حسن نوروزی، مدیرعامل سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، خبر از تخصیص ۲۷ هزار میلیارد تومان برای اجرای مرحله چهارم طرح کالابرگ الکترونیک داده است. این منابع، که به حساب شرکت مجری طرح واریز شده، با هدف حمایت از اقشار کم‌درآمد و تقویت سبد غذایی خانوارهای دهک‌های اول تا سوم تأمین گردیده است. ایشان اعلام کردند زمان دقیق اجرای این مرحله از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام خواهد شد.

بر اساس این طرح، هر فرد در دهک‌های اول تا سوم ماهانه ۵۰۰ هزار تومان اعتبار کالابرگ دریافت می‌کند. با این حال، تأمین این منابع از مسیرهایی غیر از موارد پیش‌بینی‌شده در قانون بودجه ۱۴۰۴، یعنی حذف یارانه سه دهک بالا و مالیات بر ارزش‌افزوده، سوال‌هایی درباره پایداری و شفافیت مالی این طرح به وجود آورده است.

 

منابع مالی مرحله چهارم از کجا تأمین شده‌اند؟

به گفته معاون رئیس‌جمهور، این ۲۷ هزار میلیارد تومان از طریق جابه‌جایی بودجه عمومی، منابع سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها و اولویت‌بندی هزینه‌ها برای معیشت دهک‌های یک تا هفت تأمین شده است. همچنین سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده که این منابع به کمک اختیارات قانونی و بازتخصیص بودجه تأمین گردیده‌اند.

بر خلاف قانون بودجه ۱۴۰۴ که تنها دو منبع مشخص برای تأمین مالی کالابرگ تعیین کرده بود، دولت بار دیگر به جای استفاده از این منابع، از جابه‌جایی‌های بودجه‌ای و منابع هدفمندسازی بهره برده است. با این حال، جزئیات دقیقی درباره ردیف‌های جابه‌جا شده یا برنامه‌های به‌تعویق‌افتاده ارائه نشده است.

دلایل ناکافی بودن حذف یارانه سه میلیون نفر

آمارها نشان می‌دهند که در ماه‌های اخیر سه میلیون نفر از یارانه‌بگیران دهک‌های چهارم تا نهم حذف شده‌اند و تعداد مشمولان از ۴۹ میلیون نفر در تیرماه به ۴۶ میلیون نفر در مردادماه کاهش یافته است. اما حتی این حذف نیز برای تأمین منابع مالی مرحله چهارم کافی نبوده است. با توجه به اینکه ماهانه حدود ۲۶ هزار میلیارد تومان برای پرداخت یارانه نقدی به ۷۸ میلیون نفر هزینه می‌شود، دولت مجبور شد از ترکیبی از منابع و جابه‌جایی‌های بودجه‌ای استفاده کند.

چگونگی تأمین مالی در مراحل قبلی

در مراحل پیشین اجرای طرح کالابرگ، دولت از منابعی نظیر یک میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی بهره برده بود. اما این بار خبری از استفاده از این منبع نیست و تمرکز به‌طور کامل بر جابه‌جایی‌های بودجه‌ای و منابع هدفمندسازی قرار گرفته است. گرچه این روش سرعت اجرای طرح را بالا برده، اما این سوال مطرح است که آیا این تأمین مالی در بلندمدت پایدار خواهد بود؟

 

سوالات و ابهامات پیرامون این طرح

سهم دقیق هر منبع (هدفمندی، جابجایی بودجه یا سایر ردیف‌ها) در تأمین مالی این مرحله چیست؟

آیا از منابع مالیات بر ارزش‌افزوده که می‌تواند بخشی از آن به شهرداری‌ها و استان‌ها تعلق داشته باشد، استفاده شده است؟

کدام پروژه‌های عمرانی یا جاری به دلیل جابه‌جایی بودجه به تأخیر افتاده‌اند؟

چه برنامه‌ای برای پایداری منابع مالی طرح کالابرگ در آینده وجود دارد؟

 

ضرورت شفافیت مالی

اگرچه دولت با تکیه بر جابه‌جایی‌های بودجه‌ای و منابع هدفمندی توانست مرحله چهارم طرح را به سرعت اجرایی کند، اما عدم ارائه جزئیات درباره میزان و منبع تأمین مالی، سوالات زیادی درباره شفافیت و پایداری این سیاست به وجود آورده است. ارائه اطلاعات جامع و روشن در این زمینه می‌تواند کمک بزرگی به ارزیابی موفقیت این طرح و تضمین استمرار آن در آینده باشد.