ترافیک سنگین کامیون‌ها در مرز آستارا
به‌دلیل تعلل در ترخیص کامیون‌های حمل محصولات صادراتی کشاورزی در گمرک آستارا، حدود ۳۰۰ هزار دلار از محصولات فاسد و دور ریخته شد.
براساس اخبار در هفته گذشته حدود ۵۰۰ تن از محصولات کشاورزی صادراتی به ارزش حدود ۳۰۰ هزار دلار به دلیل تعلل در ترخیص کامیون های حمل در گمرک آستارا فاسد و به دور ریخته شده است. کامیون های حمل کالاهای صادراتی برای عبور از گمرک آستارا بعضا تا ۲۰ روز پشت مرز معطل می مانند.
کمبود ناوگان دریایی در آستارا
مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری اظهارکرد: استفاده از ظرفیت بندر آستارا و مسیر ریلی آن همواره درخواست سازمان راهداری هم بوده اما در این بخش هم با مشکلاتی مواجه هستیم که مهم ترین آن کمبود ناوگان دریایی است و صاحب بار کشتی برای انتقال کالا پیدا نمی کند. از سوی دیگر کرایه حمل دریایی از هر تن ۲۰ الی ۳۰ دلار به حدود ۱۲۰ دلار رسیده و بسیار افزایش یافته و حمل دریایی برای صاحب کالا نمی صرفد اما با همین کرایه های گران هم صاحب بار کشتی برای انتقال کالا پیدا نمی کند.
جواد هدایتی در گفت وگو با ایلنا، درباره صف کامیون های حامل بار فسادپذیر در مرز آستارا اظهارکرد: از ۲ ماه قبل از ژانویه و فصل پیک، اوج تردد بار از مسیر پایانه مرزی آستارا آغاز می شود و معمولا تا پایان اسفند این افزایش میزان تردد کامیون ها در این مسیر ادامه دارد و اتفاقات چند سال گذشته به افزایش تقاضا برای عبور از این مسیر اضافه کرده است.
وی ادامه داد: با توجه به موافقت نامه تجاری اوراسیا که به تسهیل تجارت کمک می کند روند تجارت و ارتباطات تجاری بین اوراسیا و روسیه رو به رشد بوده و همچنین یکی از پیامدهای جنگ بین روسیه و اوکراین افزایش مبادلات بین ایران و این منطقه بوده که همین عوامل باعث افزایش تقاضا و تردد کامیون ها دراین مسیر شده است. البته با توجه به این شرایط پیش بینی هایی برای تسهیل تردد کامیون ها در ماه های پیک داشتیم و اجرای تمهیداتی را پیگیری می کنیم.
مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری گفت: از سوی دیگر موضوع این است که پایانه مرزی آستارا در داخل شهر آستارا است و این صف کامیونی معضلات ترافیکی برای ساکنان این شهر هم ایجاد می کند و این توفقات باعث آزار ترافیکی ساکنان می شود.
دلایل ترافیک کامیون ها
هدایتی با تاکید بر اینکه ۵۰ درصد دلایل ترافیک کامیون ها به مسائل موجود در طرف ایران و ۵۰ درصد هم به مشکلات مرزی طرف مقابل برمی گردد، اظهارکرد: اگر هیچ مانعی در طرف ایران برای تردد کامیون ها وجود نداشته باشد موضوع این است که پایانه مرزی طرف مقابل هم باید توان پذیرش کامیون های خروجی را داشته باشد. از این رو هر دو طرف در شرایط پیک به دنبال انجام اقدامات مضاعفی برای تسهیل تردد کامیون ها هستند و مسائلی که مانع از تسهیل تردد و تردد روان می شود را از دست اندرکاران از جمله رانندگان، شرکت های حمل ونقل، مقامات استانی و طرف مقابل و از مجراهای دیپلماتیک مانند سفارت ایران و رایزن اقتصادی در آذربایجان را به طور مستمر بررسی و پیگیری می کنیم و بخش قابل توجهی از مسائل و مشکلات شناسایی و برطرف شده اند.
وی تاکید کرد: این پیگیری ها از سطوح مختلف از جمله مقامات در سفارت، مقامات محلی و.... انجام شده و طرف مقابل قول داده است که در سال ۲۰۲۳ تعداد ایکس ری و باسکول و این تجهیزات پایانه مرزی را افزایش دهد و نهایت ظرفیت را برای افزایش پذیرش کامیون های ورودی و خروجی را به کار بگیرد.
مشکلات پیچیده و چندوجهی
مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری با بیان اینکه در پایانه مرزی آستارا با مشکلات پیچیده و چندوجهی مواجه هستیم، اظهارکرد: در سمت ایران برای رفع این مشکلات جلساتی در کمیته هماهنگی مرزی داشتیم و راهکارهایی هم مطرح شده که اجرای این موضوعات نیاز به حمایت و پیگیری مقامات محلی را دارد و از این رو هماهنگی هایی و ملاقات هایی با مقامات استانی انجام شده و موضوعات به مقامات محلی اعلام شده تا برای رفع مشکلات پیچیده به ویژه در بخش های انتظامی کمک و همکاری کنند. همچنین موضوعات را هم به طور همزمان با مقامات ذی ربط بخش حمل ونقل و گمرک طرف آذری پیگیری می کنیم تا بتوان در داخل پایانه و بیرون از پایانه برای افزایش تردد هماهنگی های لازم انجام شود.
هدایتی با اشاره به مشکلات موجود در طرف ایران در کاهش سرعت تردد کامیون ها از پایانه مرزی آستارا گفت: مشکلاتی در پایانه مرزی آستارا داریم از جمله اینکه این پایانه مرزی که از قدیمی ترین پایانه ها محسوب می شود تحت مالکیت گمرک قرار دارد و درحال حاضر گمرک پروژه محوطه این پایانه را به پیمانکاری واگذار کرده و اجرای پروژه را با کُندی انجام می شود. در این پروژه تعداد انبار و سوله ها را تخریب کردند تا فضا برای تردد کامیون ها افزایش یابد اما کارگاه های عمرانی هنوز فعال هستند و پروژه در حال اجرا است و در عین در ایام پیک تردد کامیون از این پایانه هم قرار داریم و همین عامل ترافیک شده است.
مسیری با ۶ گره ترافیکی
وی با بیان اینکه در این مسیر ۶ گره ترافیکی وجود دارد که دو گره جدی و حاد هستند، افزود: یکی از دلایل ایجاد ترافیک در پایانه مرزی آستارا این است که گمرک از یک ایکس ری برای کنترل کامیون های ورودی و خروجی استفاده می کند یعنی هم کامیون های ورودی و هم کامیون های خروجی باید از یک ایکس ری عبور کنند و گمرک اصرار دارد که تمام کامیون ها از مسیر ایکس ری عبور داده شوند و همین باعث می شود که کامیون ها در محوطه پایانه تاب بخورند و ترافیک ایجاد شود و از سوی دیگر تعداد باسکول هم در این پایانه کم است و جوابگوی این حجم از ترددها را نمی دهد.
مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری با اشاره به میزان تردد روزانه کامیون از این پایانه اظهارکرد: طبق آمارهای یک ماه اخیر روزانه حدود ۵۵۰ دستگاه کامیون در یک روز و در ۲۴ ساعت در نوبت قرار می گیرند و میزان خروجی کامیون هم بین ۲۲۰ تا ۲۵۰ دستگاه کامیون است. یعنی بابت ۵۵۰ دستگاه کامیون ورودی ۲۵۰ کامیون از پایانه خارج می شود و اگر کامیونی مشکل اسنادی و مدارک نداشته باشد، در نهایت میزان مدت ماندگاری آن در پایانه مرزی آستارا بین ۳ تا ۴ روز است که به طور طبیعی باید در نهایت روز چهارم از پایانه خارج شود البته کامیون هایی هم هستند که به دلیل مشکل اسنادی توقف ۲۰ روزه در این پایانه داشتند اما اگر کامیونی با مشکلی مواجه نباشد توقفی هم نخواهد داشت.
انجام تشریفات گمرکی
هدایتی ادامه داد: چندین دستگاه در انجام تشریفات گمرکی برای خروج کامیون ها دخیل هستند که در نهایت طبق قانون هماهنگی ها برای اجرای این تشریفات با مجموعه گمرک است و هماهنگی ها برای انجام این تشریفات باید از سوی گمرک انجام شود. با توجه به شرایط پایانه مرزی آستارا در ایام پیک این انتظار وجود دارد که انجام تشریفات گمرکی به صورت ۲۴ ساعته و به صورت شبانه روزی انجام شود اما طبق گزارش های رانندگان معمولا این عملیات تا ساعت ۱۸ الی ۱۹ ادامه دارد.
مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری با بیان اینکه در تلاش هستیم که میزان توقف کامیون ها در مرز آستارا را حداقل به دو روز کاهش دهیم، گفت: با توجه داشت که بخشی از موضوع در کاهش ترافیک کامیون ها در پایانه مرزی آستارا توان پذیرش طرف مقابل است.
فساد بار در صف پایانه مرزی
وی با اشاره به تصاویر منتشر شده از فساد بار کامیون های مانده در صف پایانه مرزی آستارا تاکید کرد: در این باره باید صحت سنجی انجام شود چراکه قاعدتا در این مسیر کامیون های یخچال دار در تردد هستند که امکان تنظیم دما برای نگهداری از بار و محموله را دارند. برخی از این کامیون ها برای رسیدن به مقصد بیشتر از ۲۰ روز در راه هستند حال اینکه نهایت ماندگاری کامیون در این مرز ۴ روز است و امکان فاسد شدن بار کامیون یخچال دار در طی ۴ روز وجود ندارد. اگر باری فاسد شده شاید به دلیل خراب شدن یخچال کامیون بوده یا اینکه کالا زمینه فاسد شدن را داشته وگرنه در طول ۴ روز امکان فساد شدن بار کامیون یخچال دار وجود ندارد.
هدایتی در پاسخ به این سوال که چرا در ایام پیک از ظرفیت بندر آستارا برای انتقال بار یا کامیون ها استفاده نمی شود، گفت: استفاده از ظرفیت بندر آستارا و مسیر ریلی آن همواره درخواست سازمان راهداری هم بوده اما در این بخش هم با مشکلاتی مواجه هستیم که مهم ترین آن کمبود ناوگان دریایی است و صاحب بار کشتی برای انتقال کالا پیدا نمی کند. از سوی دیگر کرایه حمل دریایی از هر تن ۲۰ الی ۳۰ دلار به حدود ۱۲۰ دلار رسیده و بسیار افزایش یافته و حمل دریایی برای صاحب کالا نمی صرفد اما با همین کرایه های گران هم صاحب بار کشتی برای انتقال کالا پیدا نمی کند.
وی ادامه داد: از سوی دیگر میزان امکان حمل دریایی از بندر آستارا نسبت به جاده بسیار پایین است در حالی که از مسیر جاده ای روزانه ۲۵۰ دستگاه کامیون خارج می شود. از مسیر بندری و دریایی در نهایت روزانه بار ۳۰ تا ۴۰ کامیون قابل جابه جایی است که عدد موثری در کاهش ترافیک محسوب نمی شود.
ساماندهی ترافیک کامیون های ترانزیتی در آستارا
فرماندار آستارا با بیان اینکه نباید شاهد پارک کامیون های ترانزیت در شهر باشیم، گفت: ترافیک این کامیون ها در آستارا باید ساماندهی شود.
به گزارش مهر، عنایت رضایی پور اظهار کرد: شرایط آستارا شرایط ویژه ای است و با توجه به گردشگرپذیر بودن این شهرستان بحث ترافیک باید مدیریت شود.
فرماندار آستارا با بیان اینکه دیگر نباید شاهد پارک کامیون های ترانزیت در شهر باشیم، افزود: باید دست به دست هم دهیم و بحث ترافیک کامیون های ترانزیتی در شهر آستارا ساماندهی شود تا مشکلی برای مردم و شهروندان پیش نیاید.
وی با اشاره به اینکه درحال حاضر وظیفه ساماندهی کامیون ها در سطح شهر بر عهده پلیس است، تصریح کرد: پلیس باید در این حوزه به وظایف خود عمل کند و در این حوزه راهداری و پایانه مرزی نیز همکاری لازم را داشته و ورود کنند و پای کار بیایند.
فرماندار آستارا با اشاره به اینکه وظیفه هدایت، نوبت دهی و صدور برگه تردد بر عهده راهداری است، ادامه داد: اداره راهداری و حمل ونقل جاده ای با گمرک در این موضوع هماهنگی لازم را داشته باشد تا کامیون های داخل مرز پیش از هرگونه مراجعه به گمرک آستارا به پایانه بار شهرستان مراجعه کنند و نسبت به دریافت برگه تردد و نوبت برای ورود به گمرک از راهداری اقدام کنند.
وی با بیان اینکه راهداری و حمل ونقل جاده ای در زمان آزادسازی کامیون های با گمرک هماهنگ باشد، ادامه داد: بنرهای اطلاع رسانی در مسیر تردد کامیون های ترانزیتی به منظور هدایت ونظم دهی آنها نصب شود.
سخن پایانی
شهرستان مرزی آستارا با برخورداری همزمان از سه گمرک فعال، دروازه ورودی ایران به منطقه اوراسیا به شمار می رود که می تواند زمینه ساز ارتقای ظرفیت مراودات تجاری با کشورهای منطقه باشد و در این مسیر نیازمند توجه ویژه مسئولان امر است. شهرستان آستارا که با جمعیت حدود ۹۵ هزار نفر حدود ۴۳۰ کیلومترمربع وسعت دارد و در همسایگی کشور جمهوری آذربایجان واقع شده است باوجود برخورداری از ۳ گمرک زمینی، دریایی و ریلی به کشورهای اوراسیا و حاشیه دریای خزر دسترسی خوبی دارد. برخلاف سایر نقاط کشور از جمله بنادر جنوبی که ممکن است فعالیت شان تحت تاثیر برخی محدودیت های ناشی از تحریم ها قرار داشته باشد، آستارا در بحث تجارت ظرفیت بسیار زیادی دارد؛ چنان که طبق آمارهای بخش صنعت و معدن این شهرستان در ۴ ماهه امسال فقط از طریق گمرک ریلی حدود ۴۰ هزار تن تخته نراد و ام دی اف وارد و حدود ۷۰ هزار تن سیمان و مصالح ساختمانی صادر شده است.
همچنین از طریق گمرک آبی آستارا ۲۷ هزار و ۸۱۷ تن چوب آلات واردات و ۳۶ هزار و ۷۱۰ تن انواع کاشی، سیمان و مصالح ساختمانی صادر شده ضمن آنکه این ها علاوه بر ترانزیت کالا از گمرکات این شهرستان مرزی از جمله عبور ۴۰ هزار تن آرد و غلات از کشور روسیه به مقصد عراق است. در این میان محصولات کشاورزی بیشترین حجم تجارت گمرکات آستارا را تشکیل می دهد که البته میزان آن در تمام فصول یکسان نیست و بیشتر صادرات در ۶ ماهه اول سال شامل میوه های فصلی و جالیزی، صیفی، سبزیجات، سیر، هندوانه، فلفل دلمه ای، کاهو، کلم سبز و قرمز، گیلاس، زردآلو، هلو و ۶ ماهه دوم کیوی، پرتقال، سیب درختی و انار که این خود به مفهوم تردد حدود ۱۵۰ دستگاه تریلی در روز است.
آمارها اگرچه روند رو به رشدی را به نسبت سال گذشته نشان می دهد اما با توجه به اینکه سهم تجارت گمرکات آستارا در نتیجه مسائل و تنش های سیاسی- نظامی ماه های اخیر روسیه و اوکراین به عنوان فرصتی بسیار مناسب برای صادرات محصولات و کالاهای ایرانی به کشورهای مشترک المنافع و منطقه اوراسیا می توانست بیش از این ها باشد، قابل قبول نیست.
گمرکات این شهرستان که می توانست در این روزها به عنوان شاهراه تجاری ایران با کشورهای مشترک المنافع و سایر کشورهای حوزه دریای خزر به ویژه روسیه به عنوان یکی از مهم ترین کشورهای منطقه و جهان عمل کند، متاسفانه باوجود ظرفیت های بسیار تا کنون چنان که بایدوشاید مورد توجه قرار نگرفته و در واقع الزامات اداری، سخت افزاری و نرم افزاری و زیربنایی در این شهرستان فراهم نیست.
