گرمای جهنمی دست‌پخت انسان
منوچهر محمدشمیرانی کارشناس ارتباطات
کسانی که اهل پیگیری خبرهای گوناگون باشند، به‌یقین، اصطلاح « گازهای گلخانه‌ای » را زیاد شنیده‌اند و شاید، به‌دنبال آن هم بوده‌اند که ببینند گازهای گلخانه‌ای چیست و چرا و چگونه، به یکی از مسائل مهم بین‌المللی و زیست‌محیطی تبدیل شده است؟ گازهای گلخانه‌ای، چرا به‌عنوان تهدیدی برای حیات بشر شناخته می‌شوند؟ کدام‌یک از این گازها، مهم‌تر و خطرناک‌تر است؟ دلایل افزایش تولید گازهای گلخانه‌ای چیست؟ انسان، چه نقشی در افزایش این گازها دارد و برای حل آن چه باید کرد؟
تا حدود 200 سال پیش و تا پیش از انقلاب صنعتی، به‌نظر می‌رسید، زندگی انسان، به‌آرامی و در هوایی پاکیزه و تمیز سپری می‌شود. اما با شروع انقلاب صنعتی و ساخته شدن انواع ماشین‌آلات و خودرو و قطار و هواپیما و وسایل گرمایشی و سرمایشی و... شاید، فاصله جغرافیایی بین انسان‌ها کمتر شد. شاید، شهرها بزرگ‌تر شد و شهرهای بزرگ با آسمانخراش‌های بزرگ و صنایع بزرگ و کشورهای بزرگ، از بطن انقلاب صنعتی سر برون آورد. اما به‌یاد داشته باشیم تا پیش از این زمان، دمای کره زمین در وضعیتی قابل‌قبول قرار داشت و خبری از گازهای گلخانه‌ای و به‌دنبال آن، گرمایش زمین نبود. تا پایان قرن نوزدهم، مقدار گازهای تاثیرگذار گلخانه‌ای مانند: بخار آب، دی‌اکسیدکربن، متان، اسیدهای ازت و ازون، در جو زمین حدود ۱۸۰ پی پی ام (قسمت در میلیون، واحد اندازه‌گیری غلظت مواد شیمیایی در هوا و آب) بود. اما هم‌اکنون، بشر با افزایش فعالیت‌های صنعتی و به‌دست خود، این مقدار را 5.2 برابر افزایش داده و به ۴۵۰ پی پی ام رسانده است.
زمانی که این گازها، افزایش نیافته بود، میانگین دمای کره زمین، به منفی ۱۸ درجه سانتیگراد می‌رسید؛ به این شکل که این گازها، همانند یک پتو، از برگشت گرمای رسیده از خورشید، به فرای زمین جلوگیری می‌کرد،اما مشکل، زمانی خودش را نشان داد که ضخامت این پتو، از پایان سده ۱۹ تاکنون، 5.2 برابر شده است و همین ضخامت، از گریز گرمای زمین به‌شدت می‌کاهد و هرچه بیشتر، مصرف سوخت‌های فسیلی را ادامه دهیم، باز هم بر میزان ضخامت این پتو، افزوده خواهد شد. به‌عنوان نمونه بارز و مشخص هم، می‌توان از کشور خودمان نام ببریم. باوجود آنکه ایران، کشوری صنعتی نیست،اما مصرف بالای فرآورده‌های نفتی، شوربختانه ما را در رده هفتم کشورهای آلوده‌کننده جهان قرار داده است.
حال بد زمین
حال و روز کره زمین، خوب نیست. اگر به‌دادش نرسیم و همچنان، بی‌توجه و بی‌مسئولیت، بخواهیم به این روند ادامه دهیم، آینده تاریکی در انتظارمان خواهد بود و آیندگان، ما را نخواهند بخشید که هوای تمیزی برای نفس کشیدن آنها باقی نگذاشته‌ایم. ممکن است خیلی از ما، فکر کنیم به‌عنوان یک فرد، نقشی در گرم شدن کره زمین نداشته‌ایم و در نتیجه، نخواهیم تلاشی برای جلوگیری از گرم شدن زمین انجام دهیم. اما باید بدانیم که گرمای جهنمی این روزها و این سال‌ها، دست‌پخت خود ما و نیاکان ما می‌باشد؛ خیلی ساده است که دریابیم زندگی شهری و امکاناتش، کارخانجات و صنایع کوچک و بزرگ، خودرو و قطار و هواپیما، وسایل برقی موجود در هر خانه‌ای مانند یخچال و کولر و اجاق و مایکروویو، دامداری‌های صنعتی، استخراج معادن، آتش‌سوزی جنگل‌ها، فوران آتشفشان‌ها و... در این مدت موجب شده است کوه‌های یخ، به‌سرعت در حال آب شدن باشند و نابودی بخش‌هایی از قطب و اکوسیستم این بخش از جهان را رقم بزنند. تغییرات اقلیمی، خشکسالی، بروز انواع بیماری‌ها، توفان‌ها و سیل‌های پی در پی، قطع حیات بسیاری از گیاهان موردنیاز انسان، افزایش موج گرما، آتش‌سوزی‌های طبیعی، بارندگی‌های سهمگین، کوتاه و بلندتر شدن فصل‌های سال، نابودی اکوسیستم اقیانوس‌ها، افزایش بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا، انقراض حیوانات، بحران اقتصادی، کاهش کیفیت هوا و... کاهش جمعیت، همه و همه در صورت تداوم این وضع و عدم‌توجه به‌موقع و لازم برای جلوگیری از افزایش گرمای زمین، به‌وقوع خواهد پیوست. اگر گرمایش زمین، به‌همین‌صورت پیش برود، جمعیت کره زمین تا ۷۵ درصد کاهش خواهد یافت که این جمعیت، در اثر توفان و سیل و زلزله و آتش‌سوزی از بین می‌روند و ۲۵ درصد دیگر هم، به‌دلیل آلودگی هوا و بیماری‌های ناشی از آن، جان خود را از دست خواهند داد. به این ترتیب، می‌توان گفت در صورت بی‌توجهی کشورها و انسان‌ها، دومینوی تغییرات جهانی پایان کار بشر را در کره زمین رقم خواهد زد و آیا، « آخرالزمان » جز این است؟!
راه‌های جلوگیری از گرمایش
تشویق به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، عایق‌بندی در و پنجره‌ها، استفاده از لوازم برقی بهینه‌سازی‌شده و با مصرف انرژی کمتر، صرفه‌جویی در مصرف آب، جلوگیری از هدر دادن مواد غذایی، استفاده از لامپ کم‌مصرف، کشیدن پریزها از برق، استفاده از ماشین‌های الکتریکی و هیبریدی، استفاده بیشتر از وسایل حمل‌ونقل‌عمومی و عادت کردن به پیاده‌روی و... از جمله راه‌های جلوگیری از گرمایش بیشتر زمین هستند.
البته در دنیا، راه‌حل‌های متنوعی برای مقابله با اثرات گرم شدن کره زمین استفاده می‌شود. برای مثال، در شهر لس‌آنجلس خیابان‌ها را با رنگ خاکستری روشن نقاشی می‌کنند. در شهر نیویورک، بیش از 7.6میلیون سقف را، با یک پوشش بازتابنده سفید نقاشی کرده‌اند تا کمی از دمای موجود بکاهند یا کشور چین، با ۳۰ «شهراسفنجی» جدید با سیلاب مبارزه می‌کند و به این طریق، می‌تواند با استفاده مجدد از سه‌چهارم آب باران، خسارت سیل و خشکسالی را کاهش دهد. پس از همه این موارد، ما باید ببینیم دولت جدید چه نگاهی به محیط‌زیست کشور، کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، توسعه و بازسازی صنایع، بکارگیری روش‌های نوین برای استفاده از آب‌های سطحی و... دارد تا دیگر، رده هفتم آلوده‌کننده جهان را نداشته باشیم. باید باور کنیم « کره زمین، یکی است » اگر دوستش نداشته باشیم و به‌خوبی حفظش نکنیم، به‌یقین، فاتحه خودمان هم خوانده خواهد شد.
