با این حال در سال‌های اخیر به‌محض بهم‌ریختگی در بازار سرمایه، بازارساز با ورود حمایتی سعی در کنترل وضعیت داشته که در برخی از موارد موفق بوده و در برخی از موارد نتیجه مثبتی حاصل نشده است. در تازه‌ترین اقدام نیز از روزهای ابتدایی هفته گذشته، پیرو شدت‌گرفتن درگیری نظامی در خاورمیانه، شورای بورس طی جلسه‌ای براساس بند ۱۱ ماده ۷ قانون بازار اوراق بهادار، با هدف حمایت از حقوق سهامداران و جلوگیری از تاثیر هیجانات بر روند بازار، دامنه نوسان همه نمادهای سهام و حق تقدم سهام و صندوق‌های سهامی و مختلط قابل‌معامله در بازارهای بورس و فرابورس را به «مثبت و منفی یک درصد» محدود کرد؛ اقدامی که کارشناسان آن را مثبت ارزیابی می‌کنند و تاکید دارند محدودسازی دامنه نوسان ابزاری برای حفاظت از منافع سهامداران و در کل بورس، در برابر هیجانات است و نمی‌توان آن را مخل رشد دانست. این گروه با دفاع از عملکرد اخیر مدیران بورسی معتقدند آنچه رشد بازار را دچار اختلال می‌کند سیاست‌های بنیادین اقتصادی، از جمله در زمینه نرخ بهره، نرخ ارز نیمایی، قیمت‌گذاری دستوری و... است.  صمت در گزارش پیش رو با نگاهی به آخرین وضعیت بورس، در گفت‌وگو با کارشناسان تاثیر محدودسازی دامنه نوسان بر شرایط بازار را بررسی کرده است.

 

رشد اندک شاخص بورس

شاخص کل بازار سرمایه روز گذشته، سه‌شنبه ۱۷ مهر کار خود را با افزایش ۲۲۹۰ واحدی آغاز کرد و در مجموع با ۳۴۰۲ افزایش به پایان برد. به گزارش مهر، دیروز تا لحظه تنظیم این گزارش، بازار بورس در ادامه محدودیت دامنه نوسان یک درصدی، شاخص کل اولین کندل مثبت ۳۴۰۲ واحدی را پس از ۹ روز نزول متوالی در حالی تجربه کرد که ۳۰ دقیقه ابتدایی معاملات سهم بیش از ۶۷ درصدی را از این افزایش داشت (۲۲۹۰ واحد از ۳۴۰۲ واحد). شایان ذکر اینکه افزایش ۳۴۰۲ واحدی شاخص کل، این شاخص را به تراز ۲۰۹۷۳۵۶ بازگرداند.

از شاخص‌های دیگر بورس می‌توان به افت ۵۳۲ واحدی شاخص کل هم‌وزن اشاره کرد که این کاهش، شاخص کل هم‌وزن بورس را به تراز ۶۹۶۴۸۹ واحدی عقب برد. گفتنی است ارزش بازار بورس تهران در پایان معاملات روز گذشته به عدد ۶۷۸۲۲۱۲۸ میلیارد ریال افزایش یافت.

نمادهای موثر بورسی

در معاملات روز گذشته سه نماد فملی، فولاد و فارس به‌ترتیب با افزایش ۱۴۴۲، ۱۳۳۱ و ۹۲۴ واحدی بیشترین سهم را در کندل سبز و افزایشی ۳۴۰۲ واحدی شاخص کل بورس تهران داشتند. این در حالی است که نمادهای پالایشی چون شپنا، شبندر و شتران با افت ۴۳۴، ۲۸۹ و ۲۶۴ واحدی و وبلمت و خودرو با افت ۲۸۴ و ۲۲۳ واحدی مانع رشد بیشتر شاخص کل بورس شدند.

بازار فرابورس ایران

شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن فرابورس نیز به ترتیب با افت‌های ۲۳ و ۲۱۰ واحدی به عدد ۲۱۹۹۲ و ۱۲۲۶۱۸ رسید.

نمادهای موثر فرابورسی

در معاملات دیروز بازار فرابورس سه نماد فزر، شاوان و وسپهر به ترتیب بیشترین تاثیر منفی را بر کاهش شاخص کل فرابورس رقم زدند و از سمت دیگر دو نماد آریا و انتخاب مانع افت بیشتر شاخص کل فرابورس در روز جاری شدند. پیش‌بینی می‌شود با کم‌رنگ‌تر شدن ریسک‌های چند وقت اخیر و برداشته شدن محدودیت دامنه نوسان رفته رفته از فشار فروش ایجاد شده کاسته شود و در هفته آینده بازار متعادل‌تری شکل بگیرد.

بهبود وضعیت بورس؛ به‌شرط عمل به وعده‌ها

یک کارشناس بازار سرمایه در ارزیابی اثرات محدودسازی دامنه نوسان بورس گفت: شاخص بورس دماسنج اقتصاد است و به‌محض واردشدن شوک‌های سیاسی و اقتصادی نوسان می‌کند؛ بر همین اساس هنگام ورود شوک‌های سیاسی و اقتصادی، اجرای برنامه‌هایی در راستای کنترل هیجانات بازار ضروری به‌نظر می‌رسد.

مصطفی صفاری، کارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با صمت در تحلیل شرایط فعلی بازار اظهار کرد: به‌طور معمول شوک‌های سیاسی پایداری زیادی ندارند و تاثیرات آنها زودگذر است و در مقابل شوک‌های اقتصادی تاثیرات پایدارتری بر بازار دارند. در مورد اخیر نیز شوک‌های سیاسی تحرکات نظامی در خاورمیانه و از همه مهم‌تر کشیده شدن پای ایران به این درگیری‌ها، بازار را دچار نوسانات شدید کرد و همین امر شورای بورس را بر آن داشت تا دامنه نوسان را به یک درصد محدود سازد، اما همان‌گونه که اعلام شد این محدودیت یک اقدام احتیاطی چندروزه است و بعد از فروکش کردن هیجانات سیاسی بازار به حالت عادی بر خواهد گشت.

نزول از 430میلیارد دلار به ۱۳۰ میلیارد دلار

وی در اشاره به دیگر مولفه‌های تاثیرگذار در بازار سرمایه اظهار کرد: در کنار مسائل سیاسی با تاثیرات زودگذر، ما درگیر مسائل اقتصادی چون نرخ بهره، نرخ ارز، معافیت‌های مالیاتی و... هستیم که تاثیرات بلندمدت بر بازار دارند؛ بر همین اساس همان‌گونه که وزیر اقتصاد قول داده‌‌اند باید در راستای اصلاح وضعیت هر کدام از موارد یادشده با هدف بهبود وضعیت بورس اقدام شود. البته در حال حاضر به‌واسطه نوسانات سیاسی دستکاری در نرخ بهره میسر نیست، اما باید با فروکش کردن التهابات سیاسی در جهت اصلاح این نرخ اقدام کنیم تا در نتیجه آن شاهد رشد بورس باشیم. اکنون متاسفانه ارزش شاخص بورس از ۴۳۰ میلیارد دلار به ۱۳۰ میلیارد دلار و در واقع به کف رسیده است.

صفاری درباره تاثیر محدودسازی دامنه نوسان بر وضعیت بورس گفت: هنگام وقوع حادثه ۱۱ سپتامبر، بورس نیویورک ۳ روز تعطیل شد تا هیجانات ناشی از این اتفاق سیاسی وضعیت بورس را به‌هم نریزید. این اتفاقی طبیعی است و در همه جای دنیا برای کنترل بازار سرمایه در چنین مواقعی ورودهایی انجام می‌شود و شورای بورس ما هم، اکنون تصمیم به محدودسازی دامنه نوسان بورس به مثبت‌ومنفی یک درصد گرفته که به‌اعتقاد من اقدام درستی بوده است. در هرحال باید منتظر تخلیه شوک ناشی از اتفاقات سیاسی اخیر باشیم و بعد از آن دامنه نوسان کاملا باز شود و به همان وضعیت پیشین خود یعنی مثبت و منفی ۵ درصد برگردد.

صفاری در پیش‌بینی وضعیت بازار تا پایان سال جاری گفت: بازار سرمایه ما در حال حاضر از چند جهت تاثیرپذیری دارد؛ نخست اینکه اکنون زورآزمایی نامزدهای انتخاباتی در امریکا تمامی بازارهای جهان را تحت تاثیر قرار داده و ما در کنار مسائل خاورمیانه از این موضوع هم تاثیر می‌پذیریم؛ پس باید منتظر تخلیه شوک ناشی از این اتفاقات و تعیین‌تکلیف انتخابات امریکا باشیم. دوم اینکه ما درگیر مسائل اقتصادی هستیم که به‌نوعی بورس را گرفتار کرده‌اند و باید اصلاحاتی در برخی حوزه‌ها مانند قیمت‌گذاری دستوری، معافیت‌های مالیاتی، قیمت انرژی و... انجام شود تا بهبودی را در وضعیت شاخص شاهد باشیم. اگر این اصلاحات که وعده آن هم داده شده انجام شود، به‌نظر می‌رسد تا پایان سال وضعیت بورس بهبود چشمگیری خواهد داشت.

خروج سرمایه از بورس به‌مقصد بازار طلا و سکه

یک کارشناس بازار سرمایه در ارزیابی تاثیرات محدودسازی دامنه نوسان در بازار بورس بیان کرد: در زمان وقوع اتفاقات سیاسی که معمولا تاثیراتی زودگذر بر بازار سرمایه دارند، ابزارهایی برای کاهش تاثیرات شوک‌ این مسائل بر بورس به‌کار گرفته می‌شوند که در تمام بازارهای جهانی هم مرسوم است و ما نیز از این ابزارها استفاده می‌کنیم؛ کما اینکه در زمان نوسان شدید در شاخص نزدک یا بورس نیویورک ممکن است بازار را تعطیل کنند. بازار سرمایه ما هم در سال جاری در چند مرحله با نوسان ناشی از مسائل سیاسی روبه‌رو بوده و در مورد اخیر هم بالا گرفتن تنش میان اسرائیل و فلسطین، شورای بورس را به واکنش واداشت و این شورا تصمیم به استفاده از ابزار محدودسازی دامنه نوسان به‌منظور جلوگیری از زیان سهامداران گرفته است.

همایون دارابی، کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به سوال صمت مبنی بر اینکه ابزار محدودسازی دامنه نوسان تا چه زمانی می تواند در بازار استفاده شود؟ گفت: رئیس سازمان بورس هم اخیرا اعلام کرده‌اند و به محض رفع اثرات مسائل سیاسی، درباره دامنه نوسان دوباره تصمیم‌گیری خواهد شد. در حال حاضر استفاده از این ابزار امری اجتناب‌ناپذیر و منطقی بود، اما به محض رفع تنش‌های حاکم باید دامنه نوسان بازتر شود و دست‌کم به مثبت و منفی ۲ تا۳ درصد برسد.

نرخ بهره دردسرساز

وی با تاکید بر اینکه تنش‌هایی چون تنش نظامی اخیر تاثیراتی کوتاه‌مدت بر بازار دارند و معمولا هم اثرات آنها زود تخلیه می‌شود، ادامه داد: آنچه اکنون بازار سرمایه ما را تحت فشار قرار داده، نرخ بهره‌ای است که همچنان بالا و در حال افزایش است و باید فکری برای آن کرد، زیرا اگر تا پایان سال با همین روند پیش برویم، وضعیت بورس ما بسیار بغرنج خواهد شد. این کارشناس بازار سرمایه در ادامه افزود: بازار بیش از مسائلی چون دامنه نوسان، از مسائل بنیادین خود تاثیر می‌گیرد. اکنون هیچ یک از مشکلات بورس شامل نرخ بهره بالا، نرخ ارز نیمایی، قیمت‌گذاری دستوری و... حل نشده و اگر این مشکلات حل شود با همین دامنه نوسان هم بازار می‌تواند مسیر خود را به سمت مثبت شدن باز کند. دارابی در پیش‌بینی وضعیت بازار بورس تا پایان سال جاری تصریح کرد: باتوجه به دگرگونی‌هایی که به‌لحاظ سیاسی در خاورمیانه انتظار می‌رود و البته سیاست‌های اقتصادی داخلی بازار ما چندان پیش‌بینی‌پذیر نیست. اما دست‌کم در بعد داخلی تحرکی به‌نفع بازار سرمایه مشاهده نمی‌شود. متاسفانه در چند وقت اخیر درتمام روزها شاهد خروج نقدینگی از بورس بوده‌ایم و نکته مهم اینکه مقصد تمام این سرمایه‌های خارج شده بازارهای طلا و سکه است. در چنین وضعیتی بانک مرکزی هم حراج‌های خود را افزایش داده و همین مسائل امید به مثبت شدن بورس در آینده نزدیک را در هاله‌ای از تردید قرار می‌دهد.

سخن پایانی

کارشناسان بر این باورند که تاثیر شوک‌های ناشی از تحرکات سیاسی بر بازار سرمایه به‌سرعت تخلیه می‌شود و آنچه ممکن است بازار را دچار دگرگونی‌های دامنه‌دار بلندمدت کند، سیاست‌های اقتصادی است. برهمین اساس می‌توان این‌گونه استنباط کرد که در صورت انجام اصلاحاتی در حوزه‌های نرخ بهره، نرخ ارز، مقررات مالیاتی شرکت‌ها و... می‌توان به بهبود وضعیت بازار حتی در شرایطی که تنش‌های سیاسی به‌‌طور کامل فروکش نکرده، امیدوار بود.