چندی پیش دولت سیزدهم در راستای اتخاذ تدابیر لازم برای کاهش سالانه ۵ درصد تلفات انرژی در بخش ساختمان به‌عنوان بزرگ‌ترین بخش مصرف‌کننده انرژی در کشور، «ضوابط صرفه‌جویی انرژی در ساختمان‌ها» را در ۸ ماده تصویب و ابلاغ کرده است. خلاصه این مصوبه این است:

۱- سازمان برنامه و بودجه سازکار مربوطه برای تشخیص صلاحیت مهندسان مشاور و پیمانکاران را با همکاری سایر وزارتخانه‌ها تدوین و ابلاغ کند.

۲- دستگاه‌های دولتی موظفند مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان را برای ساختمان‌های جدیدالاحداث اجرا کنند.

۳- وزارت راه و شهرسازی موظف است از طریق نظام مهندسی نسبت به اجرایی شدن‌ مبحث ۱۹ در ساختمان‌های جدیدالاحداث توسط بخش خصوصی اقدام‌ کند.

۴- از اول سال۱۴۰۲ پایان کار ساختمان منوط به رعایت مبحث ۱۹ خواهد بود و پلاک‌ گواهی انطباق هر ساختمان روی درب ورودی الصاق خواهد شد.

۵- دستگاه‌های دولتی باید نسبت به ممیزی انرژی و دریافت برچسب انرژی برای ساختمان‌های موجود اقدام‌ کنند.

۶- از ابتدای ۱۴۰۲ حداقل ۵ درصد تخفیف تعرفه برق و گاز به ساختمان‌هایی که حداقل رده انرژی را دریافت کنند، داده می‌شود. هر رتبه بیشتر ۲.۵ درصد تخفیف اضافه خواهد داشت.

۷- از ابتدای ۱۴۰۲ ساختمان‌هایی که نتوانند برچسب انرژی دریافت کنند تا ۳۰ درصد افزایش بهای برق و گاز خواهند داشت.

۸- اعتبار لازم برای پایش و نظارت بر ساختمان‌ها از محل فروش گاز به‌نام وزارت راه و شهرسازی تخصیص خواهد یافت.

اجرای صحیح این مصوبه و عزم جدی دولت در اجرای آن، انقلاب زیست‌محیطی به همراه خواهد داشت. از طرفی، صرفه‌جویی بسیار بالایی در مصرف انرژی صورت خواهد گرفت و عواید اقتصادی آن در میان‌مدت برای مالکین ساختمان‌ها بسیار قابل‌توجه خواهد بود.

به جرات می‌گویم یکی از مهم‌ترین و انقلابی‌ترین مصوبات دولت آقای رئیسی، همین‌ مصوبه است که در بحبوحه اخبار گرانی و کرونا و... گم‌ شده بود.

پیشنهاد می‌شود به فوریت ستادی قوی در سازمان برنامه ‌و بودجه با همین ‌محور تشکیل شود تا در زمان مقرر، سازکار اجرایی طراحی و ابلاغ شود. این موضوع بسیار حیاتی و مهم است و تاثیر جدی در کاهش مصرف انرژی و در نهایت آلودگی هوا خواهد داشت.

در خاتمه، اگر شهرداری تهران هم که همواره برای شهرهای دیگر الگو بوده، همت کند و به استقبال اجرای این‌ مصوبه و ایجاد سازکارهای لازم و نیز اقدامات فرهنگی و اطلاع‌رسانی برود، بسیار در سطح ملی اثرگذار خواهد بود.

در بعد کلان‌تر آلودگی هوا یک موضوع فیزیکی است و با سفارش و توصیه، مدیریت نمی‌شود. دولت و حاکمیت در خط مقدم مبارزه با آلودگی هوا هستند و باید از همه ابزارها برای کنترل این معضل استفاده کنند.

بدون‌شک راهکار اصلی و مهم کاهش آلودگی هوا توسعه حمل‌ونقل عمومی است. در این شرایط اگر گفته شود بودجه برای تقویت حمل‌ونقل عمومی در دسترس نیست یا همزمان با شیوع کرونا وضعیت حمل‌ونقل ضعیف است و سال‌هاست که یک رام قطار یا اتوبوس جدید وارد نشده و به‌دنبال راهکار باشیم باید به جمله طنز «دعا کنیم تا باران بیاید» رجوع کنیم.

تمامی موضوعات حمل‌ونقل عمومی، مدیریت ترافیک، دولت الکترونیک، استاندارد کردن خودروهای نو و خروج خودروهای فرسوده و همچنین معاینه فنی مربوط به حاکمیت است؛ در نتیجه نباید آلودگی هوا را نظیر کمبود آب به گردن شهروندان انداخت و اعلام کرد برای صرفه‌جویی ۱۰ درصد کمتر از آب استفاده کنید.

در خط مقدم مبارزه با آلودگی هوا حاکمیت و دولت نقش دارند. بعد از آن می‌توان از شهروندان انتظار مشارکت و همیاری داشت.

اینکه بگوییم بودجه برای توسعه حمل‌ونقل عمومی نیست، خودرو فرسوده از رده خارج نمی‌شود، خودرو استاندارد تولید نمی‌شود، استاندارد بنزین پایین است، زمستان و وارونگی دما آلودگی هوا را تشدید می‌کند، کمبود فشار گاز در زمستان اتفاق می‌افتد و در نتیجه مجبور به استفاده از مازوت هستیم؛ پس حالا برای کاهش آلودگی هوا چه اقدامی انجام دهیم. با این وضعیت نمی‌توان توقع معجزه داشت و راهکاری ارائه داد.

در نتیجه سالانه صدها شهروند جان خود را بر اثر بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا از دست می‌دهند. متاسفانه این چرخه تکرار می‌شود و امسال هم شاهد چنین وضعیتی خواهیم بود.