گل‌طلایی جام جهانی برای رشد اقتصاد
بیست‌ودومین دوره مسابقات جام جهانی فوتبال از ۲۹ آبان تا ۲۷ آذر ۱۴۰۱ در دوحه قطر برگزار خواهد شد.
کشورهای حوزه خلیج فارس، کینه های سیاسی را کنار زدند
بیست ودومین دوره مسابقات جام جهانی فوتبال از ۲۹ آبان تا ۲۷ آذر ۱۴۰۱ در دوحه قطر برگزار خواهد شد. کمتر از یک هفته تا آغاز مسابقات مانده و اخبار تلخی درباره از دست دادن فرصت های اقتصادی ایران از مهم ترین رقابت ورزشی جهانی به گوش می رسد. آخرین خبر مربوط به این زمینه، لغو شدن سفرهای دریایی میان ایران و قطر است. برخلاف ایران، بیشتر کشورهای جهان، حتی کشورهایی که در ابتدا با میزبانی قطر برای جام جهانی مخالف بودند نیز، تلاش کردند تا درآمدهای اقتصادی جدی در این زمینه داشته باشند. ایران جزو معدود کشورهایی است که از فرصت طلایی جام جهانی قطر، کمترین بهره برداری مالی و اعتباری را خواهد داشت. ایران نتوانست خود را به عنوان یکی از کشورهای بالقوه و مناسب برای پذیرش مهمانان و گردشگران حاضر در جام جهانی فوتبال قطر به دنیا معرفی کند. کشورهای حوزه خلیج فارس نسبت به سایر کشورها موفق تر عمل کردند و توانستند از محدود بودن ظرفیت قطر برای پذیرش مهمان نهایت استفاده را ببرند. نه تنها تورهای گردشگری و آژانس های هواپیمایی بین المللی، بلکه تمامی بخش های اقتصادی که می توانند به نحوی خود را به درآمدهای جام جهانی متصل کنند، از این مسئله به عنوان مجالی برای نه تنها افزایش درآمد، بلکه ارتقای اعتبار خود در عرصه بین الملل بهره گرفته اند. صمت در این گزارش، تمامی ابعاد درآمد اقتصادی کشورهای مختلف از جام جهانی قطر را بررسی کرده است.
هر کشوری سهم خود را از فرصت جام جهانی گرفت
جام جهانی معتبرترین رقابت فوتبال در جهان و همچنین پربازدیدترین و پرطرفدارترین رویداد ورزشی در عرصه بین المللی است. تاکنون ۱۷ کشور میزبان جام جهانی بوده اند؛ برزیل، فرانسه، ایتالیا، آلمان و مکزیک هر کدام ۲ بار و اروگوئه، سوئیس، سوئد، شیلی، انگلیس، آرژانتین، اسپانیا، ایالات متحده امریکا، ژاپن و کره جنوبی (به طور مشترک)، افریقای جنوبی و روسیه هر کدام یک بار میزبان بوده اند. قطر میزبان مسابقات سال ۲۰۲۲ خواهد بود و جام جهانی بعدی در سال ۲۰۲۶ به طورمشترک به میزبانی کانادا، ایالات متحده امریکا و مکزیک برگزار می شود. در هر دوره جام جهانی، بسیاری از کشورها برای میزبان شدن تلاش می کنند، چرا که این میزبانی نتایج مالی و حتی معنوی بسیار زیادی برای آنها به همراه دارد. پذیرش حجم زیادی از مهمانان و مسافرانی که به قصد دیدن بازی های جام جهانی به کشور میزبان، بدیهی است که درآمدهای زیادی را عاید کشور میزبان می کند. علاوه بر کشور میزبان، سایر کشورها به ویژه همسایگان تلاش می کنند تا از این فرصت ورزشی، نهایت استفاده را داشته باشند. حال که بیست ودومین دوره جام جهانی در قطر برگزار می شود، تمامی کشورهای منطقه به ویژه کشورهای حوزه خلیج فارس و اروپایی نیز در تلاش هستند تا بتوانند از این مجال پیش آمده نهایت استفاده را داشته باشند.
مهم ترین بازیگران هرساله جام جهانی، برندهای مطرح لباس ورزشی هستند. این برندها حتی در ازای پرداخت پول به کشورهای مختلف، لباس تیم ملی کشورها را تامین می کنند. حضور در جام جهانی حتی برای صنعت مد و فشن نیز اهمیت زیادی دارد و از مدت ها قبل بخش مهمی از برنامه ریزی های تجاری و تبلیغاتی خود را براساس این گردهمایی ورزشی جهانی پایه ریزی می کنند. نه تنها صنعت لباس، بلکه سایر صنایع نیز تلاش کردند تا بتوانند یکی از رشته های فعالیت های خود را به جام جهانی قطر گره بزنند، چرا که جام جهانی نه فقط فرصت درآمدزایی بلکه مجالی برای افزایش آگاهی و ارتقای جایگاه بین المللی است.
توسعه زیرساخت های قطر
قطر پیش بینی کرده در هفته نخست رقابت های جام جهانی، بیش از یک میلیون بازدیدکننده وارد قطر شوند و این اتفاق درآمدی بیش از ۱۸ میلیارد دلار را برای این کشور به ارمغان خواهد آورد. شاید در ابتدا به نظربرسد قطر از جام جهانی به عنوان فرصتی برای افزایش شهرت بین المللی فوتبال خود استفاده کرد؛ اما این تنها بخشی از داستان است و قطر در کنار رویداد جام جهانی توانسته بستری را برای رشد و پرورش بخش تفریحی و گردشگری خود فراهم کند. به گزارش بلومبرگ، صنعت اقامت و خدمات غذایی قطر با رشد سالانه ۲۹ . ۸ درصد، سریع ترین رشد را در این کشور داشته که نشان دهنده تقاضای فزاینده ای است که اقتصاد با رشد گردشگری در سال های آتی تجربه خواهد کرد. جام جهانی به طور قابل توجهی تقاضا برای هتل ها، رستوران ها و مراکز تفریحی را افزایش داده و انتظار می رود این رشد تقاضا در طول برگزاری مسابقات ادامه دار باشد. قطر از زمانی که میزبان قطعی بیست ودومین دوره جام جهانی شد، برای توسعه زیرساخت های فرهنگی، ورزشی و گردشگری خود تلاش زیادی کرد. قطر غنی از گاز حدود ۲۲۰ میلیارد دلار برای ساخت زیرساخت هایی در حد کلاس جهانی، از جمله جاده های جدید، حمل ونقل عمومی و امکانات ورزشی تا به امروز هزینه کرده است. حتی در این روند سرمایه گذاران بین المللی نیز ترغیب به ورود به قطر شدند، اما تمامی منابع مالی تنها وارد قطر نشدند. کشورهای حوزه خلیج فارس مانند امارات و عربستان، طی 2 سال اخیر برنامه های جدی برای کسب سهمی جدی از برنامه های جام جهانی تدوین کردند. کشورهای حوزه خلیج فارس، تا پیش از این تنش های جدی با کشور قطر بر سر روابط دیپلماتیک با ایران داشتند، اما برگزاری جام جهانی در این کشور سبب شد تا تغییراتی جدی را در روابط تجاری خود با قطر اعمال کنند.
امارات؛ جایگزین اصلی میزبان جام جهانی
امارات یکی از کشورهایی است که پس از مشخص شدن قطر به عنوان میزبان بیست ودومین دوره جام جهانی فوتبال، برنامه های گردشگری خود را در راستای افزایش کسب سهم اقتصادی از این رویداد بین المللی تنظیم کرد.
به گزارش middleeasteye . net ، امارات به مسائلی مانند محدود بودن وسعت کشور قطر برای پذیرایی از میهمانان و همچنین گرانقیمت بودن سفر به این کشور توجه کرده و توانسته خود را به عنوان اصلی ترین جایگزین قطر برای گردشگران جام جهانی معرفی کند. فاصله دریایی امارات تا کشور قطر تنها ۴۵ دقیقه است و فاصله کم این 2 کشور، مزیت بیشتری برای امارات به عنوان جایگزین اصلی قطر برای پذیرش مهمانان و گردشگران جام جهانی ایجاد کرد. هتل های دوبی در امارات، بسته های ویژه ای را برای علاقه مندان ارائه می کنند؛ این کشور مناطقی را برای طرفداران در پارک ها، سواحل و مرکز مالی آماده کرده است.
اما تنها درآمدهای مالی به عنوان دستاورد برای امارات محسوب نمی شوند. در پی شکل گیری تنش های سیاسی بین قطر و سایر کشورهای حوزه خلیج فارس، مراودات تجاری و جابه جایی مسافران میان آنها به طورکامل قطع شده بود؛ حال 2 کشور امارات و قطر به بهانه جام جهانی مشکلات سیاسی را نادیده گرفته اند. بازگشایی مسیرهای هوایی و دریایی به هواداران فوتبال در امارات اجازه می دهد تا از قطر بازدید کنند. علاوه بر این، اتباع شورای همکاری خلیج فارس ویزای ورود خواهند داشت.
کارشناسان اقتصاد بین الملل معتقدند هجوم گردشگران و بازگشایی مرزهای قطر و امارات، به تدریج روابط تجاری بین 2 کشور را احیا خواهد کرد. بنابراین، دستاوردهای مالی و تجاری در بلندمدت، از دیگر اتفاقات روشنی است که برای قطر و امارات رخ خواهند داد.
بهانه فوتبال برای بهبود روابط
امارات از برقراری تعاملات مجدد با کشور قطر راضی است. به عنوان مثال، چندی پیش، نظر موسی، مدیرعامل ارائه دهنده خدمات شرکت پیشرو امارات متحده عربی گفت: همکاری مجدد بین 2 کشور امارات و قطر، تجارت متقابل را تشویق و ثبات اقتصادی بیشتری را برای کل منطقه شورای همکاری خلیج فارس تقویت می کند. قطر در حال حاضر دستخوش تغییرات اقتصادی عظیمی است و این مسئله می تواند برای امارات چشم اندازهای مناسبی را ایجاد کند.
بسیاری از فرصت های سرمایه گذاری متنوع در حال حاضر در کشورهای قطر و امارات وجود داشته و همکاری این 2 کشور به نفع آنها خواهد بود. به گزارش رسانه تحلیلی Middle East Eye ، از دیگر پیشرفت های چشم انداز سرمایه گذاری می توان به قانون قطر ۲۰۱۹ اشاره کرد که اجازه تشکیل مشاغل با مالکیت ۱۰۰ درصد خارجی، از جمله شرکت های لجستیکی، ساختمانی، صنایع و استخدامی را می دهد. به نظر می رسد تجار کشور امارات از این قانون جدید، نهایت استقبال را داشته باشند.
بنابراین جام جهانی فوتبال فرصت و بهانه ای شد تا 2 کشور امارات و قطر، در راستای بهبود روابط دیپلماتیک و تجاری خود حرکت کنند.
این ترمیم روابط، درآمدها و مزایای مثبت بسیار بیشتری برای هر 2 کشور به ارمغان خواهد آورد. به عبارتی، جام جهانی فرصت پنهان رفع کدورت های دیپلماتیک بود که امارات به خوبی توانست از آن استفاده کند.
عربستان هم درهای خود را باز کرد
هرچند امارات توانست روابط تجاری را مهم تر از چالش های دیپلماتیک نشان دهد، اما تمامی کشورهای حوزه خلیج فارس چنین دیدگاهی ندارند؛ در رسانه های جهانی، از بحرین به عنوان یکی از کشورهای بی بهره از جام جهانی یاد می شود. به گزارش رسانه Middle East Eye ، تب فوتبال بسیاری از کشورهای خاورمیانه را فراگرفته، اما به نظر نمی رسد یکی از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس درباره جام جهانی پیش رو در قطر هیجان زده باشد. تنها چند مایل دریایی دورتر از قطر، به نظر می رسد در پادشاهی بحرین سر و صدای کمی در مورد نخستین جام جهانی خاورمیانه وجود دارد. هیچ پرواز مستقیم و هیچ منطقه هواداری برای جام جهانی قطر در بحرین وجود ندارد. این مسئله نشان می دهد سران کشور بحرین، تصمیمی جدی برای حضور نیافتن در قطر حتی به بهانه جام جهانی دارند. این نداشتن اشتیاق در حالی است که عربستان سعودی، به افرادی که «کارت هایا» دارند، اجازه داده تا به مدت ۶۰ روز از این کشور دیدن کنند. یادآور می شویم کشور پادشاهی عربستان تا سال ۲۰۱۹ و پیش از صدور ویزای توریستی در این سال، تا حد زیادی روابط گردشگری خود با سایر جهان را قطع کرده بود، حتی عربستان که شدیدترین تنش های سیاسی را با قطر در سال های اخیر داشت، در مدت جام جهانی بسترهای گردشگری و حتی قانونی خود را برای پذیرش مهمان های این تورنمنت جهانی آماده کرد.
برای بحرین تنش های سیاسی مهم است
روابط بین بحرین و قطر در سال های اخیر متشنج بوده و در ژوئن ۲۰۱۷ به دنبال بحران دیپلماتیک خلیج فارس به طورکامل از بین رفت. در ابتدا از نظر تاریخی، بحرین و قطر بر سر کنترل جزایر حوار و جانان و همچنین شهر زبره با هم درگیر شدند، همچنین پوشش خبری الجزیره از قیام بهار عربی در سال ۲۰۱۱ و تصمیم قطر برای اعطای تابعیت به مسلمانان سنی از پادشاهی با اکثریت شیعه یکی دیگر از مشکلات میان بحرین و قطر است. اختلاف طولانی مدت دیپلماتیک به این معنی است که شانس پروازهای مستقیم بین 2 کشور بسیار کم است.
بحرین در قطع روابط با قطر به مصر، عربستان سعودی و امارات پیوست و همسایه خود را به اتهام حمایت از تروریسم و داشتن روابط نزدیک با ایران محکوم کرد. از زمان نشست تاریخی شورای همکاری خلیج فارس در سال گذشته در العلا عربستان سعودی که شاهد پایان رسمی شکاف بود، روابط قطر با مصر، عربستان سعودی و تا حدی امارات به طور قابل توجهی بهبود یافت. باوجود توسعه، بهبود واقعی روابط بین دوحه و منامه وجود نداشته است.
تمامی این چالش های دیپلماتیک تا به امروز کشیده شد و بحرین مسائل سیاسی خود را ارجح تر از رویدادی مانند جام جهانی و درآمدهای حاصل از آن می داند. به گزارش بلومبرگ، دستوری از سوی دولت بحرین برای کاهش پوشش خبری رویدادهای جام جهانی وجود دارد. این در حالی است که در جام جهانی پیشین که در روسیه برگزار شد، بحرین بیشترین پوشش خبری را
داشت.
بحرین ۲۰ درصد از بودجه خود را براساس درآمدهای گردشگری تدوین کرده بود و می توانست با حضور پررنگ در جام جهانی قطر، بیش از این مقدار دستاورد مالی داشته باشد، اما خط قرمزهای بحرین پررنگ تر از آن است که جام جهانی بتواند از آن عبور کند.
سخن پایانی
کشورهای بسیار محدودی در منطقه حوزه خلیج فارس و در همسایگی قطر حضور دارند که کمترین استفاده را از جام جهانی کرده باشند. بحرین با قطر مشکلات جدی دیپلماتیک داشت، اما ایران بدون دارا بودن چالش های این چنینی، حتی نتوانست از روابط مثبت خود با این کشور استفاده کند.
مسیرهای دریایی ایران به قطر بسته و تعداد پروازها محدود شد. ایران حتی یک ریال نتوانسته تا به امروز از جام جهانی قطر درآمدزایی داشته باشد.
