اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای هر سال با محوریت موضوع استراتژی همکاری ‌ های چندجانبه و حوزه ‌ های اولویت ‌ دار توسعه، رسیدگی به موضوعات مهم و تقویت همکاری ‌ های اقتصادی و سیاسی اعضا برگزار می ‌ شود. عضویت رسمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای ۲۵ شهریور در بیست ‌ ودومین نشست سران این سازمان در سمرقند اعلام شد. اسناد عضویت ایران در این سازمان چهارشنبه هفته گذشته به امضای حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه و دبیر کل سازمان همکاری شانگهای رسید و لایحه عضویت در این نهاد اقتصادی منطقه ‌ ای برای طی مراحل قانونی تقدیم مجلس شورای اسلامی شد. صمت در این گزارش با اشاره به پیشنهادات مطرح ازسوی رئیس ‌ جمهوری به مزایای عضویت در این سازمان برای کشور پرداخته است.

بیست ‌ ودومین اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای روز جمعه به کار خود پایان داد. ۹ کشور جمهوری اسلامی ایران، هند، جمهوری قزاقستان، جمهوری خلق چین، قرقیزستان، پاکستان، فدراسیون روسیه، تاجیکستان و ازبکستان عضو رسمی سازمان همکاری شانگهای هستند. ۳ کشور افغانستان، بلاروس و مغولستان دارای وضعیت ناظر هستند و ۶ کشور جمهوری آذربایجان، جمهوری ارمنستان، پادشاهی کامبوج، جمهوری دموکراتیک فدرال نپال، جمهوری ترکیه و جمهوری دموکراتیک سوسیالیستی سریلانکا شرکای گفت ‌ وگوی سازمان همکاری شانگهای را تشکیل می ‌ دهند.

پیشنهاداتی برای توسعه تجارت با شانگهای

رئیس سازمان توسعه تجارت می ‌ گوید رئیس ‌ جمهوری بعد از دیدار با اعضای پیمان شانگهای، دستورات جدیدی را در نحوه تعامل با این کشورها ارائه کرده است.

علیرضا پیمان ‌ پاک ضمن بیان این مطلب افزود: یکی از موارد مطرح در دیدار رئیسی با سران کشورهای عضو پیمان شانگهای، تسهیل در تجارت کالا بود؛ به ‌ طوری که از فرصت اجلاس استفاده و برای توسعه تجارت بین کشورهای عضو شانگهای اقدامات لازم انجام شود. همچنین بر توسعه تجارت و رفع موانع و چالش ‌ ها تاکید شد. وی با اشاره به رفع مشکلات مراودات مالی و بانکی گفت: براساس مذاکرات صورت گرفته با کشورهایی مثل روسیه، بلاروس و قزاقستان، مقرر شد از مسیرهای جایگزین استفاده کنیم. علاوه بر این حذف دلار و یورو در دستور کار قرار داده خواهد شد و به طرف ‌ های مقابل پیشنهاد استفاده از بیمه ‌ ها و کانال ‌ های مالی جدید که بانک مرکزی ما در نظر گرفته، ارائه شد. رئیس سازمان توسعه تجارت تصریح کرد: رئیس ‌ جمهوری بر توسعه تجارت آزاد که در حوزه اوراسیا تجربه شده، تاکید داشتند. از آنجا که کشورهای اوراسیا اکثرا عضو سازمان شانگهای هستند، پیشنهاد شد بحث تجارت آزاد در حوزه شانگهای نیز دنبال شود.

وی گفت: موضوع دیگر استفاده از ظرفیت ‌ های ترانزیتی بین اعضای سازمان شانگهای است. تمرکز بر کریدور شمال-جنوب در چند ماه اخیر منجر به توسعه ظرفیت ‌ های ترانزیتی شده، اما باتوجه به وسعت کار نیازمند مشارکت اعضای شانگهای هستیم. پیمان ‌ پاک با بیان اینکه اعضای سازمان شانگهای آمادگی خود را برای مشارکت در توسعه زیرساخت ‌ ها اعلام کردند، درباره جذب سرمایه ‌ گذاری، بیان کرد: در جلسه رئیس ‌ جمهوری کشورمان با رئیس ‌ جمهوری روسیه، درباره کریدور شمال-جنوب بحث و بر دو موضوع تاکید شد؛ موضوع اول تکمیل خطوط راه ‌ آهن رشت-آستارا و موضوع دوم افزایش ناوگان دریایی در خزر و توسعه بنادر شمالی خزر بود. در حوزه شرق-غرب نیز مذاکرات جدی با کشور چین انجام شد تا این ظرفیت ‌ ها نیز توسعه یابند. همچنین مذاکراتی در راستای توسعه همکاری ‌ های گمرکی انجام شده که تمام این اقدامات منجر به توسعه تجارت و ایجاد درآمد پایدار برای جمهوری اسلامی خواهد شد. پیمان ‌ پاک درباره تشکیل بازار برق منطقه شانگهای نیز گفت: بزرگ ‌ ترین تولیدکنندگان انرژی جهان، از جمله ایران و روسیه عضو اتحادیه شانگهای هستند و بزرگ ‌ ترین مصرف ‌ کنندگان انرژی جهان مانند چین و هند نیز در این اتحادیه حضور دارند؛ بنابراین باید سازکاری برای همکاری ‌ های پایدار در حوزه امنیت انرژی تعریف شود.

رئیس سازمان توسعه تجارت با اشاره به اینکه موضوع امنیت غذایی نیز در این دیدارها موردتاکید قرار گرفت، خاطرنشان کرد: رئیس ‌ جمهوری بر موضوعاتی مانند سلامت و امکان استفاده از ظرفیت ‌ های ایران در حوزه سلامت تاکید کردند تا صادرات تجهیزات پزشکی، داروهای بیوتکنولوژی و خدمات گردشگری سلامت به کشورهای عضو شانگهای صورت گیرد.

پول واحد شانگهای اثرگذاری تحریم را کم می ‌ کند

سفیر پیشین ایران در پکن نیز با اشاره به مزایای توسعه ارتباط با اعضای شانگهای گفت: در صورت پذیرش پیشنهاد ایران مبنی بر ایجاد پول واحد میان اعضای سازمان همکاری شانگهای، اثرگذاری تحریم ‌ های بانکی و سوئیفت کمتر خواهد شد.

جواد منصوری در گفت ‌ وگو با ایرنا درباره عضویت رسمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای اظهار کرد: پیمان شانگهای به ‌ دلیل شرایط ژئوپلتیکی، جمعیتی و اقتصادی اعضای تشکیل ‌ دهنده آن، از سازمان ‌ های بسیار تاثیرگذار منطقه ‌ ای و بین ‌ المللی است و حضور چین و روسیه به ‌ عنوان اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد بر اهمیت این پیمان می ‌ افزاید. سفیر پیشین ایران در چین افزود: از آنجایی که اعضای شانگهای اغلب کشورهای در حال رشد سریع هستند، تاثیرگذاری آنها در کشورهای افریقایی و امریکای جنوبی و حتی در بخش ‌ هایی از اروپا چشمگیر خواهد بود.

وی ادامه داد: عضویت رسمی ایران در این اتحادیه به ‌ دلیل نفوذ، قدرت اقتصادی و بازارهای کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای فرصت بسیار مهم و حائزاهمیتی در اختیار کشورمان قرار می ‌ دهد. این کارشناس مسائل چین خاطرنشان کرد: روابط خوبی با اعضای سازمان همکاری شانگهای وجود دارد؛ به ‌ طوری که در یک تا ۲ سال گذشته این کشورها در خنثی ‌ سازی تحریم ‌ ها با ایران همکاری می ‌ کردند و غربی ‌ ها نیز بارها اعتراض خود را نسبت به این موضوع عنوان کرده ‌ اند.

منصوری رسمی شدن عضویت کشور ما در این اتحادیه در نشست اخیر اعضای شانگهای در سمرقند را بیانگر موفقیت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ارزیابی کرد و گفت: باتوجه به اینکه چند کشور عضو این اتحادیه همسایگان ایران هستند، این موضوع می ‌ تواند در توسعه روابط و تعاملات منطقه ‌ ای گشایش ‌ های قابل ‌ ملاحظه ‌ ای ایجاد کند.

این دیپلمات پیشین، درباره فرصت ‌ های اقتصادی عضویت ایران در پیمان شانگهای یادآور شد: حجم تجارت ایران و کشورهای عضو شانگهای در یک سال گذشته بیش از ۳۰ درصد افزایش پیدا کرده و پیشنهاد ایجاد واحد پولی مشترک میان اعضا در حال بررسی است که با نهایی شدن آن، اثرگذاری سوئیفت و تحریم ‌ های بانکی کمتر خواهد شد.

منصوری خاطرنشان کرد: نخستین سال همکاری ایران با اعضای شانگهای در زمینه گسترش مبادلات گذشت؛ ضمن اینکه به ‌ تازگی اقدامات دیگری آغاز شده و به ‌ نظر می ‌ رسد در سال دوم، حجم مبادلات ۴۰ تا ۴۵ درصد افزایش یابد. کارشناس مسائل چین ادامه داد: در یک سال گذشته شاهد افزایش رفت ‌ وآمدهای سیاسی و منطقه ‌ ای هم بوده ‌ ایم و در مجموع عضویت رسمی ایران در پیمان شانگهای به لحاظ منطقه ‌ ای و بین ‌ المللی به سود کشور خواهد بود. منصوری با اشاره به رویکرد یکجانبه ‌ گرایانه امریکا در مقابل بیشتر اعضای پیمان شانگهای، گفت: تعاملات سیاسی و اقتصادی بر مسئله امنیت تاثیر مستقیم دارد و منافع مشترک اعضا در تداوم همکاری ‌ ها موثر خواهد بود. از آنجایی که بیشتر اعضای شانگهای دشمن مشترک دارند همکاری در موضوعات امنیتی و دفاعی دور از دسترس نیست.

سخن پایانی

کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در بیانیه نهایی بیست ‌ ودومین اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای در ازبکستان، خواستار اجرای کامل و موثر برجام شدند. به گزارش مهر به نقل از خبرگزاری اسپوتنیک، در بخشی از این بیانیه آمده است: اعضا از طرف ‌ ها می ‌ خواهند به تعهدات ‌ شان در راستای اجرای کامل و موثر برجام پایبند باشند.