برگی دیگر از دفتر شعارهای پرطمطراق
کارآفرینی به‌دلیل اهمیت در خلق فرصت‌های شغلی جدید و رشد و توسعه اقتصادی موردتوجه بسیاری از کشورها قرار گرفته و آنها رویکرد کارآفرین‌محوری را دنبال می‌کنند.
کارآفرینی به دلیل اهمیت در خلق فرصت های شغلی جدید و رشد و توسعه اقتصادی موردتوجه بسیاری از کشورها قرار گرفته و آنها رویکرد کارآفرین محوری را دنبال می کنند. توسعه کارآفرینی در هر جامعه ای، ارتقای وضعیت اقتصادی و اجتماعی آن جامعه را به همراه خواهد داشت؛ مانند ایجاد تغییرات اجتماعی یا یک محصول ابتکاری که وضعیت زندگی روزمره را به چالش بکشد. کارآفرینی به عنوان یک تغییر در نظر گرفته می شود که لازمه آن ریسک کردن بر سر مسائلی است که افراد به طور معمول در شروع یک کار جدید با آنها مواجه می شوند. مشکلات بسیاری در مسیر کارآفرینان وجود دارد که هر کدام به تنهایی خللی جدی در روند کاری آنها ایجاد می کنند. به عقیده بسیاری از فعالان حوزه کارآفرینی خلاف وعده هایی که ازسوی مسئولان داده می شود، هیچ حمایتی از کارآفرینان نمی شود. صمت به مناسبت هفته جهانی کارآفرینان در این گزارش به بررسی چالش های کارآفرینی در ایران پرداخته است.
شعارهای تکراری و بی حاصل!
افراد کارآفرین در جوامع نه تنها درآمدی برای خود کسب می کنند، بلکه با استخدام افراد مختلف اشتغال ایجاد می کنند و خانواده های بسیاری را از مشکلات و آسیب های اجتماعی ناشی از بیکاری نجات می دهند. اگر کشوری بخواهد اقتصاد توسعه یافته و پیشرفته داشته باشد، باید فضای رشد و توسعه کارآفرینی را مهیا و از کارآفرینان حمایت کند. همان طور که موفقیت یک کارآفرین برای اقتصاد سودآور است، شکست آنها نیز بی شک تبعاتی برای اقتصاد خواهد داشت.
تابستان سال ۱۴۰۰ مصوبه ۲۲ ماده ای دولت درمورد سیاست های اجرایی تشویق و حمایت از کارآفرینان پیشرو تصویب و ابلاغ شد که امتیازاتی از جمله ضمانت تسهیلاتی این افراد تا سقف ۵۰ میلیارد تومان توسط صندوق های ضمانت دولتی و قرار گرفتن در فهرست فعالان اقتصادی مجاز در گمرک را برای آنها به دنبال داشت. براساس این مصوبه ۲۲ ماده ای، عنوان کارآفرین پیشرو به شخصی اطلاق می شود که کسب وکار بنیان گذاری شده توسط او موجب ارتقای زنجیره ارزش صنعت مربوطه شود و به سطح مشخصی از رشد شاخص ترکیبی اشتغال، فروش و صادرات دست یابد. پیشرو بودن می تواند در یکی از زمینه های دستیابی به بازارهای جدید و رقابتی، دستیابی به برند فراملی و پیاده سازی سازکارهایی در کل زنجیره ارزش که موجب ارتقای کیفیت یا کاهش هزینه کل زنجیره ارزش صنعت می شود، باشد. برابر مصوبه هیات دولت، کارآفرینان پیشرو به مدت ۳ سال می توانند از مشوق های در نظر گرفته شده بهره مند شوند و بعد از این مدت، دوباره ارزیابی می شوند. البته چنانچه تخلفی در معرفی فرد به عنوان کارآفرین پیشرو مشاهده یا حمایت های دریافتی برای مقاصد دیگری استفاده شود، برابر ضوابط و مقررات با فرد برخورد می شود.
به عقیده کارشناسان برای برون رفت از مشکلات بازار کار به ویژه بیکاری، نیازمند همراهی و حمایت دولت و کارفرمایان، کارگران و کارآفرینان هستیم و توجه به رویکرد کارآفرینی در تمامی عرصه ها به ویژه عرصه های اقتصادی و تولید رقابت پذیر، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
برگ دیگری از دفتر شعارهای پرطمطراق دولت سیزدهم، حمایت از تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین است. شعاری که تاکنون رنگ تحقق به خود نگرفته و به عقیده بسیاری از فعالان کسب وکار زیرساختی برای عملیاتی شدن آن وجود ندارد. به تازگی نیز شعار حمایت از کسب وکارها و کارآفرینان ازسوی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام شد؛ وزیری که در کارنامه اش هیچ تخصصی در امور کسب وکار وجود ندارد اما وعده حمایت می دهد.
تسهیلاتی برای کارآفرینان وجود ندارد
فاطمه مقیمی، عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی تهران با تعریف جامعی از کارآفرینی به صمت گفت: باید تعریف اشتغالزایی را از کارآفرینی تفکیک کرد. متاسفانه برخی از افراد اشتغالزایی یا اشتغال آفرینی را با کارآفرینی اشتباه
می گیرند.
اشتغالزایی با کارآفرینی متفاوت است؛ در کارآفرینی خلق اثری را می بینیم که در جامعه اثرگذار است و ارزش آفرینی می کند. از سوی دیگر افرادی هستند که اشتغالزایی خوبی می کنند، اما کارآفرین نیستند. کارآفرینی یک تفکر خلاق است که با حداقل هزینه آغاز می شود.
شروع کسب وکارها از استارت آپ ها است. اگر استارت آپ ها ذهنیت خلاق داشته باشند، تبدیل به استارت آپ کارآفرین می شوند، اما اگر فعالیت عادی داشته باشند، اشتغال آفرینی خواهند
داشت.
وی در ادامه با اشاره به برخی از مشاغل خانگی اظهار کرد: شخصی که فعالیتی عادی را به عنوان کسب وکار خانگی انجام می دهد، کارآفرین نیست، بلکه اشتغال خانگی دارد. برخی از زنان کشور پایه گذار کسب وکارهای خانگی برای اقتصاد خانوارشان بوده اند. این گروه از زنان یا مرد ازکار افتاده داشتند یا بدسرپرست و بی سرپرست بوده اند که باید برای سایر افراد خانواده خود نان آوری می کردند، اما متاسفانه به تازگی هم مانند سایر اقدامات عجولانه، متولیان امر و برخی از مسئولان بدون در نظر گرفتن عواقب، حق فعالیت اقتصادی بخش بزرگی از جمعیت کشور در اینترنت را گرفته اند.
کسب وکارهای اینترنتی فضایی امن برای حضور و فعالیت زنان در عرصه اقتصاد هستند، اما در حال حاضر این فرصت از زنان فعال کشور گرفته
شد.
عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی تهران خطاب به مدیران کارآفرین بیان کرد: مدیران کارآفرین نباید صرفا به استفاده از اطلاعات موجود اکتفا کنند و لازم است به دنبال راه حل های جدید باشند. همچنین باید زیرساخت های موجود در سطح جامعه را شناسایی کنند و دانش دیجیتال مارکتینگ خود را افزایش دهند.
حذف بسیاری از کسب وکارها با قطعی اینترنت
مقیمی با اشاره به تاثیر قطع اینترنت بر فضای کسب وکارهای آنلاین گفت: امروزه بیشتر فعالیت ها نیاز به ارتباط با سایر جهان در یک لحظه دارد. به طور مثال برای فعالیت در بخش حمل ونقل بین المللی باید هر لحظه با دنیا ارتباط
داشت.
چطور می توان بدون ارتباط با دنیا کالای یک تاجر را از نقطه ای به نقطه دیگرجابه جا کرد! کشور ما اگر قرار است سهمی در توسعه اقتصاد دنیا داشته باشد، نمی تواند به راحتی ارتباطات خود را با سایر کشورها قطع کند. امروز از اینترنت ملی صحبت می کنند؛ آیا این فضا می تواند فعالان اقتصادی را با سایر فعالان در جهان ارتباط دهد؟ بسیاری از کسب وکارها فروشگاه ها و دفاتر کاری شان مجازی است و در این فضا به سرعت در حال رشد و تاثیرگذاری بر اقتصاد کشور بود ه اند. فضای مجازی فروشگاهی برای بسیاری از کسب وکارها بود که در حال حاضر از دست رفت. همچنین برخی از افراد در فضای مجازی تجارت بین الملل را آغاز کرده بودند که با قطعی اینترنت تعطیل شد. زحمات بسیاری از کسب وکارهای کارآفرینان با این تصمیم عجولانه از دست رفت.
زیرساخت نداریم!
عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی تهران با انتقاد از اینکه هیچ تسهیلاتی در حال حاضر برای کارآفرینان وجود ندارد، افزود: حمایت باید شامل ارائه تسهیلات خاص با توجه به موانع موجود باشد. شعار حمایت از کسب وکارها با هیچ علم اقتصادی سازگاری ندارد و شدنی نیست. شاید راهکار بهتر کمک به اقتصاد این باشد که برخی از مسئولان در حوزه هایی که تخصص ندارند دخالت نکنند. باید قوانین و مقررات برای رشد کسب وکار کوچک و متوسط متناسب با نیاز این واحدها تدوین و تصویب شود. بنگاه های کوچک و متوسط یکی از ارکان توسعه اقتصاد در کشورهای پیشرفته هستند، اما در کشور ما زیرساخت لازم برای توسعه این بنگاه ها وجود ندارد.
شعارهایی که هیچ گاه عملی نمی شوند
فاطمه دانشور، کارآفرین حوزه معدن درباره چالش های پیش روی کارآفرینان به صمت گفت: کارآفرینی را باید موتور محرکه توسعه اقتصادی و بازار کار کشور بدانیم و این رویکردی است که در بسیاری از کشورهای جهان در پیش گرفته شده، این در حالی است که سال هاست قوانینی چون مالیات، بیمه، صدور کارت بازرگانی و... شرایط را برای کارآفرینان کشور سخت کرده است. از سوی دیگر بسیاری از کسب وکارهای کوچک باتوجه به قوانین سخت دیگر به فعالیت خود ادامه نمی دهند. همچنین بانک ها در اعطای تسهیلات هیچ گونه کمکی به کارآفرینان
نمی کنند.
وی با اشاره به معضل پرداخت مالیات های سنگین اظهار کرد: وقتی مردم کشور هر سال فقیرتر می شوند و تورم به مراتب بیشتر می شود، پرداخت مالیات ازسوی کارآفرین با اشتیاق انجام نمی شود.
متاسفانه باوجود پرداخت مالیات های سنگین خدمات خاصی از سازمان ها دریافت نمی شود، این در حالی است که در خارج از کشور مالیات ها با هدف حفظ زیرساخت ها دریافت می شود. شرکت هایی که وابستگی به دولت دارند بسیاری از پروژه های کلان کشور را به دست گرفته و در نهایت این کسب وکارهای کوچک هستند که با پرداخت مالیات های سنگین از دست می روند.
این کارآفرین با اشاره به قطعی اینترنت بیان کرد: دنیا به سمت فناوری در حرکت است، اما متاسفانه ما از این قافله جا مانده ایم.
با مشکلاتی که اخیرا برای اینترنت ایجاد شد، متاسفانه بسیاری از زنان سرپرست خانوار که مشاغل خانگی داشتند و از این طریق امرارمعاش می کردند، بیکار شدند؛ به بیان دیگر این مشاغل نابود شدند؛ بدون اینکه جایگزینی برای آنها وجود داشته باشند. در نتیجه بسیاری از زنان سرپرست خانوار شکستند.
هر روز قوانین سخت تری اعلام می شود
دانشور ضمن اشاره به شعارهایی در راستای تسهیل کسب وکار که هیچ گاه عملی نشد، افزود: تحقق وعده ها نیاز به زیرساخت هایی دارد که در کشور ایجاد نشده است؛ در نتیجه تسهیل کسب وکار و حمایت از آنها که وعده آن توسط برخی از مسئولان داده می شود نیز در حد شعار باقی می ماند و عملیاتی نخواهد شد.
وی با بیان اینکه شرایط خوبی برای کارآفرینان وجود ندارد، اظهار کرد: شخصی که باوجود شرایط فعلی اقتصاد ایران مشغول کسب وکار و کارآفرینی است، از هوش بالایی برخوردار است.
در حال حاضر کسب درآمد در کشور ما بسیار سخت است و متاسفانه شاهد این هستیم که هر روز قوانین سخت تری اعلام می شود تا محدودیت ها بیش از پیش شود؛ قوانینی که نه تنها تسهیل کننده نیستند، بلکه محدودکننده
هستند.
رشد اقتصادی ممکن است؟
این کارآفرین درباره تصمیم های دور از تخصص برخی مسئولان نیز گفت: ایران یکی از کشورهایی است که اگر تصمیمات درستی در آن گرفته شود به شدت ظرفیت رشد اقتصادی دارد. امیدواریم افراد تصمیم گیر در حوزه های مختلف با توجه بیشتر به تخصص شان انتخاب شوند.
سخن پایانی
بیکاری معضلی است که در اقتصاد بی سروسامان به آمار آن افزوده می شود؛ اقتصادهایی که در آن کارفرمایان به نیروی کار نیاز دارند اما توان پرداخت حقوق ندارند و از سوی دیگر معیشت کارگران آن در گرو حقوق ناچیز ماهانه است. کارآفرینان با ذهن خلاق خود و هزینه کم مشاغلی را ایجاد و منبع درآمدی برای افراد فراهم می کنند. با روی کار آمدن هر دولتی وعده حمایت از کارآفرینان سر داده می شود که یکی از وعده های درخشان دولت ها برای حمایت اعطای تسهیلات بانکی است؛ تسهیلاتی که تنها در حد شعار مطرح می شود تا به آن افتخار کنند زیرا در نهایت بانک ها منابعی برای ارائه این تسهیلات ندارند. در واقع دولت آواز حمایت سر می دهد و توپ را در زمین بانک ها می اندازد و بانک ها نیز برای فرار از ارائه تسهیلات هفت خان رستم را پیش روی کارآفرین می گذارند تا با احترام بگویند خبری از تسهیلات نیست!
