رویگردانی بانک‌ها از تولید
در شرایط فعلی اقتصادی و کاهش قدرت خرید چرخ تولید به‌سختی می‌چرخد.
گرانی مواد اولیه نیز درد کهنه تولیدکنندگان است. علاوه بر این هزینه های انرژی و نیروی کار همیشه یکی از مشکلات تولیدکنندگان بوده است. با اوضاع بد بازار و شرایط فروش، کمبود نقدینگی این روزها اصلی ترین چالش واحدهای تولیدی است که بسیاری از آنها را به سرانجام تلخ تعطیلی رسانده است. در حقیقت نوسانات پی درپی در حوزه اقتصاد و تحریم باعث شده واحدهای تولیدی به سختی روزگار خود را بگذرانند و در نهایت سعی می کنند با کاهش کیفیت تولید یا تعدیل نیروی کار، خود را سر پا نگه دارند. در این شرایط ارائه تسهیلات بانکی می تواند کمک خوبی برای تولیدکنندگان باشد، با این حال به عقیده برخی تولیدکنندگان حمایت از تولید متاسفانه در عمل دیده نمی شود و بانک ها نیز بیشترین نقش را در این مسئله دارند. صمت در این گزارش به بررسی نقش تسهیلات در توسعه تولید پرداخته است.
بی مهری بانک ها به تولید
اکنون که در حال جراحی اقتصادی هستیم، با افزایش شدید قیمت ها مواجهیم و به دنبال آن واحدهای تولیدی بعد از عادلانه شدن یارانه ها با مشکل کمبود شدید نقدینگی مواجه و بسیاری از آنها به همین دلیل مجبور به تعطیلی شدند. به منظور تحقق محورهای شعار سال که همه در ارتباط با تولید بوده، باید به توانمندی های داخلی در حوزه تولید توجه کنیم، اما درست در همین زمان که این اهداف و شعار اعلام می شود، بسیاری از تولیدکنندگان از بی مهری بانک ها می نالند. همچنین اواخر سال گذشته رهبر معظم انقلاب در جلسه ای که با تولیدکنندگان داشتند بر ضرورت هدایت اعتبارات بانکی به سمت تولید تاکید کردند؛ موضوعی که طی سال های گذشته بارها ازسوی مسئولان مختلف از وزیر تا نمایندگان مجلس نیز مورد تاکید قرار گرفته اما هیچ گاه به نقطه مطلوب نرسیده است.
البته بانک ها نسبت به پرداخت تسهیلات به واحدهای بزرگ اقداماتی انجام می دهند، اما در این زمینه توجه چندانی به واحدهای تولیدی کوچک و متوسط ندارند، این در حالی است که تداوم بی توجهی به تولید، منجر به ورود آسیب های جدی به این بخش می شود و در نهایت به اقتصاد کشور و همچنین آمار اشتغال ضربه خواهد زد.
بی مهری بانک ها به واحدهای تولیدی پیامدهای منفی زیادی دارد که یکی از آنها کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش در بخش تولید است.
روند پرداخت تسهیلات بانکی به تولید مناسب است
قاسم نوده فراهانی، رئیس اتاق اصناف ایران در تشریح نقش مهم تولیدکنندگان به صمت گفت: در گذشته واردات بی رویه، تولید داخل را به ورشکستگی کشانده بود. هرچند با اعمال تحریم، اوضاع اقتصادی بد شده و شرایط برای تولیدکنندگان به سختی می گذرد، اما با تحریم ها بسیاری از اصناف به تولید روی آوردند و اکنون کالاهای بسیار باکیفیتی را تولید می کنند که حتی قابلیت صادرات دارند.
وی با اشاره به اشتغالزایی واحدهای تولیدی، اظهار کرد: اگر برای ایجاد اشتغال هزینه نکنیم، مجبوریم برای رفع بزه کاری های اجتماعی اقداماتی هزینه بر انجام دهیم. کسبه در شرایط ثبات اقتصادی می توانند کالا و محصول خود را به سهولت به فروش برسانند و با اطمینان خاطر اقدام به خرید کالا یا مواد اولیه کنند، این در حالی است که نبود تخصیص بهینه منابع، نبود هماهنگی دستگاه های اجرایی، افزایش نرخ ارز، افزایش هزینه های تولید، افزایش تاثیرگذاری نرخ خدمات دولت و روزآمد نشدن بسیاری از قوانین می تواند از عوامل اصلی برهم زننده امنیت اقتصادی باشد. ثبات ارزش پول ملی، کنترل نرخ ارز، افزایش بهره وری، حضور مدیران توانمند اقتصادی، نظارت عالی دولت بر اقتصاد، و افزایش تولید ناخالص داخلی از عوامل مهم ثبات اقتصادی است.
فاصله بین صنف و صنعت از بین رفت
رئیس اتاق اصناف ایران ضمن تقدیر از اقدامات سازنده فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت بیان کرد: با ورود ایشان خوشبختانه تلاش های چندساله ما بالاخره به نتیجه رسید. مدت ها بود که اصناف از فاصله بین صنف و صنعت گله مند بودند و دائم سعی می کردند ثابت کنند تولیدکننده کوچک نیز تولیدکننده است.
برای نمونه تا زمانی که قطعات لازم برای تولید خودرو ساخته نشود، تولید خودرویی در کار نیست، اما با ورود وزیر فعلی صنعت، معدن و تجارت فاصله بین صنف و صنعت از بین رفت.
نقش مهم تسهیلات برای تولیدکننده
نوده فراهانی با اشاره به تسهیلات بانکی که به تولیدکنندگان اختصاص داده می شود، افزود: باتوجه به افزایش هزینه های تولید، پرداخت تسهیلات بانکی کمک بسیار زیادی به تولیدکننده می کند. البته میزان تسهیلات بانکی برای واحدهای تولیدی به میزان تولید، نیروی کار و... بستگی دارد. به نظر می رسد در حال حاضر روند تخصیص تسهیلات بانکی به تولید مناسب باشد و تاکنون هیچ یک از واحدهای تولیدی مشکلات خود را برای دریافت تسهیلات به ما منعکس نکردند، زیرا اگر مشکلی وجود داشته باشد، اتاق اصناف به منظور رفع آن حتما پیگیری خواهد کرد.
شبکه بانکی نمی تواند نیاز تولیدکننده را تامین کند
عباس هاشمی، دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی با اشاره به مشکلاتی که در مسیر تولیدکنندگان لوازم خانگی قرار دارد، به صمت گفت: یکی از مشکلات نبود اطمینان واحدهای صنعتی به استمرار تامین مواد اولیه است.
تغییرات لحظه ای نرخ ارز و همچنین نوسانات عرضه کالاهایی همچون فولاد، مس، آلومینیوم، محصولات پتروشیمی و... در بورس از نظر کمی و قیمتی، موجب می شود واحدهای تولیدی نتوانند قراردادهای بلندمدت صادراتی منعقد کنند. همچنین تورم از اصلی ترین مشکلات تولیدکنندگان است. تورم منجر به افزایش هزینه های تولید می شود و علاوه بر آن، تفاوت نرخ ارز نیمایی و آزاد آسیب های جدی را به صادرات وارد می کند.
تحریم ها همچنان تداوم دارد که این روند مشکلاتی مانند افزایش هزینه صادرات، محدودیت نقل وانتقالات ارزی، نبود اتصال به شبکه ارزش جهانی تولید و تجارت را به دنبال دارد.
وی با اشاره به افزایش سرسام آور هزینه های تولید و نقش تسهیلات بانکی در تولید اظهار کرد: چرخ تولید به سختی می چرخد و نیاز به نقدینگی بیشتری از قبل وجود دارد که در این زمینه ارائه تسهیلات بانکی نقش بسیار کمک کننده ای دارد و جز با این اقدام ادامه تولید سخت می شود.
مقصر بانک نیست
دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی با اشاره به شکایت برخی تولیدکنندگان از روند دریافت تسهیلات بانکی بیان کرد: باتوجه به محدودیت منابع بانکی، شبکه بانکی کشور نمی تواند میزان نیاز تولیدکننده را تامین کند. در حقیقت باتوجه به افزایش هزینه تولید به دلیل تورم و مشکلات اقتصادی، بانک ها می توانند بخش کوچکی از نیاز واحدهای تولیدی را پوشش دهند.
راهکار چیست؟
هاشمی در بیان راهکاری برای تسهیل دریافت تسهیلات بانکی، اظهار کرد: بانک ها در ارائه تسهیلات کم کاری نمی کنند، بلکه کمبود منابع دارند.
راهکار اصلی این است که کمی جدی تر اوراق گام را پیگیری کنند. ماهیت اوراق گام بر تولید در بنگاه های اقتصادی است.
اوراق گام یکی از ابزارهای تامین مالی بنگاه ها و شرکت های اقتصادی است. این اوراق قابلیت نقل وانتقال در بازارهای پول و سرمایه را دارند. در واقع بنگاه هایی که نیاز به نقدینگی و اعتبار برای تولید داشته باشند، می توانند این اوراق را منتشر و نقدینگی موردنیازشان را از طریق آن جذب کنند.
این اوراق پس از انتشار قابلیت خرید و فروش در بازار سرمایه را دارند. دارنده اوراق گام می تواند اوراق را تا زمان سررسید آن که از پیش معین شده، نزد خود نگه دارد و پول فروش به بنگاه اقتصادی متعهد را دریافت کند. همچنین قبل از آن نیز می تواند این اوراق را در بورس کالا به فروش
برساند. شرکتی که قصد دریافت اوراق گام را دارد ابتدا باید درخواست خود را به بانک ارائه دهد. بانک نسبت به اعتبارسنجی این درخواست اقدام و میزان سقف انتشار اوراق گام را مشخص خواهد کرد. اوراق گام ابزاری جدید برای تامین مالی بنگاه های کوچک و متوسط
است. این اوراق گام فشار مالی را از روی بانک ها برمی دارد. در گذشته بنگاه ها برای تامین مالی مجبور به دریافت وام از بانک ها بودند که این مسئله خود فشاری مضاعف بر دوش بانک ها بود و حالا با ورود اوراق گام، فشار به بانک ها کاهش خواهد یافت. در حقیقت مهم ترین مزیت اوراق گام متوقف نشدن حرکت چرخ تولید است. شرکت متعهد با دریافت مواد اولیه ای که از طریق اوراق گام خریده، می تواند به تولید خود ادامه دهد و پول این مواد اولیه را با سود در سررسید یک ساله به دارندگان پرداخت کند.
وی با اشاره به تغییرات نرخ ارز اظهار کرد: تمام صنایع با تغییرات مداوم نرخ ارز دچار مشکل می شوند و ضرورت دارد در این زمینه اقدامات سازنده ای انجام شود.
کوچک شدن فضای تولید
دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی به موضوع قیمت گذاری دستوری هم اشاره کرد و گفت: باوجود افزایش هزینه های تولید و نرخ ارز، ستاد تنظیم بازار و سازمان حمایت به سرکوب قیمتی می پردازند که منجر به کوچک شدن فضای تولید می شود.
سخن پایانی
در شرایطی که بازار با کاهش شدید تقاضا روبه رو است، چرخ تولید کارخانه ها به سختی می چرخد. باتوجه به نوسانات لحظه ای نرخ ارز و افزایش هزینه ها، تولید کاری سخت و در برخی موارد غیرممکن است. شرایط اقتصادی موجب افزایش نیاز واحدهای تولیدی به نقدینگی شده و اگر این واحدها نتوانند نقدینگی خود را افزایش دهند، شاهد تعدیل تعداد قابل توجهی از نیروهای انسانی خواهیم بود و چاره کار تنها به دست بانک ها است. نظام بانکی باید برای عبور از این بحران عکس العمل های مناسبی نشان دهد، اما در روزهایی که به شدت یاری رسانی آنها ضرورت دارد از ارائه تسهیلات امتناع می کنند. البته به عقیده برخی از تولیدکنندگان بانک مقصر نیست و در حقیقت منبعی ندارد که با آن چرخ تولید را بچرخاند. باتوجه به نظرات یادشده تسهیلات بانکی در بیشتر موارد ارائه می شود، اما تولیدکنندگان برای دریافت تسهیلات باید از هفت خوان رستم رد شوند که همین مسئله سبب می شود عطای این تسهیلات را به لقایش ببخشند.
