اتفاقی که علاوه بر آنکه می ‌ تواند عرضه در بازار داخلی را با مشکل همراه کند و منجر به افزایش نرخ شود، می ‌ تواند سهم صادراتی این صنعت را کاهش و تامین سرمایه برای اجرای طرح ‌ های توسعه ‌ ای را تحت ‌ تاثیر قرار دهد. این در حالی است که این صنعت در ۶ ماهه اول سال به ‌ دلیل کمبود برق و همچنین تصمیمات خلق ‌ الساعه و غیرکارشناسی در بخش صادرات با کاهش حدود ۱۵ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته همراه شد و حالا با شروع فصل سرما، میزان هشدارها درباره تامین گاز موردنیاز رو به افزایش است. صمت در این گزارش به چالش ‌ های این صنعت مادر برای تامین سوخت پرداخته است.

کمبود انرژی (برق و گاز) در سال‌های اخیر صنایع کشور به‌ویژه فولادی‌ها را گرفتار چالشی کرده که حل آن زمانبر شده است.
به‌گزارش صمت، این در حالی است که صنعت فولاد در سال‌های اخیر به‌ویژه در دوران تشدید تحریم‌ها، نقش مهمی در توسعه صادرات غیرنفتی داشته و از سویی دیگر، ایجاد واحدهای جدید و توسعه‌های زیرسقفی در واحدهای موجود، علاوه بر افزایش تولید، منجر به اشتغالزایی هرچه بیشتر شده، در نتیجه حفظ تولید در این واحدها حیاتی و ضروری است.
توسعه صادرات فولاد باعث شد تا این صنعت ارزآوری خوبی به‌همراه داشته باشد، آن هم در شرایطی که ذخایر ارزی کشور با مشکل همراه است، اما یکی از اصلی‌ترین فاکتورهای موفقیت در بازارهای صادراتی، تدوام حضور است که به‌طورمستقیم وابسته به میزان تولید خواهد بود.
در امسال و به‌ویژه پس از حمله روسیه به اوکراین، بازارهای منطقه و آسیای‌شرق با اتفاقاتی مواجه شد که رقابت برای فولاد ایران را سخت کرد، به‌نحوی که امروز، هرچند کشور عراق نخستین مقصد صادراتی فولاد ایران محسوب می‌شود، اما بازار این کشور در دست ترکیه است، در واقع ترکیه و روسیه تحرکات جدیدی در بازارهای فولادی داشتند که می‌تواند حضور ایران را تحت‌الشعاع قرار دهد. حالا در چنین وضعیتی صنعت فولاد، در آستانه زمستان با بحران کمبود گاز مواجه و قطع گاز واحدهای فولادی از هفته‌های اخیر آغاز شده است.
زنگ خطری برای تولید سالانه
این اتفاق، زنگ خطری برای تولید سالانه فولاد و حتی تحقق برنامه چشم‌انداز ۱۴۰۴ و تولید ۵۵ میلیون تن فولاد خواهد بود، زیرا در شرایط فعلی حتی برخی معتقدند تولید به‌میزان سال گذشته، یعنی حدود ۲۸ میلیون تن هم کار آسانی نخواهد بود. از سویی دیگر، عدم‌تامین انرژی موردنیاز فولادی‌ها می‌تواند اشتغال موجود در این واحدها را تهدید کند، به‌همین‌دلیل این روزها هشدارهای بسیاری از سوی تولیدکنندگان فولاد و فعالان این صنعت به‌گوش می‌رسد که انتظار دارند وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌عنوان متولی اصلی این صنعت با تعامل بیشتر با وزارت نفت مشکل تامین گاز را حل کند.

وزارت نفت برنامه‌ریزی درستی ندارد
در این‌باره سیف‌اله امیری، مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صمت در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: متاسفانه موضوع گاز این روزها به معضلی جدی برای بخش صنعت و معدن تبدیل شده و این اتفاق حاکی از آن است که وزارت نفت برنامه‌ریزی درستی نداشته است. وی ادامه داد: نداشتن برنامه‌ریزی دقیق از سوی وزارت نفت، امروز به مشکلی تبدیل شده که گریبانگیر صنعت و وزارت نفت اولویت اول تامین را به بخش خانگی اختصاص داده است. این در حالی است که اهمیت تامین گاز برای بخش صنعتی بسیار بیشتر از بخش خانگی است، زیرا در صورتی که تولید در واحدهای صنعتی متوقف شود، شاهد اختلاف نرخ در بازار و افزایش بیکاری خواهیم بود. بی‌تردید، تامین گاز برای بخش خانگی حائزاهمیت است، اما همان‌طور که امیری اشاره کرد، عدم‌تامین این نیاز برای بخش صنعت تبعات زیادی برای کشور به‌همراه دارد. این در حالی است که فرهنگ‌سازی و اصلاح الگوی مصرف در بخش خانگی می‌تواند تاحدودی به حل این مشکل و کاهش مصرف در بخش مصارف خانگی بینجامد.
سهمیه گاز صنایع کاهش یافت
مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صمت در ادامه این گفت‌وگو بیان کرد: متاسفانه وزارت نفت و شرکت گاز میزان سهمیه گاز صنایع را کاهش داده است، یعنی از ۴۰ میلیون مترمکعب در روز ۱۵ میلیون مترمکعب را به صنعت فولاد اختصاص داده است، همچنین سهمیه واحدهای سیمانی از این عدد ۶ میلیون مترمکعب است، البته واحدهای سیمانی به‌واسطه استفاده از مازوت تاحدودی مشکل تامین انرژی موردنیاز را حل کرده‌اند، اما در صنعت فولاد با مشکل جدی مواجهیم و امروز بسیاری از واحدها تعطیل شده و این سهمیه را بیشتر به واحدهای آهن‌اسفنجی اختصاص داده‌ایم.
امیری تصریح کرد: فراموش نکنیم، بخشی از این گاز، صرف گرم کردن کوره‌ها می‌شود تا مشکلی برای موادنسوز موجود در کوره ایجاد و با برون‌ریزی از کوره مواجه نشود، در غیر این صورت، حدود ۳ ماه زمان برای بازسازی آن لازم است. اگر قرار بود، ۱۵ میلیون مترمکعب گاز روزانه به تمام صنایع فعال در زنجیره اختصاص یابد، بدون شک شاهد توقف تولید بودیم، به‌همین دلیل، بخش عمده‌ای از آن را به واحدهای آهن‌اسفنجی دادیم تا تولید در این بخش متوقف نشود.
وی در ادامه بیان کرد: در بخش گندله نیز باتوجه به مازاد تولید، سهمیه‌ای در این بخش ندارند، همچنین برای واحدهای کنسانتره نیز به‌دلیل آنکه بیشتر از برق استفاده می‌کنند، سهمیه گاز اختصاص نیافت. واحدهای شمش و میلگرد هم سهمیه‌ای نگرفتند، چون گاز کمتری در فرآیند تولید مصرف می‌کنند. باتوجه به موارد یادشده، در حال ‌حاضر حفظ شرایط تولید در بخش آهن‌اسفنجی ضروری است و بر همین اساس نیز، باید تامین سوخت این بخش بدون مشکل ادامه داشته باشد، در این صورت در ادامه، روند تولید در واحدهای شمش و میلگرد متوقف نخواهد شد.
امیری درباره واحدهای تولیدکننده ورق نیز گفت: در بخش ورق هم میزان گاز مصرفی کم است، اما مقداری از سهمیه گاز به فولاد مبارکه اختصاص یافت، زیرا ورق محصولی استراتژیک است. مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صمت معتقد است، باتوجه به برنامه‌ریزی‌های انجام‌گرفته تا امروز، شرایط مدیریت شده است؛ کاری که در سال‌های قبل هم انجام می‌شد، اما تفاوت امسال با سال‌های گذشته آن است که مقدار گاز اختصاص‌یافته به بخش‌های یادشده کاهش یافته است، همچنین اختیارات ما به‌عنوان وزارت صمت نیز در تقسیم‌بندی این سهمیه کم شده است.
امیری بیان کرد: اگر امروز صنعت فولاد با کمبود گاز مواجه نبود، میزان تولید امسال به ۳۴ میلیون تن می‌رسید، اما این مشکلات باعث شده تا تولید یا به‌میزان سال گذشته باشد یا حتی کمی کاهش پیدا کند. وی همچنین بااشاره به افرادی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در صنعت هستند، گفت: توصیه می‌شود متقاضیان به‌جای ورود به صنعت فولاد، به‌سراغ صنعتی بروند که خواهان بیشتری در بازار دارند، زیرا صنعت فولاد، امروز در بحث تامین انرژی، چالشی جدی دارد.
به‌گفته امیری، وزارت صمت به‌صورت هفتگی جلساتی را با وزارت نفت و شرکت گاز برگزار می‌کند، اما وقتی گاز نیست، برگزاری این جلسات هم به‌نوعی بی‌نتیجه خواهد بود.
مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صمت تاکید کرد: وظیفه ما به‌عنوان وزارت صنعت، معدن و تجارت، تولید است که برای آن برنامه‌ریزی کرده‌ایم، اما وقتی گاز در اختیار واحدها قرار نمی‌گیرد، این برنامه‌ریزی هم بی‌معنی می‌شود. ما گندله موردنیاز را دپو کرده‌ایم، اما برای آهن‌اسفنجی چنین امکانی وجود ندارد، به‌همین سبب، گاز بیشتری را به واحدهای آهن‌اسفنجی اختصاص داده‌ایم.