تسهیل تشریفات گمرکی با «تیر الکترونیک»
فرآیند تجارت در دنیای امروز همواره دستخوش تغییر و تحولات مداوم بوده و کشورها برای بهبود فعالیت‌های تجاری خود، باید بسترها و زیرساخت‌های مناسبی را فراهم کنند.
یکی از مسائلی که ترانزیت و حمل ونقل های تجاری را تسریع کرده و به طور مستقیم بر عملکرد گمرک ها تاثیر دارد، توجه به مفهوم «تیر الکترونیک» است. تیر الکترونیک سیستمی است که کالا تحت سند واحد، تبادل الکترونیکی اطلاعات بین کشورها و تضمین بین المللی معتبر منتقل می شود. در این سیستم گمرکات نقش ویژه ای داشته و تفاهمنامه های مربوط به سیستم های حمل ونقل می تواند تاثیری مثبت در روند گمرکات کشور داشته باشد. کارشناسان تجاری معتقدند یکی از مشکلات اساسی در ترانزیت کالا از طریق حمل ونقل مرکب و بین کشورها، فقدان اسناد واحد گمرکی است. بنا بر نظر آنها، با اجرای پروژه های بین المللی و موثر، می توان از تفاهمنامه های منعقد شده برای اجرای فرآیند تیر الکترونیکی به عنوان سند گمرکی واحد بین کشورها استفاده کرد. همچنین فعالیت گمرکات تحت تیر الکترونیک، باعث تبادل الکترونیکی اطلاعات بین کشورها شده و در ادامه گام موثری جهت تسهیل تشریفات گمرکی برداشته خواهد شد. در ایران نیز علاوه بر مزایای مذکور، می توان توسعه و فعال سازی کریدورها از جمله کریدور شمال _جنوب را از پیامد منعقد شدن تفاهمنامه های گمرکی و فعالیت های مربوط به تیر الکترونیک دانست. صمت در این گزارش، به بررسی فعالیت های انجام شده در ایران برای اجرای طرح های تیر الکترونیک با سایر کشورهای همسایه و بهبود فعالیت گمرکات کشور تحت تاثیر این پروژه ها پرداخته است.
امضای تفاهمنامه اجرای تیر الکترونیک با ازبکستان
گمرک ایران در راستای سیاست های توسعه دیپلماسی اقتصادی، نشست ها و مذاکرات دوجانبه و سه جانبه ای با دیگر کشورهای جهان به ویژه همسایگان در دستور کار قرار داد که از جمله امضای ۱۰ سند گمرکی با گمرکات جهان قابل ذکر است. به گزارش ایرنا، حسین کاخکی مدیرکل دفتر همکاری های بین الملل گمرک ایران اظهارکرد: امسال ۱۰ سند همکاری های گمرکی ایران با گمرکات دیگر کشورها امضا شده است. این اقدامات شامل امضای سند برنامه مشترک همکاری با گمرک جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۲۳ - ۲۰۲۲ ، یادداشت تفاهم تبادل الکترونیکی اطلاعات و یادداشت تفاهم اجرای تیر الکترونیک با ازبکستان، سند همکاری مشترک در جهت مبارزه با تخلفات گمرکی و سند تفاهمنامه همکاری های آموزشی با روسیه، پروتکل تبادل اطلاعات با ترکمنستان، سند یادداشت تفاهم همکاری های سه جانبه ترانزیتی ایران، آذربایجان و روسیه، سند برنامه ترتیبات اجرایی برنامه فعالان اقتصادی با چین، سند یادداشت تفاهم همکاری های گمرکی با تایلند و سند موافقت نامه فعالان اقتصادی با بولیواری ونزوئلا بوده است.
کریدور جدید گمرکی ایران و روسیه
این مقام مسئول با اشاره به اهمیت اسناد گمرکی امضا شده در زمینه تسهیل تجارت، گفت: امضای سند گمرکی فعالان اقتصادی ایران با روسیه که در جریان سفر رئیس کل گمرک ایران و هیات همراه به این کشور امضا شد، این امکان را فراهم کرد تا کریدور تسهیل شده گمرکی راه اندازی شود. کریدور جدید گمرکی ایران و روسیه ابتدا برای ۳ ردیف تعرفه گمرکی تعریف شد و سپس توسعه پیدا کرد.
بر اساس آخرین گزارش دریافتی از گمرک روسیه، تجارت بین دو کشور در قالب این کریدور افزایش یافته است. کاخکی امضای سند یادداشت تفاهم سه جانبه ترانزیتی ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان را با اهمیت دانست و توضیح داد: امضای سند یادداشت تفاهم سه جانبه ترانزیتی، زمینه تسهیل ترانزیت از مبدا جمهوری اسلامی ایران به مقصد روسیه را فراهم کرده و سبب توسعه تجارت خارجی ایران با روسیه خواهد شد. مدیرکل دفتر همکاری های بین الملل گمرک درباره اهمیت امضای اسناد یادداشت تفاهم گمرکی با دیگر کشورها گفت: امضای اسناد گمرکی با دیگر کشورها علاوه بر توسعه دیپلماسی و برقراری ارتباط نزدیک با گمرکات کشورها، باعث ارتقا همکاری های مشترک در زمینه های مختلف گمرکی، تبادل اطلاعات، مکاتبات و استعلامات گمرکی می شود.
فرصت های همکاری گمرکات ایران و تایلند
ایران در چند مدت اخیر تلاش کرده تا بهبود روابط تجاری خود با کشورهای همسایه را در برنامه های اقتصادی خود قرار دهد. در این راستا سند یادداشت تفاهم همکاری و کمک متقابل در مسائل گمرکی گمرک ایران و گمرک تایلند در تهران امضا شد. باید توجه داشت تایلند یکی از کشورهای مهم در عرصه تجارت بین المللی است و امضای این نوع تفاهمنامه ها و عمل به آنها می تواند تاثیرات مثبت به همراه داشته باشد. به گزارش ایرنا، در مراسم امضای سند یادداشت تفاهم همکاری های گمرکی بین گمرکات ایران و تایلند دو طرف ابراز امیدواری کردند که با امضای این تفاهمنامه و با استفاده از تمام ظرفیت های موجود، حجم مبادلات تجاری ایران و تایلند بیش از پیش افزایش یابد. علیرضا مقدسی، رئیس کل گمرک ایران در این مراسم با تاکید بر سابقه طولانی مدت همکاری های تجاری دو کشور تشریح کرد: با اجرای کامل مفاد این یادداشت تفاهمنامه همکاری و کمک متقابل در مسائل گمرکی گمرک ایران و گمرک تایلند که پس از یک ماه قابلیت اجرایی دارد، می توانیم گام عملی در گسترش روابط تجاری و گمرکی و مبارزه با قاچاق برداریم. وی در این دیدار با اشاره به اینکه همکاری های متقابل دو طرف در زمینه های مختلف گمرکی سبب تسهیل و تسریع در امور تجاری خواهد شد، افزود: در این راستا پیشنهاد شده با امضای سند رسمیت شناسی متقابل فعالان اقتصادی دو طرف، زمینه تسهیل بیشتر برای تجار دو کشور ایران و تایلند را فراهم کنیم.
عملیاتی شدن تیر الکترونیکی بین المللی
رئیس گمرک ایران اظهارکرد: با توجه به اهمیت انتقال تجربه و دانش بین کارشناسان دو کشور ایران و تایلند، گمرک ایران آمادگی دارد تا برای تبادل تجربیات و دانش، بازدیدهای مطالعاتی بین هیات های اعزامی دو کشور را عملیاتی کند. تبادل الکترونیکی اطلاعات گمرکی و امضا و تبادل یادداشت تفاهم توسعه همکاری های آموزشی در موضوعات گمرکی بین گمرکات دو کشور می تواند نقش بسزایی در افزایش همکاری های گمرکی و توسعه تجارت داشته باشد. مقدسی تاکید کرد: با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور ایران و قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم و چندین مسیر ترانزیتی، گمرک ایران توجه ویژه ای به رویه ترانزیت و تیرالکترونیکی در رویه ترکیبی دریایی و زمینی دارد. در این زمینه سازمان ایرو (اتحادیه بین المللی حمل ونقل جاده ای) برای نخستین بار در دنیا با همکاری گمرک منتخب خود در حال عملیاتی کردن تیر الکترونیکی است. سازمان ایرو گمرک ترکیه را به عنوان گمرک منتخب جهانی خود انتخاب کرده و عملیاتی شدن تیر الکترونیکی در این کشور، یک فرصت برای ایران است. گمرک ایران در منطقه اجرای تیر الکترونیکی قرار گرفته و از این رو باید نگاهی ویژه به موقعیت جغرافیایی کشور در امور تجاری داشت.
کلمه تیر ( TIR ) مخفف حمل ونقل جاده ای بین المللی است و تیر الکترونیک سیستمی است که کالا تحت سند واحد و تبادل الکترونیکی اطلاعات بین کشورها و تضمین بین المللی معتبر منتقل می شود.
آمادگی تایلند برای روابط گمرکی با ایران
بر اساس این گزارش، پانچارا آنونتاسیلپا رئیس گمرک تایلند در مراسم امضای سند یادداشت تفاهم همکاری های گمرکی بین گمرکات ایران و تایلند اظهارکرد: امضای سند یادداشت تفاهم همکاری های گمرکی بین ایران و تایلند، بیانگر این است که گمرکات دو کشور نگاه مثبت و رویکرد عملی برای افزایش همکاری های گمرکی دارند. وی با اشاره به اینکه امضای تفاهمنامه همکاری گمرکی بین دو کشور یک روز تاریخی و نقطه عطفی در روابط گمرکی دو کشور محسوب می شود، اظهارکرد: این یادداشت تفاهم یک سند کلیدی است برای گمرکات دو کشور تا به اهداف موردنظر در راستای تسهیل تجارت دست یابند. با اجرای کامل مفاد یادداشت تفاهمنامه، اهداف تجاری برای هر دو کشور عملی خواهد شد و از این رو امیدواریم تا در آینده شاهد نتایج مثبتی باشیم.
وی با ابراز خرسندی از امضای این یادداشت تفاهم که سبب افزایش همکاری تنگاتنگ بین دو کشور خواهد شد، افزود: جلوگیری از تخلفات گمرکی، حفاظت از منافع مادی و اجتماعی و صیانت از اقتصاد دو کشور از جمله عمده نتایجی خواهد بود که در این یادداشت تفاهم مدنظر قرار دارد. رئیس کل گمرک تایلند با استقبال از پیشنهادهای رئیس گمرک ایران افزود: گمرک تایلند آماده همکاری با گمرک ایران در حوزه آموزش و تحقیقات در مسائل گمرکی و امضای تفاهمنامه درباره شناسایی فعالان اقتصادی مجاز در راستای تسهیل بیشتر تجارت و افزایش همکاری ها است. تایلند از گسترش همکاری های گمرکی با گمرک جمهوری اسلامی ایران استقبال می کند و در این باره برنامه های مهمی را در ادامه مد نظر داریم.
پروژه بین المللی گمرکی ایران و هند
در شرایطی که اتحادیه بین المللی حمل ونقل جاده ای در تلاش است تا پروژه بین المللی تیر الکترونیکی خود را با کشور ترکیه اجرایی کند، ایران نیز برنامه های جدی برای توسعه روابط ترانزیتی خود با سایر کشورها دارد. حسین سعیدی ناظر گمرکات هرمزگان گفت: اواخر شهریور امسال برای نخستین بار در کشور پروژه بین المللی حمل ونقل مرکب تحت رویه «کارنه تیر» الکترونیک بین گمرکات ایران و هند اجرایی شد. این اقدام با ورود محموله ارسالی از مبدا هند به گمرک شهید رجایی بندرعباس و خروج آن از طریق گمرک آستارا عملیاتی شده و این پروژه آغاز روندی جدید را میان روابط تجاری گمرکی ایران و هند بود. به گزارش ایرنا، حسین سعیدی با اعلام این خبر به رسانه ها افزود: به منظور تسهیل ترانزیت و توسعه کریدور شمال به جنوب نخستین محموله حاوی الکل چرب صنعتی از مبدا کشور هند به گمرک شهیدرجایی بندرعباس و سپس از گمرک آستارا به کشور روسیه فرستاده شد. این محموله به وزن ۲۱ هزار و ۹۷۰ کیلوگرم و به ارزش ۸۲ هزار دلار است که با یک دستگاه کانتینر به کشور روسیه ارسال شد. ناظر گمرکات هرمزگان با اشاره به اینکه در اجرای پروژه کارنه اتاق بازرگانی هرمزگان نقش مهمی داشته است، اظهارکرد: اجرای رویه تیر الکترونیکی موجب تبادل الکترونیکی اطلاعات بین کشورها و سرعت بخشی و رونق بیشتر تجارت می شود. پیش از این اسناد ترانزیت و کارنه به صورت فیزیکی و دستی به شرکت حمل ونقل و گمرک فرستاده می شد که حدود ۲ تا سه هفته طول می کشید، اما اکنون همه اسناد به صورت برخط به گمرک فرستاده می شود و ترخیص کالا در یک روز و در سریع ترین زمان ممکن صورت می گیرد.
شهید رجایی رتبه نخست گمرکات کشور
محمدرضا صفا، رئیس اتاق بازرگانی هرمزگان درباره پروژه بین المللی حمل ونقل مرکب میان ایران و هند گفت: کارنه تیر سند گمرکی است که برای ترانزیت بین المللی کالا در چهارچوب کنوانسیون تیر، در اتاق بازرگانی کشور مبدا صادر و کالا با وسیله نقلیه جاده ای به صورت پلمب شده به مقصد فرستاده می شود. گمرک شهید رجایی رتبه نخست ترانزیت کشور را دارد و هم اکنون ۶۰ درصد ترانزیت کشور در گمرک شهیدرجایی بندرعباس انجام می شود. از ابتدای امسال تا پایان مردادماه امسال حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن کالا در گمرکات هرمزگان ترانزیت شده که ۶۲ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش داشته است. امید آن می رود با اجرای سندهای گمرکی میان گمرک ایران و سایر کشورها، در ادامه شاهد بهبود عملکرد و رونق تجارت در گمرکات ایران باشیم.
سخن پایانی
ایران امید دارد که با اجرای پروژه های تیر الکترونیک با سایر کشورهای همسایه، ضمن تقویت روابط تجاری با این کشورها، عملکرد گمرکات کشور را بهبود بخشد. کارشناسان تجاری بر این باورند که تیر الکترونیک تاثیر مستقیمی بر کاهش بروکراسی های پیچیده گمرکات و در نتیجه تسهیل و تسریع تجارت برون مرزی خواهد شد. این مسئله می تواند روند صادرات را با سرعت بیشتری همراه کرده و در نتیجه راه ایران برای کسب سهم از تجارت جهانی هموارتر خواهد شد.
