اعداد سرنوشت‌ساز ۲۰۲۳
عاطفه خسروی-مدیر مسئول
یک سال پیش، صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرد یک‌سوم اقتصاد جهان در سال ۲۰۲۳ دچار رکود خواهد شد. به‌گزارش این مرکز، تقاضای انرژی بالا به‌همراه کمبود عرضه منجر به افزایش قیمت‌ها شده و اقتصادهای نوظهور را متزلزل خواهد کرد. یک سال از آن پیش‌بینی گذشت و حالا روزهای تقویم سال ۲۰۲۳ میلادی رو به پایان است. فاکتورهایی مانند شاخص آزادی اقتصادی و رتبه‌بندی ریسک سرمایه‌گذاری از جمله شاخص‌هایی هستند که معمولا برای بررسی شرایط اقتصادی کشورهای جهان، ارزیابی می‌شوند. این گزارش‌ها از سوی موسسات رتبه‌بندی مانند استاندارد اند پورز، مودیز و دی بی آر اس، صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی منتشر می‌شوند. آنچه در ادامه می‌خوانید، بخش‌هایی از گزارش‌های منتشرشده از اقتصاد جهان در سال رو به پایان میلادی است. این آمار می‌تواند نقشه‌راهی برای تصمیم‌گیری‌های سال جدید میلادی باشد.
- شاخص آزادی اقتصادی یکی از معیارهای سنجش اقتصاد کشورهای جهان است. مشهورترین و کامل‌ترین گزارش «شاخصی آزادی اقتصادی» سالانه توسط موسسه فریزر و بنیاد هریتیج تدوین و منتشر می‌شوند. فریزر آزادی اقتصادی را یک عامل کلیدی در تعیین رشد اقتصادی، خلق ثروت، کاهش فقر، نوآوری و بهبود زندگی افراد می‌داند و تاکید دارد افزایش آزادی اقتصادی، تسریع‌کننده بهبود عملکرد اقتصادی و رشد پایدار است. نتایج مطالعات نشان داده است که هرچه امتیاز مربوط به شاخص آزادی اقتصادی بیشتر باشد، درآمد سرانه کشورها نیز بیشتر است و برعکس. کشورهایی که دارای اقتصاد آزادتری هستند، میانگین سرانه تولید ناخالص داخلی بیشتری دارند و به‌تبع آن، با رفاه و عدالت اجتماعی بالاتر و فقر کمتر مواجهند. سنگاپور همچنان به‌عنوان آزادترین اقتصاد جهان مطرح است و جمهوری کنگو، الجزایر، آرژانتین، لیبی، ایران، یمن، سودان، سوریه، زیمبابوه و ونزوئلا، ۱۰ کشور آخر فهرست رتبه آزادی اقتصادی فریزر هستند. براساس گزارش فریزر، سوئیس و ایرلند در این سال، 3 اقتصاد برتر جهان در رتبه آزادی اقتصادی هستند و کانادا در میان کشورهای قاره امریکا این جایگاه را به خود اختصاص داده است.
- علاوه بر موسسه فریزر، بنیاد هریتیج نیز با بررسی شاخص آزادی اقتصادی کشورهای جهان، به معرفی کشورهای دارای اقتصاد آزاد و اقتصاد دولتی پرداخته و معتقد است اقتصاد در کشورهای دارای اقتصاد آزاد شفاف‌تر بوده و به‌تبع آن، سرمایه‌گذاری در این کشورها امنیت بالاتر و ریسک پایین‌تری دارد. براساس این گزارش، ایران در گزارش آزادی اقتصادی سال ۲۰۲۳ با دریافت نمره ۴۲.۲ از ۱۰۰، در بین ۱۷۶ کشور، رتبه ۱۶۹ را به خود اختصاص داده است. در حالی که میانگین نمره اقتصادی در دنیا عدد ۵۹.۳ بوده و تنها کشورهای بوروندی، اریتره، زیمبابوه، سودان، ونزوئلا، کوبا و کره‌شمالی نسبت به ایران، رتبه پایین‌تری را در این زمینه کسب کرده‌اند. در سال ۲۰۲۲ نیز، ایران تنها در مقایسه با این کشورها توانست رتبه بالاتری را کسب کند. سنگاپور، سوئیس، ایرلند، نیوزیلند، لوکزامبورگ، تایوان و استونی کشورهای دارای اقتصاد به‌طورکامل آزاد هستند. در این فهرست، آلمان جایگاه ۱۶، کره‌جنوبی ۱۹، بریتانیا ۲۴، ایالات‌متحده ۲۵، امارات‌متحده‌عربی ۳۳، ژاپن ۳۵، اسرائیل ۴۳، قطر ۴۴، فرانسه، ۵۲، بحرین ۷۴، کویت ۱۰۱، ترکیه ۱۰۷، عمان ۱۰۸، عربستان‌سعودی ۱۱۸ و هند ۱۳۱ را در اختیار دارد. جمهوری افریقای‌مرکزی، بولیوی، ایران، اریتره، بوروندی، زیمبابوه، سودان، کوبا، ونزوئلا و کره‌شمالی به‌ترتیب رده ۱۶۸ تا ۱۷۷ را به خود اختصاص داده‌اند. یمن، سوریه، عراق، لیبی و افغانستان کشورهایی هستند که به‌خاطر آشفتگی و نابسامانی اقتصادی از این بررسی کنار گذاشته شده‌اند. از سوی دیگر، اپیدمی کرونا از ابتدای سال ۲۰۲۰ منجر به تجربه رشد منفی برای تمام اقتصادهای جهان شد.
- صندوق بین‌المللی پول در تازه‌ترین گزارش خود به بررسی برترین اقتصادهای ۲۰۲۳ پرداخته است. براساس این گزارش، انتظار می‌رود ایالات‌متحده همچنان بزرگ‌ترین اقتصاد ۲۰۲۳ با تولید ناخالص داخلی ۲۶.۹ تریلیون دلاری در سال باشد. چین با پیش‌بینی تولید ناخالص داخلی ۱۹.۴ تریلیون دلاری در سال ۲۰۲۳ در جایگاه دوم ثابت باقی مانده است. 5اقتصاد برتر دنیا اکثرا از سال ۲۰۲۲ در موقعیت‌های مشابه باقی مانده‌اند. به‌این‌ترتیب، نیجریه در افریقا، چین در آسیا، آلمان در اروپا، عربستان‌سعودی در آسیا، ایالات‌متحده در امریکای‌شمالی و مرکزی، استرالیا در اقیانوسیه و برزیل در امریکای‌جنوبی برترین اقتصادهای ۲۰۲۳ خواهند بود.
- براساس آخرین پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول ( IMF ) در گزارش چشم‌انداز اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۳، انتظار می‌رود اقتصاد جهانی دارای تولید ناخالص داخلی (GDP) ۱۰۵ تریلیون دلار یا همان ۵ تریلیون دلار بیشتر از سال قبل باشد.
- فوربز ایندیا در جدیدترین گزارش خود به بررسی ۱۰ اقتصاد برتر جهان در سال ۲۰۲۳ پرداخته است. براساس گزارش فریزر، امریکا، چین، ژاپن، آلمان و هند به‌عنوان 5قدرت اقتصادی جهان معرفی شده‌اند و امریکا همچنان در رأس قدرت‌های اقتصادی جهان قرار دارد.آمارهای اقتصادی کشورهای جهان درحالی منتشر شده‌اند که جهان سال ۲۰۲۳ را هم بدون تغییرات چشمگیر در چشم‌انداز ژئوپلتیکی و اقتصادی، با کمبود سوخت‌های فسیلی و مشکلات تامین انرژی پشت‌سر گذاشت. در این سال کشورها به‌دنبال تامین منابع خام جدید ایمن‌تر و سازگارتر با محیط‌زیست بودند و توجه به تغییرات اقلیمی با جدیت بیشتری دنبال شد. نفوذ بالای هوش‌مصنوعی در جهان نیز از مهم‌ترین ویژگی‌های سالی که گذشت، به‌شمار می‌رود.
