آیا باید برای خاموشیهای زمستانی آماده شویم؟
با تکمیل ذخایر گازوئیل نیروگاهها، این امید وجود دارد که در زمستان پیشرو با خاموشیهای گسترده مواجه نشویم. با این حال، تحقق این هدف مستلزم ایجاد هماهنگی مؤثر میان میزان گاز تحویلی، برداشت اصولی از ذخایر گازوئیل و اولویتبندی در تخصیص سوخت به نیروگاههای با راندمان بالاتر است.

در چهار ماه سرد سال، از ابتدای آذر تا پایان اسفند، و گاهی با آغاز زودهنگام سرما در آبانماه، ناترازی در تأمین گاز طبیعی ابعاد مختلف اقتصادی و اجتماعی کشور را تحت تأثیر قرار میدهد.
یکی از بخشهایی که بهطور مستقیم از این ناترازی آسیب میبیند، صنعت نیروگاهی است. زمستان گذشته، خاموشیهای گسترده در حافظه جمعی مردم باقی مانده است. در فصل سرما، بهدلیل افزایش مصرف گاز در بخش خانگی، تأمین گاز برای صنایع و نیروگاهها با محدودیت مواجه میشود و نیروگاهها ناگزیر به استفاده از سوخت جایگزین، یعنی گازوئیل، بهویژه در واحدهای گازی و سیکل ترکیبی، روی میآورند.
در نیمه نخست هر سال باید تا بیش از 80 درصد از ظرفیت 3.2 میلیارد لیتری مخازن سوخت گازوئیل نیروگاهها پر شود تا در دو ماهه مهر و آبان نیز با پرشدن باقی مانده آن، با مخازن پر وارد فصل سرد سال شویم.
در 6 ماهه نخست سال گذشته عقبماندگی در پر شدن ذخایر سوخت نیروگاهها را شاهد بودیم و نتیجه آن در خاموشیهای زمستان 1403 خود را نشان داد، در شروع مهرماه سال قبل، 1.6 میلیارد لیتر ذخیره سوخت گازوئیل در نیروگاهها داشتیم. در شروع مهرماه سال 1402 که بهدلیل توقف مقطعی صادرات گاز به ترکیه در تابستان آن سال، گازرسانی بیشتری به نیروگاهها شده بود، با 2.8 میلیارد لیتر ذخیره گازوئیل وارد مهرماه شدیم.
اما امسال در شروع مهرماه، برای نخستین بار تمامی ظرفیت 3.2 میلیارد لیتری مخازن گازوئیل نیروگاهها پر شده و با مخازن کاملا پر داریم به استقبال فصل سرد سال می رویم.
اگرچه میزان گاز تحویلی به نیروگاه ها در روزهای سرد زمستان امسال بستگی به میزان سرمای هوا و شدت مصرف انرژی در بخش خانگی دارد، اما در هر صورت محدودیت در گازرسانی به نیروگاه ها قطعی است و وجود سوخت کافی گازوئیل برای نیروگاهها، شرط اصلی عدم خاموشیهای زمستانه است.
با پرشدن مخازن گازوئیل نیروگاهها، این بستر وجود دارد که در سال جاری شاهد بروز خاموشیهای زمستانه نباشیم، اما با توجه به اینکه با شروع فصل سرما، برداشت روزانه و مستمر از ذخایر سوخت مایع نیروگاهی انجام میشود و باید بین میزان گاز تحویلی و برداشت از ذخایر گازوئیل و اولویتدهی به تخصیص سوخت به نیروگاههای با راندمان بالاتر، یک هماهنگی موثر و مدیریت کارآمدی صورت بگیرد، تا این بستر موجود که با رکوردشکنی در پرشدن ذخایر گازوئیل نیروگاهها به عنوان یک ظرفیت مطلوب بالقوه بهوجود آمده، منجر به عدم تکرار خاموشیهای زمستانه شود.
از سوی دیگر با توجه به اینکه تأمین مطلوب سوخت نیروگاهها، به عوامل متعددی در عملکرد و مدیریت کلان وزارت نیرو، شرکت توانیر، شرکت تولید نیروی برق حرارتی، شرکت ملی گاز ایران و شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی بستگی دارد، بهنظر میرسد یک رگولاتوری بالادستی نیاز دارد تا این فرآیند مدیریتی، منتج به عدم تکرار خاموشیها با بهینهسازی و اولویتدهی مصرف سوخت نیروگاهی شود.