینده، ایران به احتمال زیاد می تواند هر روز بیش از ۴۰۰ هزار بشکه به تولید خود اضافه کند و در چند ماه آینده به تولید روزانه ۳ ٫ ۸ میلیون بشکه برسد. افزایش ۱ . ۳ میلیون بشکه ای در روز، به طورتقریبی یک درصد تقاضای کنونی جهان است، اما می تواند تفاوت ایجاد کند. به گزارش آژانس بین المللی انرژی، گروه تولید اوپک پلاس باوجود لابی گری دولت بایدن و دیگر کشورها برای افزایش تولید، روزانه حدود ۲ . ۷ میلیون بشکه کمتر از اهداف این گروه تولید می کنند. ورود مجدد نفت ایران به بازار، بخشی از این کمبود را جبران می کند و باعث خنثی شدن اثر کاهش تولیدات روسیه می شود. در صورت تسهیل تحریم ها، ایران می تواند به یک تامین کننده مهم انرژی تبدیل شود، اگرچه بازگشت به بازار یک شبه اتفاق نخواهد افتاد.
