تسخیر بازارهای جهانی با توسعه نمایشگاه
برگزاری نمایشگاه‌های داخلی و بین‌المللی ابزاری توانمند و کارآمد در جهت توسعه صادرات و مراودات تجاری کشورها محسوب به شمار می‌رود تا با تمرکز بر کالاهای دارای مزیت نسبی و کشورهای هدف، از آن بهره‌برداری نمایند.
برگزاری نمایشگاه های داخلی و بین المللی ابزاری توانمند و کارآمد در جهت توسعه صادرات و مراودات تجاری کشورها محسوب به شمار می رود تا با تمرکز بر کالاهای دارای مزیت نسبی و کشورهای هدف، از آن بهره برداری نمایند. بنابراین حضور در نمایشگاه یکی از مهم ترین ابزارهای بازاریابی و شناخت بازارهای جدید و ارزیابی بازارهای موجود و نوعی خودارزیابی از وضعیت حضور هر مجموعه در بازارهای داخلی و خارجی است. صمت با هدف تاکید بر اهمیت صنعت نمایشگاهی و تاثیر آن بر اقتصاد به بررسی آخرین وضعیت سایت نمایشگاهی ۲ استان بوشهر و قم پرداخته است.
چالش های پیش روی صنعت نمایشگاهی
حسین نامور - عضو انجمن نمایشگاه های ایران و مدیرعامل نمایشگاه بین المللی بوشهر: عدم سازماندهی رویدادهای نمایشگاهی در کشور را می توان به عنوان یکی از مهم ترین چالش های این صنعت در کشور عنوان کرد. این درحالی است که عدم حضور شرکت های خارجی در چند سال گذشته ضربه بزرگی به صنعت نمایشگاهی کشور وارد کرده است. متاسفانه امروزه در کشور ما، نمایشگاه ها بدون برنامه برگزار می شوند. به عنوان مثال مشاهده می شود که در یک بازه زمانی مشخص ۱۰ رویداد نمایشگاهی با موضوعی یکسان در سطح کشور و حتی استان در حال برگزاری است. متاسفانه موضوعی که امروزه به بدعتی جدید تبدیل شده است. سازمان صمت، اتاق اصناف، فرمانداری و... یک کمیته نمایشگاهی برای خود تشکیل می دهند و در سطح استان ها اقدام به برگزاری رویداد نمایشگاهی می کنند.
سهم نمایشگاه ها در تولید ناخالص داخلی
در سطح دنیا نمایشگاه ها حجم عظیمی از درآمد ملی را پوشش می دهند حتی مشاهده شده تولید ناخالص داخلی برخی از کشورها از درآمد ملی نمایشگاه ها نیز کمتر بوده است. این موضوع نشان می دهد نمایشگاه ها در دنیا از جایگاه بسیار بالایی برخوردار هستند و سهم قابل توجهی از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده اند. با این همه با توجه به شرایط روز نمی توان وضعیت صنعت نمایشگاهی ایران را مطلوب توصیف کرد. چرا که وضعیت اقتصادی جامعه خوب نیست و قدرت خرید مردم با کاهش چشمگیری مواجه شده است. به همین ترتیب به علت عدم ثبات قیمت ها میزان انعقاد قراردادها در نمایشگاه ها رو به افول گذاشته است. با این حال رویکردی که امروزه در کشور در حال اتفاق افتادن است و نقشی که نمایشگاه ها در جریان اقتصادی ایفا می کنند، قابل قبول است.از سوی دیگر سازمان توسعه تجارت خود را متولی صنعت نمایشگاهی کشور معرفی کرده و دستورالعمل های خوبی نیز برای مانع زدایی از فعالیت های نمایشگاهی کشور صادر شده است.
سازمان صمت استان ها نیز به عنوان زیرمجموعه سازمان توسعه تجارت مشغول فعالیت هستند و هماهنگی خوبی میان سایت نمایشگاهی بوشهر با سازمان صمت این استان برقرار است. سازمان صمت استان بوشهر تمام توان خود را به کار گرفته تا شرایط صنعت نمایشگاهی در این استان به پایداری خوبی دست پیدا کند. به عقیده من با این همکاری و همیاری موانع ما در سال آینده کمتر خواهد شد. ضمن اینکه حضور افراد مجرب و جوان در نمایشگاه بوشهر موجب شده تا ایده های خوب و جدیدی نیز برای پیشرفت و ترقی این سایت نمایشگاهی مطرح شود. به طور حتم این ایده های کارشناسی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
برنامه های سال آینده
در تشریح برنامه های پیش بینی شده برای سال ۱۴۰۲ نیز می توان گفت؛ امسال خروجی بسیار خوبی از رویدادهای نمایشگاهی گرفتیم. به این صورت که در سال ۱۴۰۱ ، ۱۴۰۰ غرفه نمایشگاهی در این استان برپا شده و ۱۵۰۰ نفر افراد غیربومی به منظور بازدید از نمایشگاه ها وارد بوشهر شده اند. اگر بر فرض مثال هر فرد ۵ روز در این شهر اقامت داشته باشد درآمد قابل توجه و اشتغالزایی خوبی نصیب شهر و استان بوشهر شده است. در ادامه این روند برای سال آینده برگزاری ۳۰ عنوان رویداد نمایشگاهی نیز مدنظر است.
عنوان مثال برگزاری رویدادهای نفت، HSE ، صنعت، خرما و... از جمله این رویدادها خواهد بود. برای تدوین تقویم نمایشگاهی سال آینده نیز به منظور ساماندهی رویدادهای نمایشگاهی در سطح استان در انتظار تقویم نمایشگاه های شهرستان ها هستیم تا با انسجام بیشتری تقویم نهایی سال ۱۴۰۲ را نیمه اول بهمن ماه تدوین کنیم.با این همه صنعت نمایشگاهی با برخی مشکلات داخلی نیز مواجه است. امسال در انجمن نمایشگاه های ایران تصمیمی مبنی بر تنظیم تعرفه ها گرفته شد. از طرفی وزارت صمت نیز در حال پیگیری برای تنظیم تعرفه ها است. اما تا امروز این تصمیمات عملی نشده اند و تعرفه ها بر اساس توافق مراکز نمایشگاهی با مجریان تنظیم می شود. از سوی دیگر صنعت نمایشگاهی ایران با استانداردهای روز جهان فاصله دارد. گرچه نمی توان این فاصله را به صورت مقیاسی برآورد کرد اما قطعاً این فاصله حس می شود. ما در سال گذشته شاهد برگزاری اکسپو ۲۰۲۰ در شهر دوبی بودیم. از آنجا که زیرساخت های مناسب در صنایع گردشگری و نمایشگاهی وجود ندارد این صنایع فاصله قابل توجهی با کشورهای توسعه یافته دارند. اگر نتوانیم این زیرساخت ها را فراهم کنیم این فاصله روز به روز بیشتر خواهد شد.
چشم انداز صنعت نمایشگاهی
درباره چشم انداز صنعت نمایشگاهی نیز باید گفت؛ این موضوع به سیاست گذاری دولت مربوط می شود. اگر این سیاست گذاری به سمت تعاملات خارجی پیش رود می توان شاهد اتفاقات خوب در صنعت نمایشگاهی کشور بود اما اگر شرایط به همین منوال پیش برود نباید منتظر اتفاق خاصی در راستای اعتلا و رشد این صنعت داشت.
مشکلات فعالیت در صنعت نمایشگاهی
صابر عمورسولی- مدیرعامل نمایشگاه بین المللی استان قم: صنعت نمایشگاهی باید یک متولی داشته باشد. درحال حاضر این متولی وزارت صمت و به عبارت صحیح تر سازمان توسعه تجارت ایران است. متاسفانه این صنعت در استان ما متولی های مختلفی دارد که هر کدام از آنها ساز خود را می زنند. ما در این استان مشکلات خاص تر هم داریم. روحانیت در این استان نسبت به موارد مختلف بسیار حساس هستند که یکی از مهم ترین آنها حجاب است. در دوره برگزاری نمایشگاه ها از دفتر برخی روحانیون با استانداری تماس گرفته می شود و نسبت به رعایت حجاب برخی از بانوان در نمایشگاه اعتراض می کنند. این موارد برای ما بسیار مشکل ساز است به نحوی که من در هر دوره از برگزاری نمایشگاه باید پاسخگوی اماکن، استانداری، ستاد امربه معروف و نهی از منکر و... باشم.
سایت نمایشگاهی قم یک مجموعه کاملا خصوصی است و تمام کارهای خود را توسط بخش خصوصی پیش برده است. تنها کمکی که ما از دولتی ها خواستاریم این است که کارهای اداری را سهل الوصول کنند.
برنامه های سال آینده
حدود دو ماه پیش تقویم نمایشگاهی سال ۱۴۰۲ به کارگروه توسعه صادرات استان ارسال شد. برگزاری حدود ۵۲ رویداد نیز توسط این کارگروه تصویب شد. اما به عقیده من در بهترین حالت ما موفق به برگزاری حدود ۳۰ الی ۳۵ رویداد خواهیم بود. چراکه تاریخ برگزاری برخی از نمایشگاه ها در مناسبت های ملی و مذهبی قرار دارد و برخی از آنها نیز در زمان طلایی خود برگزار نمی شوند. به طور حتم وقتی حادثه غیرمترقبه ای رخ می دهد پیش بینی ها انجام نشده اند. اما اتفاق بزرگی که شیوع ویروس کرونا رقم زد این بود که ما از شیوع این ویروس درس های بزرگی گرفتیم و آمادگی لازم برای حوادثی این چنینی را داریم. به عقیده من چشم انداز این صنعت در سال آینده بسیار بهتر از سال ۱۴۰۱ خواهد بود. شیوع کرونا اقتصاد دنیا را تحت تاثیر قرار داد. امیدواریم در سال آینده نیز بتوانیم حفره ای که از شیوع این ویروس در عمر و اقتصاد ما ایجاد شد را جبران کنیم.
ارزیابی وضعیت صنعت نمایشگاهی کشور
به عقیده من به غیر از سایت نمایشگاهی تهران و تعداد معدودی از استان ها، استانداردها در هیچ کدام از سایت های نمایشگاهی رعایت نمی شود. قصور در این خصوص متوجه تمام فعالان صنعت نمایشگاهی است که گاهی نگاهمان بیشتر از اینکه تخصصی باشد، درآمدی است. ضمن اینکه باید برای تولیدکننده فرهنگ فروش و بازاریابی ایجاد کرد. تولیدکننده باید متوجه شود که صنعت نمایشگاهی بازوی اصلی تبلیغات و بازاریابی
است. از سوی دیگر تعرفه ها را به هیچ عنوان نمی توان دستوری کرد. نباید فراموش کرد که تعرفه ها باید در هر استان و هر نمایشگاه متفاوت باشند. ما نمی توانیم تعرفه ای که برای نمایشگاه مبلمان مشخص می کنیم را با نمایشگاه معدن یکسان در نظر بگیریم. متاسفانه ما فاصله زیادی با استانداردهای روز دنیا داریم.
ما در حوزه صنعت نمایشگاهی چه راهکارهایی برای افزایش صادرات کشور در نظر گرفته ایم؟ کدام یارانه نمایشگاهی را به صادرکنندگان اختصاص داده ایم؟ کدام یارانه را برای جذب هیات های تجاری توسط نمایشگاه ها در نظر گرفته ایم؟ دولت باید نگاهی جدی در این زمینه داشته باشد. متاسفانه سایت های نمایشگاهی در کشور به صورت جزیره ای عمل می کنند، سایت ها باید از این نگاه جزیره ای اجتناب کنند چرا که این تفکر ضربه سنگینی به صنعت نمایشگاهی کشور وارد می کند.
ظرفیت های قم برای برگزاری نمایشگاه های تخصصی
نمایشگاه های کیف و کفش، صنعت ساختمان و فرش دستباف جزو نمایشگاه های بسیار خوب استان قم هستند. این استان نه تنها یک استان مذهبی بلکه با توجه به مساحت کم یکی از استان های صنعتی کشور به شمار می رود. استان قم حدود ۸ شهرک صنعتی معروف دارد که برندهای مهم ایرانی در آنها تولید می شود. بنابراین بازخورد نمایشگاهی بسیار خوبی در این استان وجود دارد. تا کنون نمایشگاه های ما خالی نمانده اند که همین موضوع نیز به خودی خود نشان می دهد که ظرفیت استان بسیار بالا است.
سخن پایانی
برپایی نمایشگاه در اکثر کشورهای دنیا با هدف توسعه صادرات و تسخیر بازارهای جهانی صورت می گیرد. نمایشگاه ها اکنون به ابزار بسیار مهمی برای نمایش تولیدات به مصرف کننده داخلی و خارجی و ارائه راهکارهای مناسب برای تولیدات بیشتر و پیشنهاداتی به مصرف کنندگان و تجار تبدیل شده است. همچنین به عنوان محل مناسبی برای تبادل اطلاعات علمی، بازرگانی و تجاری و نیز رقابت شرکت های مختلف نقش کلیدی و مهمی
دارند. همین موضوع باعث می شود که تولیدکنندگان به نقاط ضعف تولیدات خود بیشتر پی ببرند و در رقابت با محصولات شرکت های رقیب متوجه نواقص خود شده و در جهت رفع یا کمرنگ کردن آنها گام بردارند. یکی از اهداف توسعه اقتصادی کشور توسعه صادرات غیرنفتی و دستیابی به بازارهای جهانی با هدف دستیابی به درآمدهای ارزی بیشتر و رهایی از وابستگی به درامدهای ارزی حاصل از نفت خام است.برگزاری نمایشگاه های بین المللی می تواند به تبادل اطلاعات فنی و بازرگانی و گسترش مبادلات تجاری، معرفی آخرین دستاوردهای علمی و صنعتی، گسترش همکاری های ملی و بین المللی و فراهم شدن تسهیلات رشد بخش های مختلف اقتصادی، معرفی کالاهای غیر نفتی در جهت رشد و توسعه صادرات این کالاها کمک شایان توجهی نماید.
