حراج، گزینه نهایی!
کم‌کم به روزهایی نزدیک می‌شویم که بازار ۱۱ ماه در انتظار آن است؛ شب عید. در این روزها بازار رنگ‌وبویی دیگر به خود می‌گیرد و به‌قولی کسبه «دخل پرتری» نسبت به سایر شب‌ها می‌بندند، اما در همین روزها برخی از مغازه‌ها گویی ساز مخالف می‌زنند.
کم کم به روزهایی نزدیک می شویم که بازار ۱۱ ماه در انتظار آن است؛ شب عید. در این روزها بازار رنگ وبویی دیگر به خود می گیرد و به قولی کسبه «دخل پرتری» نسبت به سایر شب ها می بندند، اما در همین روزها برخی از مغازه ها گویی ساز مخالف می زنند. با عبور از کنار برخی از مغازه ها در خیابان یا برچسب های قرمز و بزرگ روی شیشه های ویترین به چشم تان می خورد که روی آنها نوشته شده ۵۰ درصد تخفیف یا وجود تعداد زیادی آدم در مغازه ای کوچک ناخودآگاه توجه تان را جلب می کند. در مواجهه با این شرایط تنها یک چیز از ذهن تان رد می شود «به داخل مغازه می روم و فقط نگاه می کنم». نگاه کردن همانا و خروج با کیسه های خرید همانا! حراج لباس های زمستانی از اوایل بهمن شروع می شود و تا نزدیک عید جریان دارد؛ هرچند با هزینه های تولید قیمت ها آنچنان هم ارزان نیست، اما دیگر خبری از قیمت های نجومی نیست. اما گاهی برخی از این مغازه ها نان دیگر کسبه را آجر می کنند و آنها را از کسب درآمد می اندازند؛ گویی چرخ زندگی تنها باید برای آنها به خوشی بچرخد. صمت در این گزارش به موضوع نظارت بر حراج کالاها پرداخته است.
حراج ها، آخرین امید برای خرید
مدت هاست که خرید بسیاری از کالاها به ویژه لباس دیگر در اولویت مردم نیست. در واقع چاله هایی عمیق مانند اجاره بها، خوردوخوراک و اقساط قبل از دریافت حقوق های کم افراد در پایان هر ماه وجود دارد که دیگر مجالی برای خرید کالاهای دیگر نمی ماند. در چنین شرایطی حراج های آخر فصل فرصت خوبی است تا بسیاری از افراد بتوانند نیاز خود را برطرف کنند.
در واقع برخی خریدهای خود را تنها در پایان فصل ها انجام می دهند تا بتوانند از قیمت های مناسب در این بازه زمانی بهره ببرند؛ هرچند با وضعیت اقتصادی فعلی دیگر از حراج ها نیز مانند گذشته استقبال نمی شود. بسیاری از افراد با این صحنه مواجه شدند که ویترین مغازه ای با بنر بزرگ پوشیده شده «هر چه بخری ۱۰۰ هزار تومان»! یا برچسب های قرمز رنگ «۷۰ درصد، ۵۰ درصد» تمام شیشه ویترین مغازه را پوشانده است؛ تا جایی که داخل مغازه اصلا پیدا نیست. همین موضوع وسوسه ای ایجاد می کند تا سری به فروشگاه های حراج زده بیندازید و در نهایت این ماجرا، جمعیت زیادی در یک مغازه کوچک جمع شدند و درست مغازه کناری به اصطلاح «پشه می پراند». فلسفه این حراج ها چیست؟ جنس ها فرق دارد یا فروشنده آتش به مال خود زده است؟ اصلا فروشنده اختیار نرخ اجناس خود را دارد اما انصاف چه می شود؟ مردم قطعا کالایی با قیمت های ارزان تر را انتخاب می کنند و برد با همان مغازه حراج زده با درصدهای سنگین است.
افزایش تقاضا برای برخی کالاها و خدمات طی هفته های پایانی سال موجب شد معاون بازرسی و نظارت بر خدمات سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان طی نامه ای خطاب به رئیس اتاق اصناف ایران، خواستار نظارت ویژه بر فعالیت واحدهای صنفی برگزارکننده فروش فوق العاده و حراج شود.
کمک به خرید مناسب خانوار و گردش مالی اصناف
علی توسطی، رئیس اتاق اصناف تهران درباره نظارت بر حراج های پایان سال به صمت گفت: همان طور که در زمینه گرانفروشی، جریمه و برخوردهای قانونی صورت می گیرد، در مواجهه با ارزان فروشی بی دلیل یا عجیب نیز همین روند حاکم است.
اگر افراد به هر دلیلی بخواهند نظم بازار را بهم بزنند، با آنها برخورد می شود و اگر در این زمینه بین واحد صنفی و اتحادیه مربوطه مشکلی ایجاد شود، برای بررسی بیشتر به اتاق اصناف مراجعه خواهند کرد.
وی با اشاره به برگزاری حراج های پایان فصل در همه کشورها بیان کرد: در کشورهای مختلف حراج های پایان فصل برگزار می شود و ما هم گاهی در اطرافیان خود شاهد این موضوع هستیم که برای استفاده از حراج های پایان فصل به سایر کشورها سفر می کنند.
مجوز را از کجا بگیریم؟
رئیس اتاق اصناف تهران در تشریح مراحل دریافت مجوز برگزاری حراج گفت: هر واحد صنفی که تصمیم به برگزاری حراج دارد، براساس مفاد قانون نظام صنفی باید با اتحادیه مربوطه مکاتبه کند. اتحادیه مربوطه نمونه کالا، قیمت خرید و قیمت های متعارف بازار را بررسی و در نهایت تخفیف مدنظر فروشنده را تایید می کند.
در برخی ماه ها امکان حراج وجود ندارد
توسطی با اشاره به مدت زمان در نظر گرفته شده برای برگزاری حراج ها اظهار کرد: ارائه تخفیف باید زمان مشخصی داشته باشد؛ به این ترتیب که واحد صنفی مربوطه مدت زمانی که مایل به برگزاری حراج است را اعلام می کند. در صورتی که مدت زمان اعلام شده تمام شود و واحد صنفی هنوز به حراج ادامه دهد، با آن برخورد خواهد شد.
وی ضمن تاکید بر اینکه تاریخ مشخصی برای برگزاری حراج ها وجود ندارد، افزود: زمان برگزاری حراج بر عهده خود واحد صنفی است. البته در برخی از ایام نباید مجوز حراج داده شود که توسط اتحادیه مربوطه بررسی می شود.
جادوی حراج ها
رئیس اتاق اصناف تهران درباره خوب یا بد بودن برگزاری حراج ها گفت: خوب و بد تنها فقر واژه است و هنگامی که نمی توانیم پدیده ای را تعریف کنیم با کلمه خوب یا بد از کنار آن می گذریم. اگر هر پدیده اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در جامعه بهره وری نداشته باشد به مرور زمان کنار گذاشته می شود.
هنگامی که متقاضی و عرضه کننده هر دو وجود دارند، قطعا نمی توان گفت برگزاری حراج ها خوب است یا بد، زیرا در مجموع طرفداران زیادی دارد. در هر صورت اگر نظارت های خوبی انجام شود و قیمت ها در حراج واقعی باشند، این امر به خرید مناسب خانوار و گردش مالی اصناف کمک بزرگی خواهد کرد. لازم به ذکر است که براساس آیین نامه اجرایی ماده ۸۴ قانون نظام صنفی، هر واحد صنفی قبل از حراج یا فروش فوق العاده مکلف است مدارکی شامل فهرست کلیه کالاهای موردعرضه در واحد صنفی، فاکتور خرید یا مدارکی دال بر قیمت های تمام شده، فهرست قیمت های متعارف در حال فروش عادی، تعیین درصد تخفیف نسبت به نرخ فروش کالا در زمینه فروش فوق العاده کالا و لیست نرخ کالا پس از کسر تخفیف را همراه درخواست حراج یا فروش فوق العاده با ذکر تاریخ پیشنهادی برای حراج یا فروش فوق العاده کالا، برای اخذ مجوز به اتحادیه مربوط و در صورت نبود اتحادیه به مجمع امور صنفی ذی ربط تسلیم کند. اتحادیه ها و مجامع امور صنفی نیز موظفند حداکثر ظرف مدت یک هفته نسبت به صدور مجوز حراج یا فروش فوق العاده کالا برای متقاضیان اقدام و در صورت عدم موافقت مراتب را با ذکر دلایل قانونی به متقاضی اعلام کنند. در صورتی که واحد صنفی بدون دریافت مجوز از اتحادیه و در صورت نبود اتحادیه از مجمع امور صنفی ذی ربط اقدام به حراج یا فروش فوق العاده مرتکب تخلف صنفی شده و طبق قانون و مقررات نظام صنفی با وی برخورد می شود.
حراج ۳۶۵ روزه در بخش پوشاک
مجید افتخاری، عضو هیات مدیره اتحادیه تولید و صادرات پوشاک ایران درباره نظارت بر حراج کالاها به صمت گفت: پوشاک کالای فصلی و مدمحور است؛ در نتیجه در فصل پاییز و دی که هیچ بازاری برای فروش این کالاها وجود ندارد و بسیاری از مراکز تجاری به دلایل مختلف فرصت های فروش از دست می دهند، فروشنده چاره ای جز حراج کردن کالاهای خود ندارد. اکنون نیز در حراج به سر می بریم و نرخ کالاها از نرخ پارسال ارزان تر است. به نظر من اگر به طور کلی بسنجیم باتوجه به افزایش هزینه ها، تورم در بخش پوشاک عجیب وغریب نبوده است.
بازار پوشاک چنگی به دل نمی زند
افتخاری با اشاره به وضعیت بد بازار بیان کرد: در ابتدای سال با آزادسازی قیمت ها پوشاک از اولویت خرید خانواده ها خارج شد. وضعیت بازار پوشاک مدت هاست که چنگی به دل نمی زند و تقریبا در بیشتر مواقع حراج در این بازار برقرار است؛ یعنی فروشندگان اجناس خود را معمولا زیر نرخ تمام شده برای فروش می گذارند.
بازار شب عید
عضو هیات مدیره اتحادیه تولید و صادرات پوشاک ایران درباره قیمت ها در بازار شب عید اظهار کرد: اگر میزان تقاضا نسبت به سال گذشته بهتر شود، باز با این مسئله مواجه خواهیم شد که بسیاری از فروشگاه ها کالاها را به نرخ تمام شده و حتی کمتر از آن عرضه کنند. از سوی دیگر میزان تولید برای شب عید امسال نسبت به سال گذشته بسیار کمتر شده است. وی ضمن تاکید بر اینکه گرانفروشی در بازار پوشاک نداریم، افزود: عرضه و تقاضا در بازار پوشاک تناسب ندارد. از سوی دیگر در ابتدای سال شاهد افزایش دستمزدها و افزایش شدید نرخ ارز بوده ایم؛ در نتیجه نسبت به دیگر بخش ها، پوشاک کمترین افزایش نرخ را داشته است.
حراج ها ۱۰۰ درصد واقعی است
عضو هیات مدیره اتحادیه تولید و صادرات پوشاک ایران ضمن تاکید بر اینکه این حراج ها ۱۰۰ درصد واقعی است، افزود: فروشندگان کالا به ویژه در بخش زنانه ۲۰ تا ۳۰ درصد کالاهای خود را زیر نرخ تمام شده می فروشند. با هزینه های سنگین، فروشنده نمی تواند تعهدات خود را قبول نکند و مجبور است اجاره بهای مغازه و حقوق کارمندان خود را بدهد. علاوه بر این چند روز دیگر فصل تمام می شود و مشتری ها سال آینده دیگر این کالا را نمی خرند؛ بنابراین فروشنده مجبور است کالای خود را زیر بهای تمام شده بفروشد.
سخن پایانی
ترفندها و دلایل بسیاری برای چسباندن برچسب های حراج با اعداد بزرگ و قرمز رنگ وجود دارد؛ از تغییر فصل تا جابه جایی و تغییر شغل؛ هرچند اگر باز هم گذر شما به برخی از این فروشگاه ها بیفتد دوباره آن نوشته را خواهید دید. همچنین افرادی که در بیرون از این مغازه ها ایستاده اند با صدای بسیار بلند تاکید دارند اگر به داخل مغازه نروید قطعا ضرر خواهید کرد. هر نشانه ای از حراج به حدی جذاب است که شما را برای لحظه ای به داخل مغازه بکشان. به هر حالوضعیت اقتصادی بسیاری از مردم را به سمتی برده که تنها در جست وجوی حراجی ها هستند و معتقدند وقتی می شود کالایی را ارزان خرید، چرا باید دست رد به آن زد؟ با این تفاسیر این حراج ها مشتریان پروپا قرصی دارند که حسابی جبران مافات می کنند. بسیاری از اصناف با برگزاری حراج های مختلف تلاش می کنند بازار کساد خود را جبران کنند و چاره ای جز این کار ندارند. البته برگزاری حراج های فصلی و شکست قیمت ها به طرز عجیبی در سایر کشورها رخ می دهد. به هر حال امیدواریم با نزدیک شدن به نوروز ۱۴۰۲ و بازار شب عید مسئولان مربوطه نظارت های لازم را بر برگزاری حراج ها داشته باشند تا این رویدادها براساس نظم وقانون اجرا شوند.
