وقتی مردم را به‌جای ساعت جلو می‌کشند!
بهتر است قصه را از اینجا شروع کنیم؛ ۱۹ اسفند ۱۴۰۱ اعلام شد با مصوبه مجلس و ابلاغ رئیس‌جمهوری ساعت رسمی کشور از ابتدای سال ۱۴۰۲ تغییر نمی‌کند. شاید آن روز هنوز به ابعاد مختلف این تصمیم فکر نشده بود، اما حالا که شروع فصل گرم است و کمبود برق عرض‌اندام می‌کند، تاثیرات این تصمیم به چشم می‌آید.
در اینکه «کمبود» واژه عجین شده با زندگی ما است، شکی نیست؛ فقط گهگاهی این سوال مطرح می شود که این بار کمبود چه چیزی دردسر می آفریند؟ کمبود برق هر سال در همین بازه زمانی آغاز می شود و راهکار آن نیز معمولا کاهش و تغییر ساعت فعالیت ها یا قطعی است که در نهایت این راهکارها تنها شهروندان را سردرگم می کند. حال با تغییر نکردن ساعت رسمی کشور و جلو نکشیدن آن، دولت تصمیم جدیدی گرفته و آن هم کشیدن ساعت کار کارمندان به عقب است! در این باره چندی پیش میثم لطیفی، رئیس سازمان امور اداری و استخدامی کشور گفت: در سال های گذشته هم ساعت کار کارکنان از ۷ صبح آغاز می شد، اما امسال باتوجه به اینکه تغییر ساعت نداریم، آغاز ساعت کاری از ۶ و طبق روال گذشته است. صمت در این گزارش به بررسی پیامدهای این تغییر ساعت پرداخته است.
قبل از تصمیم گیری به عواقب بیندیشیم!
مصوبه شروع کار ادارات از ساعت ۶ صبح، از ۱۶ خرداد برای همه دستگاه های اجرایی، بانک ها، شهرداری ها و سایر نهادهای عمومی اجرایی می شود. هدف دولت از این مصوبه که عملا جایگزین طرح «تغییر ساعت رسمی کشور» شده، «کاهش مصرف انرژی در فصل تابستان» است، اما بررسی ها نشان می دهد، حضور کارکنان در محیط کار از ۶ صبح به معنای «حذف بخش پایانی ساعت خواب» است که همین اختلال در ساعت فیزیولوژیک، عوارضی برای سلامتی نیروی کار ایجاد می کند. ایجاد اختلال در ترافیک تهران و ارتباط بخش خصوصی با دستگاه های دولتی نیز از دیگر چالش های این مصوبه است. براساس مصوبه یادشده کارکنان همه ادارات، دستگاه های اجرایی، بانک ها و شهرداری ها باید از ۱۶ خرداد ۶ صبح در محل کار خود حاضر شوند و ساعت پایان کار آنها نیز ۱۳ تعریف شده است. ساعت کاری جدید و یکپارچه به مدت 3 ماه تا نیمه شهریور ۱۴۰۲ با هدف بهینه سازی مصرف انرژی اجرا می شود. اما صرف نظر از اینکه هدف یادشده با تغییر ساعت کار محقق خواهد شد یا خیر، این تصمیم چند مشکل به دنبال دارد که یکی از آنها از ساعات اولیه روز ۱۶ خرداد به عنوان نخستین عارضه تغییر نافرم ساعت کار مشهود بود؛ عارضه ای که ناشی از تغییر ساعت کار به ۶ صبح تا ۱۳ و در مقابل اصرار مدیران شهری تهران بر اجرای طرح ترافیک از همان ساعت پیشین یعنی ۶ : ۳۰ تا ۱۸ است. مشکل بعدی مربوط به ساعت کار مدارس است. در پی تصمیم اخیر این سوال ایجاد شده که والدینی که ساعت ۵ صبح راهی محل کار خود می شوند چگونه باید فرزند خود را حدود ۸ صبح به مدرسه بفرستند. البته اخیرا ازسوی معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده اعلام شده برای شناور شدن ساعت کار مادران بخشنامه صادر خواهد شد. در حقیقت ما ماندیم و یک دنیا سردرگمی و اقدامات وتصمیم گیری هایی که غافل گیرانه با آنها روبه رو می شویم!
کارمندان دیگر ۶ صبح بیایند!
شاید ما تنها شهروندانی نباشیم که درگیر تصمیمات ناگهانی و بسیار تاثیرگذار در زندگی روزمره خود هستیم؛ تصمیماتی که هیچ یک از آنها با استفاده از نظر مشورتی ما اخذ نشده و ما ناچاریم به اجرای آنها! این موضوع را بیان کردیم تا سرآغازی باشد برای خواندن مشکلات بسیاری که پس از گذشت مدت کوتاهی از اجرای این طرح برای افراد پیش آمده است؛ از بیرون آمدن در ساعاتی که خورشید خانوم نیز به زور بیرون آمده تا ساعت طرح ترافیک که به ساز خودشان کوک شده و خیال تغییر آن نیست. فکر می کنم مشکل بزرگ تر مربوط به کارمندان دارای فرزند باشد؛ کارمندانی که خود ساعت ۵ صبح برای رسیدن به محل کار از منزل خارج می شوند و ظاهرا باید فرزند کوچک خود را با پست پیشتاز ساعت ۸ به مهدکودک بفرستند؛ البته در این بین می توان به گزینه بیدار کردن مادربزرگ های در دسترس در ساعت ۵ صبح برای دریافت مرسوله نیز فکر
کرد. در مجموع این روزها شهروندان سختی هایی را به جان می خرند برای دست نزدن به ساعت های منزل! حالا سوال مطرح این است که راهکار درست برای صرفه جویی در مصرف برق فقط همین بود؟ یعنی راهکار دیگری وجود نداشت؟ سری به واکنش های کارمندان و شهروندان به این تغییر ساعت می زنیم.
خردسالان پادرهوا!
یکی از مادران کارمند درباره این تغییرساعت می گوید: اکنون نمی دانم باید چه کسی فرزند من را به مهد ببرد. کلید را به همسایه پایینی که فامیل همسرم است دادم تا فرزند من را به مهد نزدیک خانه ببرد و در خانه را قفل کند. بعضی از روزها که او نیست مادر همسرم به خانه ما می آید تا از بچه نگهداری کند. فرزند من عادت داشت هر روز صبحانه را خودم به او بدهم و به مهد بفرستمش؛ اما حالا چه؟ او در خواب است که من از خانه خارج می شوم و فامیل را بالا سر او می گذارم. واقعا برای من سوال است که چرا این طرح تصویب شد؛ طرحی که همه خانواده ها را سردرگم می کند.فرزند خود را با پست پیشتاز به مهد بفرستید و روی جعبه آن بنویسید با احتیاط حمل شود!
مهدکودک ها کلا باز هستند!
خانمی که مدیر یک مهدکودک است، درباره این تغییرساعت می گوید:حالا که ساعت شروع کار این گونه تغییر کرده، ما باید ساعت ۵ : ۳۰ صبح در مهدکودک حاضر باشیم. این را هم ندید می گیریم، اما این یکی را باید کجای دلمان بگذاریم که برخی از مادران در شرکت های خصوصی کار می کنند و ساعت کاری آنها تا ۵ است؛ در نتیجه فرزند آنها تا ساعت ۶ بعدازظهر در مهد حضور دارد و ما نیز باید در مهد را باز نگه داریم و فعال باشیم؛ یعنی ساعت کاری ما از ۵ : ۳۰ صبح آغاز می شود و تا ۱۸ طول می کشد!مهدکودک فرزندان مادران شاغل در شرکت های خصوصی و ادارات دولتی را از هم جدا کنید.
اعصاب خراب را چه کنیم؟
یکی از آقایان درباره این تغییرساعت می گوید:خانم... آن موقع که کارمندان ساعت ۸ سرکار حاضر می شدند، وقتی به عنوان ارباب رجوع به بانک می رفتیم، برخوردی عصبی داشتند؛ چه رسد حالا که ساعت شروع کار آنها آنقدر زود است. وای به حال ارباب رجوع ها! اصلا این طرح چرا اجرا شد؟کارهای بانکی خود را به بعد از ساعت ۱۲ موکول کنید تا با روی خوش کارمندان مواجه شوید.
مصرف برق که بیشتر می شود!
یکی از آقایان درباره این تغییرساعت می گوید:من باید ساعت ۴ : ۱۵ از خانه خارج شوم تا در ترافیک صبح گرفتار نشوم و تا ساعت ۶ به محل کار برسم. با گذر زمان با هر سختی که شده به این موضوع عادت می کنیم، اما برای من این مسئله مطرح است که وقتی همه کارمندان درست در ساعت اوج مصرف برق که همان گرمای ظهر است در خانه هستند، این طرح تاثیر عکس ندارد؟ در حالت عادی در یکی از طبقات یک اداره ۲۰ کارمند فعالیت دارند و با کولر مرکزی خنک می شوند و چند لامپ روشنایی موردنیاز همه آنها را تامین می کند، اما با طرح اخیر همه این کارمندان در اوج گرما در منزل هستند و ۲۰ کولر و لامپ های مختلف روشن است. علاوه بر این شما خودتان خانم هستید و اخلاق خانم ها را می دانید. از زمانی که به خانه می رسند سعی می کنند کارها را انجام دهند؛ پس جاروبرقی، لباسشویی و... را روشن می کنند؛ آن هم درست در همین ساعت های اوج مصرف. پس چه فرقی کرد؟ این طوری اگر حساب کنیم، مصرف برق بیشتر هم می شود!کارمندان پس از ساعت کاری به نزدیک ترین کافی شاپ محل کار خود مراجعه کنند تا به خانه نروند.
بخت با مادران کارمند است!
پسر جوان در واکنش به این تغییرساعت می گوید:من ۵ سال است که مشغول کار هستم. سال گذشته هم این طرح با هدف کاهش مصرف انرژی اجرا شد، اما امسال چون ساعت رسمی کشور را تغییر ندادند، تصمیم بر این شده که ساعت کار ما کارمندان بخت برگشته را عقب بکشند. بخش جالب ماجرا این است که قرار است ساعت ۶ تا ۸ را برای مادران شناور اعلام کنند؛ پس ما که هم مرد هستیم و هم مجرد باید چه کنیم؟ مگر همه دانش آموزان با مادر خود به مدرسه می روند؟ نکته مهم اینکه من خودم فکر می کردم تا ساعت ۷ بیکار هستیم، اما الان ساعت ۶ که به بانک می آییم ارباب رجوع مقابل در ایستاده است. خواهشمندیم مجلس کمی در تصمیم تغییر ساعت رسمی کشور تجدیدنظر کند.در نخستین فرصت ممکن تشکیل خانواده بدهید.
وقتی خانه از محل کار دور است!
خانم کارمند دیگری درباره این تغییرساعت می گوید:من ساکن کرج هستم و محل کارم تهران است. برای اینکه ساعت ۶ صبح به محل کارم برسم، باید ساعت ۴ از منزل خارج شوم؛ در نتیجه مجبورم حدود ساعت ۳ از خواب بیدار شوم. اصلا ساعت ۴ صبح تاکسی نیست، هوا هم گرگ و میش است. متاسفانه وسط روز هم امنیت نیست؛ خدا می داند با این تصمیم، وضعیت صبح ها چه می شود؟! در واقع امثال من اگر قرار باشد سرحال به سرکار برسیم باید ۹ شب بخوابیم! پرستارها ساعت ۳ بیدار می شوند که حالا نوبت به کارمندان رسیده است؟خانه ای در نزدیکی محل کار اختیار کنید!
چرا همیشه مردم ضرر می کنند؟
یکی از آقایان در واکنش به تصمیم تغییرساعت می گوید:ماشین من را در پارکینگ خوابانده بودند و من یک روز مرخصی گرفتم و تمام کارها را انجام دادم. درست زمانی که به مرحله آخر رسیدم، دیدم مسئول آن قسمت نیست و گفتند ساعت یک بعدازظهر است و ساعت کاری تمام شده است. من مجبور شدم باز هم مرخصی بگیرم. چرا همیشه ما باید ضرر کنیم؟ این چه طرحی است که تماما مشکل است.برای انجام کارهای اداری به جای ۲۴ ساعت، ۴۸ ساعت مرخصی بگیرید.
کارها درست انجام نمی شود!
دختر جوان دیگری درباره این تغییرساعت می گوید:دیروز برای انجام کارهای وام خود به بانک مراجعه کردم و از آنجایی که شاغل هستم ساعت ۶ مقابل بانک حضور داشتم. علاوه بر اینکه در بانک را ساعت ۶ و نیم باز کردند، همه کارمندان صورت هایی خواب آلود داشتند و به شدت نیز عصبی بودند. کمی گذشت که متصدی بانک گفت برای باقی کارها باید روز دیگری به بانک بروم، چون سرشان شلوغ است، در حالی که در بانک تنها ۴ مشتری حضور داشتند. ما به خاطر خواب آلودگی کارمندان باید کارمان عقب بیفتد. این چه وضعیتی است که حسابی گرفتارمان کرده است؟کارهای اداری خود را تقسیم کنید که به کارمندان فشار نیاید!
بچه را چه کسی تحویل بگیرد؟
یکی از مادران کارمند درباره این تغییرساعت می گوید: من در شرکت خصوصی کار می کنم و ساعت کاری ما تغییری نکرده و از ساعت ۸ صبح تا ۳ بعدازظهر در شرکت هستم، اما متاسفانه مهدکودک ساعت کار خود را تغییر داده و تا ۱۳ فعال است. وقتی من تا ساعت 3 سرکار هستم، چه کسی باید ساعت یک بعدازظهر فرزند من را از مهدکودک تحویل بگیرد؟ اصلا به این مسائل فکر شده است؟به محل کار خود اعلام کنید که ساعت پایانی کار شما را شناور کند.
سخن پایانی
ارائه راهکار بسیار راحت است؛ البته از همان دست راهکارهایی که ما برای مشکلات شهروندان ارائه کردیم. طرحی در حال اجرا است و شهروندان چاره ای جز تمکین به آن ندارند و برای ما سوال است که صرف یک واحد انرژی برای ۵۰ نفر بهتر از صرف ۵۰ واحد انرژی برای ۵۰ نفر نیست؟ از سوی دیگر تناقض هایی میان صحبت های افراد وجود دارد که متاسفانه نشان دهنده نبود برنامه ریزی و اجرای قانونی مشترک است. جان کلام اینکه دولت تصمیم گرفت این بار تنوعی ایجاد کند و به جای ساعت، شهروندان را جلو بکشد.
