عباس شاهسونی در گفت‌وگو   به مناسبت روز بهداشت محیط، با اشاره به این‌که وجود گرد و غبار در هوا می‌تواند پیامدهای قابل توجهی برای سلامت انسان به همراه داشته باشد، اظهار کرد:‌ یکی از عوامل مهمی که میزان این خطر را مشخص می‌کند، اندازه ذرات گرد و غبار است.

وی افرود: ذرات معلق بیشتر از 10 میکرون امکان ورود به سیستم تنفسی را ندارند اما ذرات کمتر از 2.5 میکرون بخش تحتانی سیستم تنفسی را درگیر می‌کنند. اندازه ذرات گرد و غبار تابستانی معمولاً بالاتر از 10 میکرون است. ذرات قابل استنشاق، کوچکتر از 10 میکرومتر هستند که بیشتر در بینی، دهان و دستگاه تنفسی فوقانی باقی می‌مانند، بنابراین می‌توانند با اختلالات تنفسی مانند آسم، ذات‌الریه، رینیت آلرژیک (التهاب مخاط بینی) و سیلیکوزیس (یک بیماری ریوی که بر اثر استنشاق زیاد غبارهای سیلیس ایجاد می‌شود) همراه باشند.

شاهسونی ادامه داد: ذرات بزرگ‌تر از 10 میکرومتر قابل تنفس نیستند، به همین دلیل تنها می‌توانند به بخش‌های خارجی بدن آسیب بزنند که عمدتاً باعث افزایش حساسیت به عفونت چشمی، تحریک پوست و چشم و ملتحمه می‌شود. با این حال، ذرات ریزتر ممکن است به دستگاه تنفسی تحتانی نفوذ کرده و وارد جریان خون شوند و بنابراین می‌توانند بر تمام اندام‌های داخلی تأثیر بگذارند و عامل ابتلا به نارسایی‌های قلبی - عروقی باشند.

دکترای تخصصی مهندسی بهداشت محیط بیان کرد: تنفس گرد و غبار ناشی از طوفان گرد و غبار می‌تواند باعث حمله آسم، واکنش‌های ناشی از حساسیت، سخت شدن تنفس یا مشکل قلبی شود. هرچه یک فرد مدت طولانی‌تری در معرض گرد و غبار باشد، احتمال این که تحت تاثیر اثرات آن قرار بگیرد، بیشتر است. ذرات آلاینده قابل تنفس ممکن است باعث بیماری، بستری شدن در بیمارستان و مرگ زودرس شود. قرار گرفتن کوتاه مدت در معرض آلودگی ذرات معلق می‌تواند منجر به مرگ شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این که حداکثر غلظت ذرات می‌تواند از چند ساعت تا چند روز ادامه داشته باشد، گفت: مرگ زودرس ناشی از تنفس این ذرات می‌تواند از روزی که سطح ذرات بالا می‌رود تا یک تا دو ماه پس از آن رخ دهد. آلودگی ذرات همچنین اثرات مضر بسیاری دارد، تحقیقات نشان می‌دهد که افزایش کوتاه مدت غلظت ذرات می‌تواند منجر به عوارضی از جمله افزایش مرگ و میر در نوزادان، افزایش مراجعه به بیمارستان برای بیماری‌های قلبی - عروقی، حملات قلبی و بیماری ایسکمیک قلبی، افزایش مراجعه به بیمارستان به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی (COPD) و افزایش بستری شدن به علت آسم در بین کودکان یا افزایش شدت حملات آسم در کودکان شود. 

وی تأکید کرد: استفاده از تجهیزات محافظتی شخصی از جمله ماسک تنفسی در جایی که میزان مواجهه بسیار بالاست، مفید است. اولین توصیه بهداشتی در زمان طوفان گرد و غبار ماندن در فضای بسته است. اگر فردی به علت شرایط کاری خود ناچار است که به مدت زیاد در محیط بیرون بماند باید از ماسک‌های تنفسی مناسب استفاده کند. طبق پروتکل‌های جهانی بهترین ماسک‌ها برای مقابله با ریزگردها در بزرگسالان ماسک‌های N95 و FFP2 است.