حباب سکه، مولود بی‌اعتمادی به دولت است
بهای فروش سکه در اواسط آبان امسال از مرز ۱۶ میلیون تومان نیز عبور کرد. در چنین شرایطی، بانک مرکزی با هدف تنظیم این بازار و کاهش التهابات آن، اقدام به عرضه اوراق سکه طلا از طریق بورس کالای ایران کرد.
بهای فروش سکه در اواسط آبان امسال از مرز ۱۶ میلیون تومان نیز عبور کرد. در چنین شرایطی، بانک مرکزی با هدف تنظیم این بازار و کاهش التهابات آن، اقدام به عرضه اوراق سکه طلا از طریق بورس کالای ایران کرد. اوراق سلف سکه از ۱۸ آبان به طور مستمر معامله شده است. این اوراق ۶ ماهه منتشر شده و امکان معاملات ثانویه آن همچون معاملات اوراق گواهی سکه وجود دارد. معافیت از مالیات، یکی از مهم ترین امتیازات خرید این اوراق از سوی سرمایه گذاران است. در واقع بانک مرکزی انتظار داشت رقیبی جدید برای سکه فیزیکی ایجاد و امکانی را برای مدیریت تقاضا در این بخش فراهم کند. اجرای این طرح، به کاهش حباب سکه در بازار منتهی شد. با این وجود، هنوز اطمینان گسترده ای از سوی فعالان بازار نسبت به این سرمایه گذاری وجود ندارد و درنتیجه طرح یادشده به اندازه محدودی اثرگذار بوده است.
راهکاری برای کنترل ریسک
شاهین کرمی، کارشناس بازار کالایی در گفت وگو با صمت اظهار کرد: به دنبال رشد قابل توجه حباب سکه در بازار و همچنین روند رو به رشد قیمت دلار در بازار آزاد، بانک مرکزی اقدام به انتشار اوراق سلف سکه کرد. این ابزار جدید با هدف مدیریت تقاضا برای کنترل ریسک بازار تعریف شده است.
کرمی افزود: همه اشخاص حقیقی می توانند حداکثـر برابر ۱۰۰ سکه تمام بهـار آزادی اوراق سکه خریداری کنند. صندوق های سرمایه گذاری طلا نیز امکان خرید بدون محدودیت از این اوراق را دارا هستند. اوراق سلف سکه طلا ۶ ماهه منتشر شده و در بستر بورس کالا معامله می شود.
وی در مقایسه ویژگی های اوراق سلف سکه منتشرشده از سوی بانک مرکزی و همچنین گواهی سپرده سکه، اظهار کرد: اوراق سکه طلا همچون گواهی سپرده سکه طلا که در بورس کالا خریدوفروش می شود، امکان معامله ثانویه دارد. دامنه نوسان آن نیز همچون گواهی سپرده سکه تعریف شده است. بر همین اساس نیز قیمت آن با بهای گواهی سپرده برابری می کند.
کرمی افزود: با این وجود، تفاوت هایی میان اوراق سلف سکه و همچنین گواهی سپرده سکه وجود دارد. در درجه نخست آنکه گواهی سپرده طلا امکان تحویل فیزیکی را پس از خرید دارد، اما خریدار اوراق سکه باید تا سررسید آن صبر کند. قابلیت انتقال به غیر و همچنین تحویل فیزیکی پس از خرید، یکی از مهم ترین مزیت های گواهی سکه در مقایسه با اوراق است. البته هزینه نگهداری محدودی به گواهی سپرده سکه در بورس کالا تعلق می گیرد و اختصاص نیافتن این هزینه به اوراق را باید مزیتی برای این روش سرمایه گذاری دانست.
این کارشناس بازار کالایی افزود: خرید گواهی سپرده سکه طلا معاف از مالیات است. این معافیت درباره اوراق سلف سکه نیز مطرح شده است. همین معافیت مالیاتی بر جذابیت این دو ابزار در مقایسه با خرید سکه در بازار فیزیکی می افزاید. با این وجود، سرمایه گذاران به اجرای این تعهدات و معافیت مالیاتی به دیده تردید نگاه می کنند، چراکه بانک مرکزی در گذشته نیز در اجرای وعده های خود، بدعهدی کرده است.
کرمی در پاسخ به سوالی مبنی بر شباهت گسترده میان اوراق سلف سکه و گواهی سپرده کالایی و چرایی انتشار این ابزار جدید از سوی بانک مرکزی گفت: قیمت سکه متاثر از نرخ دلار و بهای طلا در بازار جهانی است. در هفته های گذشته و به دنبال رشد قابل توجه بهای دلار در بازار آزاد، شاهد تقویت حباب سکه در بازار بودیم. در چنین شرایطی، بانک مرکزی با هدف مدیریت تقاضا در بازار سکه و همچنین مدیریت بهای ارز در کشور اقدام به انتشار اوراق سکه کرده است.
وی گفت: در واقع با توجه به التهاباتی که در بازار سکه و ارز شاهد آن بودیم، بانک مرکزی اقدام به ایجاد تنوع در بازارهای موازی کرده است. بدین ترتیب فرصتی برای کنترل عرضه و تقاضا پدید آمده است. به ویژه آنکه سکه فیزیکی در حال حاضر در اختیار خریداران قرار نمی گیرد، بنابراین بخشی از مشکلات طرف عرضه برطرف خواهد شد.
این کارشناس بازار کالایی گفت: با انتشار اوراق یادشده حباب سکه از ۱۳ به ۱۰ درصد کاهش یافته است. همزمان شاهد بازگشت تعادل به بازار ارز نیز هستیم. این تعادل بخشی و افت حباب سکه در شرایطی حاصل شده که بهای طلا در بازار جهانی رو به رشد گزارش می شود.
وی افزود: بنابراین می توان این طور نتیجه گرفت که انتشار طرح اوراق سکه طلا از سوی بانک مرکزی و برای این نهاد مالی تاحدودی موفقیت آمیز بوده است. با این وجود، همچنان اعتماد کافی از سوی صاحبان سرمایه نسبت به عملکرد دولت و بانک مرکزی وجود ندارد؛ درنتیجه استقبال قابل توجهی از اجرای این طرح نشده است.
اوراق سلف، رقیب گواهی سپرده
عادل ابراهیم زاده، کارشناس اقتصاد در گفت وگو با صمت اظهار کرد: به دنبال شدت گرفتن التهاب در بازار سکه، بانک مرکزی اقدام به انتشار اوراق جدیدی با هدف تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری کرد. این سیاست با هدف کنترل تقاضا در بازار سکه و همچنین ارز اجرایی شده است.
ابراهیم زاده افزود: قیمت این اوراق براساس قیمت های پایانی گواهی های سپرده سکه تعیین می شود و سررسید آن ۶ ماه پس از عرضه است. وی گفت: ابتدا قرار بود در سررسید ۶ ماهه، سکه ای در اختیار خریداران قرار نگیرد، با این وجود، فقها نسبت به این شرایط، ابهاماتی را مطرح کردند و مقرر شد دارندگان این اوراق بتوانند سکه فیزیکی را در زمان سررسید، دریافت کنند.
وی گفت: از آنجایی که امکان معاملات ثانویه این اوراق وجود دارد؛ بنابراین انتظار می رود با آشنایی معامله گران با این ابزار، حجم معاملات در این بخش افزایش یابد.
ابراهیم زاده گفت: در سال های اخیر و به دنبال شدت گرفتن نرخ تورم، شاهد جذب مردم به سرمایه هایی همچون دلار و ارز برای پوشش دادن ریسک هستیم، اما این اقدام همزمان می تواند به شدت گرفتن التهاب در بازارهای یادشده نیز منتهی شود. بر همین اساس ابزار یادشده می تواند با تضمین پرداخت ریالی معادل قیمت سکه در ۶ ماه آینده، اشخاص حقیقی که قصد خرید سکه با هدف پوشش ریسک افزایش قیمت آن را دارند به سوی خود جلب کند.
وی افزود: بانک مرکزی اعلام کرده که از این اوراق می توان به عنوان سندی برای توثیق در شبکه بانکی کشور و دریافت تسهیلات استفاده کرد، همین موضوع نیز می تواند به عنوان راهکاری برای استقبال حداکثری از این ابزار مالی مورداستفاده باشد. با این وجود، کاهش اعتماد مردم به ابزارهای دولتی، در نهایت از اثرگذاری حداکثری چنین ابزارهایی می کاهد.
تامین مالی دولت از دریچه ای جدید
فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه در گفت وگو با صمت درباره انتشار اوراق سکه و تاثیر آن بر عملکرد بورس تهران گفت: رسالت بورس تامین مالی صنایع و شرکت های بورسی است. با این وجود، رسالت این نهاد در کشور ما به ویژه در سال های اخیر به تامین مالی با محوریت دولت بدل شده است. دولت در طول سال های اخیر به سبب چالش های اقتصادی، اقدام به انتشار گسترده اوراق کرده است. همین اوراق نیز به سبب سود قابل توجه و تضمین شده به رقیبی برای بورس تهران بدل شده اند، اما انتشار گسترده اوراق درنهایت دولت را موظف به بازپرداخت بدهی قابل توجهی کرده است.
وی افزود: بانک مرکزی وظیفه ساماندهی سیاست های پولی با هدف حمایت از ارزش پول ملی را بر عهده دارد؛ درنتیجه سیاست انتشار اوراق سکه مجددا در دستور کار این نهاد قرار گرفته است.
انتشار اوراق سلف سکه که نمونه آن در بورس کالا رواج دارد، طرف عرضه را در قیاس با تقاضا تقویت می کند؛ بنابراین انتظار می رود با پیشی گرفتن عرضه بر تقاضای سکه، امکانی برای کنترل بازار آن فراهم
شود.
آقابزرگی گفت: با این وجود باید تاکید کرد که میزان عرضه، تنها یکی از فاکتورهای موثر بر قیمت سکه است. همزمان قیمت دلار و بهای طلا در بازار جهانی نیز از دیگر فاکتورهای موثر بر قیمت سکه به شمار می روند. علاوه بر این، با توجه به انتظارات تورمی در بازار ارز، نباید به اثرگذاری سیاست انتشار اوراق گواهی سکه بر کنترل این بازار، امید چندانی داشت. وی افزود: مشابه این سیاست در سال های گذشته نیز اجرایی شد، اما درنهایت و برخلاف انتظارات دولت اقدام به دریافت مالیات از خریداران کرد. همین خلف وعده نیز در حال حاضر از اعتبار اجرای چنین طرح هایی می کاهد. چنانچه سیاست گذاران به اثرگذاری طرح های خود مصر باشند باید بدحسابی های خود را بررسی و برطرف کنند.
سخن پایانی
سکه طلا در بازار فیزیکی در روز سه شنبه 17 آبان به ۱۶ میلیون و ۴۴۰ هزار تومان صعود کرد. با این وجود، فروش سکه در این کانال قیمتی پایدار نماند، چراکه با فروش اوراق گواهی سکه بانک مرکزی، از حباب سکه کاسته شد. در واقع فروش اوراق سکه به منزله ورود رقیب جدید برای گواهی سکه است. با این وجود نباید به اثرگذاری جدی این ابزار مالی امید چندانی داشت، چراکه رشد بهای سکه و ارز در بازار داخلی تحت تاثیر شرایط اقتصادی کشور و ریسک های حاکم بر کشور حاصل می شود و نباید نسبت به آن بی تفاوت بود.
سکه طلا در بازار فیزیکی در روز سه شنبه 17 آبان به ۱۶ میلیون و ۴۴۰ هزار تومان صعود کرد. با این وجود، فروش سکه در این کانال قیمتی پایدار نماند، چراکه با فروش اوراق گواهی سکه بانک مرکزی، از حباب سکه کاسته شد. در واقع فروش اوراق سکه به منزله ورود رقیب جدید برای گواهی سکه است. با این وجود نباید به اثرگذاری جدی این ابزار مالی امید چندانی داشت، چراکه رشد بهای سکه و ارز در بازار داخلی تحت تاثیر شرایط اقتصادی کشور و ریسک های حاکم بر کشور حاصل می شود و نباید نسبت به آن بی تفاوت بود.
